بخشی از مقاله
چکیده
در تاریخ بعثت پیامبر - ص - فقط یک حکم است که با مقدمات مفصل و در مکانی خاص و در اجتماعی عظیم به صورت خطابه ای طولانی بیان شده است. سایر احکام الهی در مسجد پیامبر - ص - و یا خانه ی آن حضرت برای عده ای بیان می شد و بعد خبر آن به همه می رسید. همین امر کافی است که هر شنونده ای تمایز این حکم اسلام را با سایر احکام الهی و اهمیت آن را نسبت به همه ی آنها تشخیص دهد و به بررسی ابعاد این موضوع پرداخته شود و بتوان از آن جهت الگوبرداری در مدیریت اسلامی استفاده کرد. پژوهش حاضر برای پاسخ به این پرسش اصلی که » جانشین پروری پیامبر اسلام - ص - اسلام در خصوص امام علی - ع - پس از خود در خطبه غدیر چگونه است؟« پرداخته است.
نتایج به دست آمده در این تحقیق این گونه است که:در خطبه غدیر مراحل جانشین پروری پیامبر اسلام - ص - کاملاً بر مبنای بصیرت مردمی صورت می گیرد. بدین سان که ابتدا پیامبر اسلام - ص - به بیان شایستگی های لازم در این خصوص می پردازد و دلایل انتخاب علی - ع - را به عنوان جانشین بازگو می کند تا دیگر کسی نتواند مدعی جانشینی ایشان گردد و سرانجام عواقب پذیرش و عدم پذیرش جانشینی علی - ع - را بیان می کند و از دست و زبان مردم بیعت می گیرد.
به گونه ای که برای هیچ کس عذری باقی نمانده و حجت بر همه افراد حاضر در غدیر خم و هر کسی که خطبه غدیر برای او بازگو گردد، باقی نمی ماند. با استفاده از سخنان پیامبر اسلام - ص - در خطبه غدیر، درباره جانشینی پس از خود می توان از آنان جهت معیارها و مدل هایی برای جانشین پروری در مباحث مدیریت اسلامی بهره جست و حتی رهنمود هایی را برای وظایف مدیریتی و جانشین پروری در مدیریت غربی ابراز نمود.
مقدمه
در تاریخ بعثت پیامبر - ص - فقط یک حکم است که با مقدمات مفصل و در مکانی خاص و در اجتماعی عظیم به صورت خطابه ای طولانی بیان شده است. سایر احکام الهی در مسجد پیامبر - ص - و یا خانه ی آن حضرت برای عده ای بیان می شد و بعد خبر آن به همه می رسید و همچنین خطاب خداوند که: 'ای پیامبر ابلاغ کن آنچه از طرف خداوند بر تو نازل شده که اگر ابلاغ نکنی رسالت خود را نرسانده ای'، که در هیچ یک از فرامین الهی چنین مطلبی گفته نشدکافی است که هر شنونده ای تمایز این حکم اسلام را با سایر احکام الهی و اهمیت آن را نسبت به همه ی آنها تشخیص دهد.چنان که امام باقر هیچ حکمی مثل ولایت در روز غدیر اعلام نشده است' - کاکاوند. - 1392
بنابر موارد ذکر شده در بالا در خصوص اهمیت جانشینی پیامبر اسلام - ص - ، ضرورت ایجاب می کند؛ که بررسی ابعاد این موضوع پرداخته شده و بتوان از آن الگو هایی جهت بهره برداری در مدیریت اسلامی استفاده کرد. بحث جانشین پروری در اسلام در 1400 سال پیش به قدری مهم و حیاتی مطرح گشته که مهمترین وظیفه پیامبر اسلام - ص - به حساب می آید و تمام زحمات آن حضرت را در دوران 23 سال نبوتش تحت تأثیر قرار می دهد متأسفانه به این مورد در مدیریت غربی توجه زیادی نگشته و اهمیت آن نادیده گرفته شده است به نحوی که در وظایف مدیریتی که در مدیریت غربی بیان می شود؛ وظیفه جانشین پروری به چشم نمی آید.
این درصورتی است که اگر در امر جانشینی توجهات لازم صورت نگیرد می تواند تمام زحمات مدیر در دوران مدیریتش را از بین ببرد اما اخیراً کسانی چون: روزول - 2003 - 1، کاران - 2000 - 2، بایهام - 2002 - 3، کیم - 2006 - 4 به تبیین مدل هایی برای جانشین پروری پرداخته اند که عمری کمتر از بیست سال دارد. فلذا بنابر اهمیتی که موضوع جانشین پروری در مباحث اسلامی دارد و توجهی که مدیریت غربی اخیرا به این موضوع داشته است باعث گردید پژوهش حاضر به بررسی و تبیین مراحل و شرایط جانشین پروری پیامبر اسلام - ص - در خصوص امام علی - ع - در خطبه غدیر جهت به کار گیری در مدیریت اسلامی بپردازد.
بیان مسئله
امامت از دیدگاه شیعه بعنوان یک »اصل اعتقادی« مطرح استتوجه. خاصّ ائمه علیهم السلام به سخنان پیامبر - ص - در غدیر، وبخصوص کلام امیرالمؤمنین و حضرت زهرا - علیهماالسلام - که فرمودند:»روز غدیر خم برای کسی عذری باقی نگذاشت - «کاکاوند 1392 به نقل از بحارالانوار: ج 28 ص - .186، و نیز اهتمام علما به تفصیل مباحث مربوط به غدیر به تبعیت از ائمه هدی علیهم السّلام به عنوان ریشه ی اصیل ولایت و امامت - کاکاوند - 1392، ضرورت بررسی مراحل جانشین پروری پیامبر اسلام - ص - را ایجاب می کند.
ادبیات پژوهش
تعریف جانشین پروری
جانشین پروری، فرایندی است که طی آن نیروهای مناسب برای تصدی پست های مدیریتی رده بالا و کلیدی سازمان ازمیان افراد واجد شرایط و با استعداد انتخاب می شوند.
