بخشی از مقاله
چکیده تغییر و تحول گسترده برای عناصر رادیواکتیو در منطقه ممکن است ناشی از فرآیندهای مختلف زمینشناسی و یا هر عامل مصنوعی موثر بر محیط این مناطق، از جمله تاسیسات هستهای روسیه سابق، حادثه فوکوشیما و یا چرنوبیل باشد. جهت این بررسی تعدادی موقعیت نمونه برداری از دریای عمان طراحی، و نمونههای آب مربوطه برداشت گردید. عمق برداشت نمونههای آب از 9m تا 52m بوده است.
با استفاده از دستگاه CTD متعلق به پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب شامل pH، تیرگی، شوری، سختی، وزن مخصوص، دما، رسانایی، کلروفیل و میزان اکسیژن اندازه گرفته شده است و پس از آماده سازی و نمونه ها برای عناصر رادیواکتیو U-238، Th-232، K-40، Ra-226 و Cs-137 آنالیز گشتهاند. هدف این مقاله ایجاد یک الگوی رگرسیونی با استفاده از تابع LINEST جهت مدلسازی مقادیر Ra-226 از روی پارامترها و خواص فیزیکی و شیمیایی آب بوده است. نتایج حاصل از آنالیز نمونه با مقادیر تخمینی از فرمول مدلسازی شده تا حد بالایی بر هم منطبقاند.
.1 مقدمه
در راستای انجام مطالعات اکتشافی به موازات ساحل شمالی دریای عمان بصورت یک پروفیل، از تنگه هرمز تا مرز پاکستان - منتهاالیه بندر گواتر - در 36 نقطه نمونهبرداری رسوب و آب انجام شده است که فاقد نظم خاص میباشد. این تعداد نمونه جهت بررسی عناصر پرتوزا - اورانیوم، توریوم، پتاسیم، رادیوم و سزیم - آنالیز گشته است و همچنین خواص فیزیکی و شیمیایی نمونه آب - دما، رسانایی، شوری، وزن مخصوص، اکسیژن، کلروفیل، تیرگی آب و - pH ثبت گردیده است.
پرتوگیری از منابع پرتوزای موجود در زمین - پتاسیم، اورانیم و توریوم - بهدلیل ثبات نسبی در میزان پرتوگیری از آنها، میتوانند زمینه پرتوهای طبیعی اولیه را تشیکل دهند [1, 3, .5] بنابراین اطلاعات بهدست آمده میتواند مقادیر پایهای از منطقه باشد که در هر زمان و تحول جدید در منطقه قابل مقایسه و استفاده است و در صورت وجود سایر عناصر پرتوزا در محیط،قطعاً آلودگی غیرطبیعی میباشد .[10] از سال 1374 اجرای پروژه تهیه نقشه پرتوزایی خاک های سطحی ایران شروع شده و مناطق وسیعی از ایران مورد مطالعه و طیفسنجی قرار گرفته است.
تابع LINEST آمارههایی خطی را با روش حداقل مربعات1 برای ایجاد بهترین برازش خطی بر روی دادهها بدست میآورد و سپس به آرایهای بر می گردد که خط را توصیف میکند .[2, 4] اغلب می توان این تابع را در کنار انواع توابع خطی با پارامترهای نامعلوم شامل چند جملهایها، لگاریتمی، نمایی و سری توانی بکار برد. تابع گسترده LINEST در برنامه اکسل از مجموعه نرمافزارهای Microsoft Office، با بکارگیری روش حداقل مربعات خطی و تخمین مقادیر عدم قطعیت می تواند به یکی از پر استفادهترین و در عین حال در دسترسترین روشهای آماری تبدیل شود .[7] این تابع برای برازش یک مدل رگرسیون خطی ساده و یا خطی چندگانه بکار میرود و البته با آن نیز میتوان به پیشبینی پرداخت .[6]
.2 بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب
با استفاده از دستگاه CTD متعلق به پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب شامل pH، تیرگی، شوری، سختی، وزن مخصوص، دما، رسانایی، کلروفیل و میزان اکسیژن اندازه گرفته شده است. در هنگام نمونهبرداری از آب هر نقطه، میزان دز با استفاده از دزیمتر EXPLORANIUM، و همچنین میزان شوری و اسیدیته آب - با استفاده از پراب مخصوص و توسط تیم پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان - در کاربرگ مورد نظر ثبت گشته است [10]، همچنین از ارتفاع 5 متر بالاتر از سطح دریا، GPS نقطه مورد نظر با موقعیت مورد نظر تطبیق داده شده است و این مراحل برای 36 نقطه از آب سطحی دریا، انجام گشته است و نمونههای مورد نظر برداشت شده است - شکل . - 1 با افزایش درجه حرارت قابلیت حل شدن مواد جامد افزایش مییابد. حرارت آب اقیانوسها یک ویژگی فیزیکی است که در نتیجه تبادل با محیط مجاور حاصل می شود. مقدار تیرگی بر اساس خاصیت جذب نور توسط جامدات ریز معلق قابل محاسبه است.
هدایت الکتریکی در ارتباط با غلظت جامدات معدنی محلول در سیستم آبی میباشد. با استفاده از اندازهگیریهای هدایت الکتریکی، میتوان مقدار این جامدات را در پساب های معدنی محاسبه نمود. عامل دیگر درحه شوری است برای تعیین درجه شوری، روشهای غیرمستقیم مختلفی وجود دارد. با استفاده از جدول مخصوص میتوان از وزن مخصوص آب دریا و یا از مقدار کلر استفاده کرد. قابلیت هدایت الکتریکی آب و میزان شکست نور در آن با میزان درجه شوری نسبت مستقیم دارد. از این دو ویژگی نیز می توان برای محاسبه درجه شوری آب دریا استفاده کرد. مقدار pH قابل قبول از نظر استاندارد های جهانی زیست محیطی در معادن سطحی مختلف بین 6 تا 9 تغییر مینماید. موقعیت نقاط نمونه برداری شده از عمق نزدیک به 20 متر و یا بیشتر برداشت شده است.
