بخشی از مقاله
چکیده
تاریخ کاشت از عوامل مهم در تولید محصولات کشاورزي و همچنین بهبود کیفیت این محصولات میباشد. این آزمایش به منظور تعیین مناسبترین تاریخ انتقال نشاء ارقام پر محصول کاهو صورت گرفت. طرح بصورت یک آزمایش کرتهاي نواري خرد شده در قالب بلوکهاي کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. کرتهاي اصلی، ارقام مورد استفاده چهار توده متداول کشت در خوزستان شامل توده کاهوپیچ اهوازي، کاهو دزفولی، کاهو سوري و کاهو سلکسیون شده از کاهو پیچ اهوازي - دیررس - و کرتهاي فرعی پنج تاریخ انتقال نشاء به ترتیب 15 مهر، 30مهر، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر بود.
نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ارقام از نظر عملکرد اختلاف معنیدار است ولی بین تاریخ انتقال نشاء اختلاف معنیداري مشاهده نگردید. اثر متقابل رقم در تاریخ انتقال نشاء از نظر عملکرد، طول بوته، عرض بوته و طول برگ در سطح احتمال %5 و براي وزن بوته در سطح احتمال %1 معنیدار بود. از نظر عملکرد اثر متقابل کاهو سوري و تاریخ انتقال نشاء 30 مهر با 32620 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد و ترکیب تیماري را داشته است ولی با تاریخ نشاء 30 آبان و رقم کاهو پیچ اهوازي اختلاف معنیداري نداشت.
کلمات کلیدي: ارقام، تاریخ انتقال نشاء، خزانه، کاهو.
مقدمه
کاهو با نام علمی Lactuca sativa از خانواده کلاهپركها - کومپوزیته - میباشد. سطح زیر کشت کاهو در استان خوزستان در سال 82-83 برابر 3085 هکتار و عملکرد متوسط30392 کیلوگرم در هکتار میباشد.تجربه نشان داده بذوري که دیرسبز میشوند تولید نهالی میکنند که خیلی زود گل کرده و بذر میدهد زود گل دادن بوته کاهو تابع عامل دیگري نیز هست که طول مدت روز میباشد. حساسیت به طول مدت روشنایی در روز براي انواع مختلف کاهو متفاوت است در زمان انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی نهال باید داراي چهار برگ باشد براي این منظور باید چهار تا شش هفته قبل از نشاء نهال در مزرعه بذر را در خزانه کاشت.
هرسینی در سال 1369 در کرج طی براي تعیین ارقام پرمحصول 15 رقم کاهو را از نظر میزان عملکرد مورد مقایسه قرار داد و نتیجه گرفت که هیچیک نسبت به شاهد اختلاف نداشت. نتایج تحقیقات صباغشوشتري در اهواز نشان داد که بالاترین عملکرد مربوط به رقم کاهوپیچ اهوازي - شاهد - با میانگین عملکرد41/3 تن در هکتار و پس از آن کاهوپیچ دیررس از نوع با میانگین عملکرد 41/02 تن در هکتار بود و ارقام نسبت به شاهد اختلافی نشان ندادند در حالیکه ارقام نسبت به شاهد کاهش عملکرد معنیداري نشان دادند.
مواد و روشها
این آزمایش به صورت کرتهاي نواري خرد شده و در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفی به منظور تعیین مناسبترین تاریخ انتقال نشاء جهت کشت تودههاي کاهو در خوزستان در چهار تکرار به مدت 2 سال اجرا گردید. کرتهاي اصلی، ارقام مورد استفاده چهار توده متداول کشت در خوزستان شامل توده کاهوپیچ اهوازي، کاهو دزفولی، کاهو سوري و کاهو سلکسیون شده از کاهو پیچ اهوازي - دیررس - و کرتهاي فرعی پنج تاریخ انتقال نشاء به ترتیب 15مهر، 30مهر، 15 آبان،30 آبان و15 آذر بود.
هر کرت فرعی شامل 4 خط کشت بود و نشاءها در محل داغآب و در دو طرف پشته کاشته شدند طول خطوط کاشت5 متر و عرض پشتهها 50 سانتیمتر بودند فاصله بوتهها روي خطوط کاشت 25سانتیمتر در نظر گرفته شد در زمان برداشت دو خط میانی از 4 خط کاشته شده هر تیمار با حذف یک بوته از ابتدا و یک بوته از انتهاي هر خط و در مساحت 4/5 مترمربع رکوردگیري شد.
قبل از کاشت عملیات آماده کردن خزانه و تهیه زمین اصلی شامل شخم، دیسک و کودپاشی و مالهکشی انجام گردید. مقدار کود شیمیایی مورد نیاز براساس آزمون خاك و توصیه بخشی خاك و آب به صورت زیر انجام گردید. کود ازته به میزان250 کیلوگرم در هکتار بصورتی که نیمی از آن قبل از کاشت و نیم دیگر در دو نوبت به صورت سرك یکی در مرحله اولیه رویش و یک ماه بعد از نشاءکاري به زمین داده شده کود فسفره و پتاسه به میزان 50 و 70 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت مصرف گردید.
کود حیوانی نیز به میزان 20 تن در هکتار قبل از کاشت بصورت یکنواخت به زمین داده شد عملیات داشت شامل آبیاري، وجین علفهاي هرز و سمپاشی بر علیه شته با سم دیازینون یک نوبت در تاریخهاي چهارم و پنجم انتقال نشاء به میزان 2 در هزار صورت پذیرفت. تجزیه واریانس و مقایسات میانگین با استفاده از نرمافزارMSTATC و در سطح معنیدار %1 و %5 آنالیز شدند، آنالیز مرکب دادهها پس از اجراي طرح طی دو سال انجام گرفت.
