بخشی از مقاله
چکیده:
تغییرات عناصر معدنی - کلسیم, پتاسیم, منیزیم, سدیم, فسفر, آهن, مس, روی, سرب و منگنز - ۵ رقم آبوت، آلیسون، برونو، مانتی و هایوارد میوه کیوی - Actinidia deliciosa CV - ، به هنگام نگهداری در سردخانه - دمای ۴-۰ درجه سانتی گراد و رطوبت ۵۸-۵۷% - ,در زمان های ۰، ۹ و ۸۱ هفته با دستگاه - Inductively coupled plasma - ICP اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد عناصر معدنی - میلی گرم در ١٠٠ گرم ماده تازه - این ارقام پس از برداشت شامل : کلسیم ٥٩٠/٧٩ -٧٢٦/٤٢, پتاسیم ٢٧١/٣٧٢ -٨٩٠/٢٧٩, منیزیم ٧٩٩/٣٢ -٩٧٧/١٨, سدیم ٥/٢ - ٤٤٤/١, آهن ٥٢١/٠ - ٢٩٠/٠, فسفر ٢٢١/٤٢ - ٢٩٦/٣١, مس ٢٠٧/٠ - ٠٣٧/٠, روی ٣٠٨/٠- ١٦٢/٠ و منگنز ٠٦٢/٠ - ٠٤٢/٠ می باشد. از بین عناصر معدنی پتاسیم بیشترین مقدار را داشت. از بین ارقام, آلیسون بیشترین مقدار عناصر معدنی را به خود اختصاص می دهد. همچنین تغییرات عناصر معدنی در اکثر ارقام و در اکثر زمانها دارای اختلاف معنی دار ی در سطح ١% بود.
١- مقدمه:
کیوی از جمله گیاهانی است که در قرن ۰۲ توسط گیاه شناسان کشف و معرفی شده است
این گیاه بومی کشور چین بوده و از آن جا به سایر مناطق راه یافته است. کیوی مخصوص مناطق نیمه گرمسیری است و با نام علمی Actinidia deliciosa CV معروف می باشد
کیوی دارای ارقام مختلفی است که با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناطق مختلف, با کیفیت های مختلف قابل برداشت است . - Strik , 2004 - برخی از واریته های شناخته شده کیوی شامل آبوت - Abbot - ، آلیسون - Allison - ، برونو - Bruno - ، مانتی - Monty - و هایوارد - Hayward - است.
بهترین زمان برداشت کیوی، زمانی است که میوه دارای بریکس حداقل ۲/۶ باشد. در شمال ایران فصل برداشت کیوی از اوایل آبان ماه تا اواخر آذر ماه می باشد. پس از برداشت محصول را در سردخانه در درجه حرارت صفر درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۵۹-۰۹% برای مدت ۶-۴ ماه نگهداری می کنند
پتاسیم یکی از عناصر مهم و ضروری برای بدن است , میزان پتاسیم میوه کیوی نسبت به عناصر دیگر بیشتر می باشد، همچنین می توان گفت میزان پتاسیم آن اندکی کمتر از موز است
در این تحقیق مقدار عناصر معدنی - کلسیم, پتاسیم, منیزیم, سدیم, فسفر, آهن, مس, روی, سرب و منگنز - ۵ رقم کیوی شامل آبوت، آلیسون، برونو، مانتی و هایوارد پس از چیدن از درخت و روند تغییرات آنها در زمان های ۰، ۹ و ۸۱ هفته نگهداری در سردخانه - ۴-۰ درجه سانتی گراد و رطوبت ۵۸-۵۷% - بررسی شده است.
۲- مواد و روش ها
- ۷-۵ کیلو از هر رقم کیوی از ۰۱- ۵ درخت به طور تصادفی از مرکز تحقیقات مرکبات کشور واقع در شهرستان تنکابن در استان مازندران تهیه شد و سپس به سردخانه - ۴-۰ درجه سانتی گراد و رطوبت ۵۸-۵۷% - واقع در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس منتقل گردید.
- جهت اندازه گیری مواد معدنی از دستگاه - Inductively Coupled Plasma - ICP ساخت VARIAN استرالیااستفاده شد. برای این کار ابتدا حدود ۵ میلی لیتر اسیدکلریدریک ۷۳% به خاکستر سفید نمونه های کیوی خارج شده از کوره اضافه کرده سپس با آب ۲ بار تقطیر شده به حجم ۰۵ میلی لیتر رسانده شد، سپس صاف شده و نمونه ها در داخل شیشه های در تفلونی مخصوص نمونه تا هنگام آزمایش در داخل یخچال نگهداری شدند
۳- نتایج و بحث
مقایسه میانگین عناصر معدنی عمده - کلسیم, پتاسیم, منیزیم, سدیم, آهن و فسفر - هر کدام از رقم های کیوی مورد مطالعه در ۳ زمان مورد بررسی - ۰، ۹ و ۸۱ هفته - در جدول شماره ١ نشان داده شده است. همانطور که از جدول پیدا ست مقدار عناصر معدنی - میلی گرم در ١٠٠ گرم ماده تازه - این ارقام پس از برداشت - زمان صفر - : کلسیم, ٥٩٠/٧٩ در آلیسون و ٧٢٦/٤٢ در آبوت؛ پتاسیم, ٢٧١/٣٧٢ در آلیسون و ٨٩٠/٢٧٩ در هایوارد; منیزیم, ٧٩٩/٣٢ در آلیسون و ٩٧٧/١٨ در هایوارد; سدیم, ٥/٢ در آلیسون و برونو و ٤٤٤/١ در مانتی; آهن, ٥٢١/٠ در آلیسون و ٢٩٠/٠ در مانتی و فسفر, ٢٢١/٤٢ در آلیسون و ٢٩٦/٣١ در برونو متغیر می باشد.
بنابراین می توان نتیجه گرفت رقم آلیسون بیشترین مقدار عناصر معدنی عمده را نسبت به ارقام دیگر دارا می باشد. همچنین از بین عناصر معدنی پتاسیم بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است. در مقادیر اکثر این عناصر در زمان انبارداری ٩ و ١٨ هفته در بیشتر ارقام در سطح اطمینان ١% اختلاف معنی دار وجود دارد. به علاوه نتایج نشان می دهد که تغییرات عناصر معدنی عمده در اکثر ارقام و در اکثر زمانها دارای اختلاف معنی داری در سطح ١% می باشد.
مقدار عناصر معدنی جزئی - میلی گرم در ١٠٠ گرم ماده تازه - این ارقام پس از برداشت - زمان صفر - : مس, ٢٠٧/٠ در برونو و ٠٣٧/٠ در آلیسون; روی, ٣٠٨/٠ در آلیسون و ١٦٢/٠ در آبوت و منگنز, ٠٦٢/٠ در آلیسون و ٠٤٢/٠ در برونو متغیر می باشد - اشکال ١-٣ - . به علاوه نتایج نشان می دهد که تغییرات عناصر معدنی جزئی نیز در اکثر ارقام و در اکثر زمانها دارای اختلاف معنی دار در سطح ١% می باشد.
در نتایج تحقیق Plaza و همکاران در سال ۲۹۹۱ میزان کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، مس، روی و منگنز در رقم هایوارد کیوی به ترتیب ۰۰/۷۲، ۷۹/۱۷۱، ۰۳/۹، ۵۷/۶، ۵۷/۰، ۵۱/۰، ۲۲/۰ و ۷۰/۰ میلی گرم در ۰۰۱گرم ماده تازه بیان کرد. FAO در سال ۶۰۰۲ نیز مقادیر کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن و روی در میوه کیوی - رقم هایوارد - را به ترتیب ۶۲، ۶۳۲، ۷۱، ۴، ۳/۰ و ۵/۰ میلی گرم در ۰۰۱گرم ماده تازه گزارش داد. طی تحقیقی در دانشگاه کالیفرنیا مقدار کلسیم، منیزیم، آهن و فسفر میوه کیوی - رقم هایوارد - به ترتیب ۶۱، ۰۳، ۱۵/۰ و ۴۶ میلی گرم در ۰۰۱گرم ماده تازه بیان شد
نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر نیز در بسیاری از عناصر مشابه و در بعضی موارد کمتر و یا بیشتر از مقادیر ارایه شده در تحقیقات ذکر شده در رقم هایوارد می باشد. علت این اختلاف ها می تواند شرایط مختلف کاشت، خاک و کود مصرفی، آب و هوا، شرایط نگهداری و نوع رقم باشد - محمدی و عبدی، ۲۷۳۱ - . متآسفانه در مورد عناصر معدنی در دیگر ارقام مطالعه شده در دنیا مطالعه ای صورت نگرفته است. همانگونه که از نتایج تحقیق حاضر مشخص است، هماهنگی بین افزایش یا کاهش عناصر با یکدیگر وجود ندارد، نتایج Chardonnet و همکاران - ۳۰۰۲ - بر روی میوه سیب نتایج تحقیق حاضر را تآیید می نماید.
جدول ١- مقایسه میانگین عناصر معدنی عمده - کلسیم, پتاسیم, منیزیم, سدیم, آهن و فسفر - بر حسب میلی گرم در ١٠٠ گرم ماده تازه هر کدام از رقم های کیوی مورد مطالعه در ۳ زمان مورد بررسی - ۰، ۹ و ۸۱ هفته -
شکل١- روند تغییر مقدار مس - میلی گرم در ۰۰۱گرم ماده تازه -
شکل٢- روند تغییرمقدار روی - میلی گرم در ۰۰۱گرم ماده تازه -
