بخشی از مقاله
چکیده :
در این تحقیق نحوه توزیع و پراکندگی فرامینیفرهای بنتیک درشت به همراه سایر اجزای اسکلتی و غیر اسکلتی برای تعیین ویژگیهای پالئواکولوژیکی و محیط رسوبی دیرین سازند آسماری در دو برش خولار و سیاخ مورد استفاده قرار گرفت. دو مجموعه پالئواکولوژیکی شناسایی شد. مجموعه اول با همراهی فرامینیفرهای بنتیک با دیواره هیالین و پرسلانوز در بخشهای درونی یک پلتفورم کربناته در بخشهای کم عمق زون ائوفوتیک و در درجه حرارت 22-18 درجه سانتیگراد با شوری Psu 50-40 در زمان روپلین تشکیل شده است. مجموعه دوم متشکل از فرامینیفرهای بدون منفذی است که به همراه قطعات اسکلتی و غیر اسکلتی در اعماق کمتر از 30 متری و درجه حرارت 27-18 درجه سانتیگراد با شوری 50 و بیشتر از Psu50 در بخشهای داخلی یک پلتفورم کربناته و در شرایط پالئواکولوژیکی محدودتری نسبت به مجموعه اول و در زمان روپلین - چاتین تشکیل گردیده است.
مقدمه :
کمربند کوهزایی زاگرس به طول 2000 کیلومتر از جنوب شرقی ترکیه تا شمال سوریه و عراق و غرب و جنوب ایران گسترش دارد. این کمربند کوهزایی میزبان مهمترین سازندهای حاوی ذخایر هیدروکربوری لوح فشرده مقالات هشتمین همایش انجمن دیرینه شناسی در کشور ما است. یکی از این سازندهای مهم مربوط به کربناتهای سازند آسماری به سن الیگو-میوسن است. تشکیل دهندگان اصلی رسوبات این سازند فرامینیفرهای درشت بنتیک به همراه دیگر اجزای اسکلتی و غیر اسکلتی می باشند.
واژه فرامینیفرهای درشت بنتیک واژه ای است که در مورد تاکساهای با پوسته هیالین و پرسلانوز آبهای گرم بکار می رود و معمولا دارای قطر بزرگتر از 2 میلیمتر هستند - Murray .2006 - فاکتورهای مختلفی پخش و پراکندگی این تاکساها را کنترل می کننند. مهمترین این فاکتورها شامل میزان نور، درجه حرارت، شوری، میزان ماده غذایی، جنس کف بستر و انرژی هیدرودینامیک محیط هستند. در نتیجه این گروه از فرامینیفرها ابزار مناسبی برای تفسیر های دیرینه محیطی هستند.
روش تحقیق:
در این مطالعه به منظور تعیین محیط رسوبی و ویژگیهای پالئو اکولوژیکی سازند آسماری دو برش چینه شناسی خولار و سیاخ انتخاب شدند. برش چینه شناسی خولار به ضخامت 56,8 متر، واقع در 20 کیلومتری شمال غرب شیراز و در مختصات جغرافیایی - - N 29° 59 ' 14. 2 " , E 52° 13 ' 58. 6" قراردارد. در این برش کربناتهای سازند آسماری توسط لایه های ماسه سنگی از سازند جهرم تفکیک می گردد و توسط لایه های کنگلومرایی سازند رازک پوشیده می شود. برش چینه شناسی سیاخ نیز با ضخامت 116,5متر واقع در60کیلومتری جنوب غرب شیراز و در مختصات جغرافیایی - N 29° 33' 02.9", E 52° 22' 11.7" - قرار دارد - شکل . - 1 بدر این برش مرز زیرین سازند آسماری رخنمون ندارد و کربناتهای این سازند توسط کنگلومرای چرتی سازند رازک پوشیده می شوند. - .
بر اساس پخش و پراکندگی فرامینیفرها سن لوح فشرده مقالات هشتمین همایش انجمن دیرینه شناسی رسوبات مورد مطالعه در برش خولار روپلین و در برش سیاخ از روپلین تا چاتین می باشد - Habibi et al. 2014 - - شکل . - 2در مرحله نخست برشهای فوق در صحرا مطالعه گردیدند. با توجه به مشخصات سنگ شناسی و تغییرات رخساره ای در برشهای مورد مطالعه تعداد 94 نمونه سنگی برداشت شد و از آنها مقاطع نازک تهیه گردید. با توجه به نحوه توزیع فرامینیفرها بخصوص انواع درشت و ویژگیهای بافتی رسوبی و وجود سایر عناصر اسکلتی و غیر اسکلتی شرایط پالئواکولوژیکی و دیرینه محیطی تفسیر گردید.
نتایج :
براساس ویژگیهای بافتی و پخش و پراکندگی فرامینیفرهای بنتیک درشت دو مجموعه پالئواکولوژیکی در برشهای مورد مطالعه شناسایی شد که عبارتند :
-1این مجموعه از گرینستون های حاوی بیوکلاست، میلیولید و نومولیت تشکیل شده است. مهمترین اجزای تشکیل دهنده فرامینیفرهای بنتیک با دیواره هیالین و پرسلانوز می باشد. فرامینیفرهای با دیواره هیالین شامل نومولیتس و نئوروتالیا با دیواره آهکی ضخیم و صدف عدسی شکل است. میلیولید، الفیدیوم، تریلوکولینا، آستروتریلینا، پراراپیدیونینا و آرکیاس در میان روزنداران بدون منفذ دارای فراوانی بیشتری هستند.
قطعات اسکلتی نیز متعلق به کورالیناسه، بریوزوئر، اکینویید، گاستروپود، دوکفه ای و استراکد است. همیافتی فرامینیفرهای با دیواره منفذ دار و بدون منفذ نشان از تشکیل این مجموعه در بخش درونی یک پلتفورم کربناته است که هیچگونه سد موثری آنرا از دریای باز جدا نمی کرده است - Geel 2000; .Romero et al. 2002 - همچنین حضور همزمان این مجموعه نشانگر میزان شوری 40-50psu است . - Mossadegh et al. 2009 - این مجموعه پالئو اکولوژیکی در درجه حرارت 22-18 درجه سانتیگراد و در شرایط حاره ای در زمان روپلین تشکیل شده است. وجود فرامینیفرهای با دیواره هیالین ضخیم و عدسی شکل حاکی از بخشهای کم عمق زون نوری فوتیک می باشد.
