بخشی از مقاله
خلاصه
رفتار مطلوب انضباطی دانش آموزان در مدارس، مجموعه رفتارهای توأم با رعایت قواعد عرفی، آموزشگاهی و اجتماعی را شامل می شود که مسئولان مدارس برای ارزیابی عملکرد دانش آموزان در محیط های آموزشی آنها را در اولویت قرار داده اند رفتار نامطلوب انضباطی دانش آموزان از اصلی ترین مشغله های ذهنی مربیان، معلمان و اولیاء مدارس است، زیرا بروز رفتارهای نامطلوب انضباطی از سوی دانش آموزان، موجب بروز مشکلاتی در روند آموزشی شده و حتی می توان اذعان داشت از عمده ترین دلایل شکست معلمان و فشار روحی ناشی از آن است.
ورزش باعث ایجاد لذت و شادی و افزایش روحیه مشارکت جویی در افراد شده و همچنین به فعالیتهای ورزشی باعث جایگزین شدن افکار مثبت به جای افکار منفی، بازخورد مثبت از طرف اطرافیان و در نتیجه بروز رفتار مطلوب شده و نهاتاًی باعث افزایش خودباوری در افراد می گردد.
محققان معتقدند که شرکت در فعالیتهای بدنی موجب افزایش سطح توانائیهای بدنی و آمادگی بدنی فرد می شود و این به نوبه خود به تغییر در نوع ارزیابی و برآورد فرد از قابلیتها و شایستگیهای جسمانی اش می کاهد که در نهایت حس لیاقت و احساس رضایت مندی فرد نسبت به بدن و ادراک مثبت فرد از شایستگیهای جسمانی خویش را افزایش می دهد و بهبود رفتارهای سلامتی چون خواب و تغذیه مناسب و مواجه شدن با تجارب اجتماعی به دنبال فعالیت با سایر افراد را درپی دارد. در نتیجه به گرایش افراد به ادامه شرکت در این قبیل فعالیتهای بدنی می انجامد .
مقدمه
نظم و انضباط تعاریف متعددی دارد. عدهای کنترل رفتار فراگیرندگان و تسلط بر عوامل رفتاری آنان را انضباط می نامند، برخی معتقدند؛ نظم و انظباط شامل هر نوع سازماندهی در محیط مدرسه و کلاس است، به نحوی که سبب افزایش یادگیری شود .در واقع… انضباط بدان دسته از اعمال معلم اطلاق میشود که مانع سر زدن رفتارهایی از دانش آموز است که فعالیت کلاسی را مختل یا تهدید به اخلال می کند.
ایزابل کلاک: »بی انضباطی را رفتاری می داند که از طرف تعدادی از دانشآموزان انجام می شود و مشکلاتی را برای فرد معلم به وجود میآورد و معلم را در راه رسیدن به هدف که ارتقای تحصیلی دانشآموزان است با مشکل روبرو میکند و مانع از پیشرفت کار تحصیلی می شود و رفتار آنان نامعقول و نا منظم است . بروز رفتارهایی از دانشآموزان که انضباط کلاس را مختل میکند تنها به معلم ،کلاس درس مربوط نیست بلکه علل دیگری نیز نظیر عوامل آموزشگاهی،خانوادگی،اجتماعی وجود دارند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم زمینه را برای رفتارهای مخرب دانشآموزان فراهم میکنند
رفتار مطلوب انضباطی دانش آموزان در مدارس، مجموعه رفتارهای توأم با رعایت قواعد عرفی، آموزشگاهی و اجتماعی را شامل می شود که مسئولان مدارس برای ارزیابی عملکرد دانش آموزان در محیط های آموزشی آنها را در اولویت قرار داده اند
رفتار نامطلوب انضباطی دانش آموزان از اصل یترین مشغله های ذهنی مربیان، معلمان و اولیاء مدارس است، زیرا بروز رفتارهای نامطلوب انضباطی از سوی دانش آموزان، موجب بروز مشکلاتی در روند آموزشی شده و حتی می توان اذعان داشت از عمده ترین دلایل شکست معلمان و فشار روحی ناشی از آن است
رفتار نامطلوب انضباطی دانش آموزان از جمله :بی احترامی نسبت به مربیان، معلمان و اولیاء مدرسه و همچنین عدم احترام به حقوق دانش آموزان دیگر، توانایی مدارس را برای فراهم نمودن آموزش مؤثر کاهش داده است
یافته های اپیدمولوژی مؤید این امر است که مشکلات انضباطی و اختلالات رفتاری دانش آموزان در مدارس نسبت به دهه ی پیش افزایش یافته، ماهیت رفتار نامطلوب انضباطی نیز از بی انضباطی های خفیف به حالتهای شدید و حاد تغییر یافته است .اولیاء مدارس در پایبند کردن دانش آموزان به وظایف خود مشکلات زیادی داشته وحتی برخی مواقع آنها در امان نیستند و مورد تهدید قرار می گیرند
دیدگاه های مختلف روان شناختی و جامعه شناختی بر این باورند که یک عامل به تنهایی تعیین کننده رفتار افراد نمی تواند باشد، بلکه عوامل متعددی در ایجاد و شکل گیری رفتار نقش دارند - امان الهی و دیگران . - 1386 نظریه پردازان عنوان می کنند که متغیرهای شناختی و روان شناختی ممکن است از جمله عواملی باشند که رفتارهای ناسازگارانه دانش آموزان مدارس را تحت تاثیر قرار دهند
نتایج مطالعه محمودی و بتسر - 2010 - روی دانش آموزان کلاس سوم راهنمایی نشان می دهد که عزت نفس تأثیر مثبتی بر روی سازگاری دانش آموزان دارد .دانش آموزان با عزت نفس بالا، دارای سازگاری بهتری در مدرسه هستند. نتیجه تحقیق اکبرنیا - 1387 - نشان می دهد که بین عزت نفس دانش آموزان مقطع متوسطه ی شهر تهران با سازگاری تحصیلی آنها رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد .نتیجه ی مطالعه ی جنتی محب سراج - 1382 - نیز حاکی از آن است که بین نمره ی انضباط دانش آموزان هر سه مقطع تحصیلی با متغیرهای پیشرفت تحصیلی، عزت نفس و خود پنداره، همبستگی معناداری وجود دارد .
نتایج پژوهش فلسفی نژاد - 1372 - نشان داد عزت نفس، سازگاری رفتاری دانش آموزان نوجوان با محیط کلاسی را تحت تأثیر قرار می دهد .تأثیر عزت نفس در سازگاری با محیط کلاس بدون توجه به جنسیت آزمودنی ها، از نظر آماری معنادار بوده است جورگان - - 2006 نتیجه گرفت که فعالیت بدنی منظم موجب احساس شایستگی، خویشتنداری، استقلال و قاطعیت می شود.
یافته ها
راههای کاهش یا حذف رفتار های بی نظمی:
در آموزش و پرورش وظیفه معلمان تنها این نیست که به ایجاد و تقویت رفتار مطلوب اقدام کند بلکه باید رفتار نا مطلوب دانش آموز را کاهش داده یا از بین ببرند. برای از بین بردن رفتار نا مطلوب روشهای زیر توصیه میشود:
.1خاموشی: برای اینکه رفتار نامطلوب دانش آموز ادامه نیابد میبایست شرایط طوری فراهم شود که برای انجام دادن آن رفتار نا مطلوب پاداشی دریافت نکند.
2. اشباع: رفتار نامطلوب شاگرد به مدت طولانی تقویت میشود تا دانشآموز اشباع شود و احتمال تکرار آن کاهش یابد یعنی درست برعکس خاموشی و این روش بر خلاف تنبیه عوارض جانبی ندارد - شعبانی . - 1371
3. تقویت رفتار مغایر: رفتاری را که مغایر با رفتار نامطلوب است تقویت میکنیم که خود ا ز یک اصل روانشناسی ناشی میشود که انسان نمی تواند خود را همزمان روی دو رویداد مخصوصاٌ اگر مغایر باشد متمرکز کند
4. محروم کردن: یعنی دانشآموز به خاطر رفتار نامطلوبی که انجام داده است از دریافت تقویتی محروم می شودبرای مثال دانشآموز که به کلاس علاقه دارد به خاطر بی نظمی از کلاس اخراج میشود - شعبانی - 1371
5. جریمه کردن: یعنی کم کردن مقداری از عامل تقویت کنند به دلیل انجام رفتار نامطلوب برای مثال کسر چند نمره به دلیل شیطنت یا بی نظمی.
می توان چنین استنباط کرد که ورزش از یک سو باعث ایجاد لذت و شادی و افزایش روحیه مشارکت جویی در افراد شده و از سوی دیگر پرداختن به فعالیتهای ورزشی باعث جایگزین شدن افکار مثبت به جای افکار منفی، بازخورد مثبت از طرف اطرافیان و در نتیجه بروز رفتار مطلوب شده و نهایتاً باعث افزایش خودباوری در افراد می گردد. محققان معتقدند که شرکت در فعالیتهای بدنی موجب افزایش سطح توانائیهای بدنی و آمادگی بدنی فرد می شود و این به نوبه خود به تغییر در نوع ارزیابی و برآورد فرد از قابلیتها و شایستگیهای جسمانی اش می کاهد که در نهایت حس لیاقت و احساس رضایت مندی فرد نسبت به بدن و ادراک مثبت فرد از شایستگیهای جسمانی خویش را افزایش می دهد و بهبود رفتارهای سلامتی چون خواب و تغذیه مناسب و مواجه شدن با تجارب اجتماعی به دنبال فعالیت با سایر افراد را درپی دارد. در نتیجه به گرایش افراد به ادامه شرکت در این قبیل فعالیتهای بدنی می انجامد
نتیجه گیری
لازم است والدین و معلمان مدارس به گونه ای عمل کنند تا عزت نفس دانش آموزان مخدوش نشده و تصویر دانش آموز از خود همراه با اهمیت، موفقیت و ارزشمندی فردی باشد خدشه در این وجه اساسی شخصیت، پیامدهای جبران ناپذیری خواهد داشت که یکی از آنها رفتار نامطلوب انضباطی در مدرسه خواهد بود.
