بخشی از مقاله
چکیده
امروزه اکثر برنامهههاي اقتصادي و اجتماعی کشور با مباحث جمعیتیهپیوند تنگاتنگی پیدا کرده است به گونههاي که آگاهی از حجم و توزیع جمعیت از ابزارهاي شناخته شده جهت هماهنگی و سازگاري با برنامهههاي توسعههي پایدار کشور است؛هلذا هر چه دانش برنامههریزان در ارتباط با جمعیت دقیقهتر باشد، احتمال توفیق برنامههها نیز افزایش میهیابد؛ اما برنامههها و سیاستههاي جمعیتی زمانی میهتواند مؤثر باشد که مبتنی بر آمارهاي جمعیتی و سایر دادههاي مربوط باشد و روابط میان متغیرهاي جمعیتی و سایر عوامل اجتماعی آه اقتصادي را در نظر گیرد. از آنجایی که بررسی جمعیت افراد نابینا و کم بینا نیز میهتواند کمک شایان توجهی را در ابعاد گوناگون به مسئولان و سیاستگذارن به منظور رفع نیازهاي این قشر از جامعه بنمایاند؛ این مقاله در صدد است به بررسی توزیع اجتماعی و اقتصادي نابینایی و کم بینایی در شهرستان آران و بیدگل بپردازد.
روش این تحقیق سرشماري کلیه افرادي است که تحت پوشش سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی - ره - و اداره امور شاهد و ایثارگران هستند. در این راستا پرسشنامههاي با سه مشخصه فردي، اجتماعی و اقتصادي و پانزده مؤلفه - از قبیل: سن، جنس، علتهیابی، وضعیت اشتغال، وضعیت مسکن، سطح تحصیلات، میزان معلولیت و ... - طراحی و پس از هماهنگی لازم با مسئولین ذيهربط به پرونده آنان در سه سازمان مذکور، مراجعه و اطلاعات لازم در پرسشنامه افراد ثبت گردید . سپس جهت گزارش و ترسیم وضعیت موجود، با استفاده از نرم افزار - - SPSS18 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل دادهها انجام شد.
واژههاي کلیدي: نابینا، کم بینا، توزیع جمعیت.
مقدمه
در چند دهه گذشته سلامت به عنوان یکی از حقوق بشر و یک هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است. بدین معنی که سلامت براي ارضاي نیازهاي اساسی و بهبود کیفیت زندگی انسان لازم است و باید در دسترس همه انسانه ها قرار گیرد. اخیرا مفهوم وسیعه تري از سلامتی بههه وجود آمده است که شامل بهبود کیفیت زندگی است. شاید بتوان مجموعههاي از رفاه جسمانی، روانی و اجتماعی که بوسیله شخصی یا گروهی از افراد درك می شود - مثل شادي، رضایت، افتخار، سلامتی، موقعیت اقتصادي، فرصت هاي آموزشی، خلاقیت و... - را تعریف مناسبی از کیفیت زندگی دانست - پاركع،خؤؤگاگهه تلاش براي اندازهگیري کیفیت زندگی از سال طعؤگم، زمانی کهانجمن قلب نیویورك که نشانگر کارنفسکیخرا براي بیماران سرطانی و طبقه بندي عملکرد قلب ارائه کرد،آغاز شد علیهرغم اینکه سنجش کیفیت زندگی امتیازات متعددي دارد؛ ولی هنوز بخش کوچکی از تحقیقات را متعلق به خود نموده است - ریچارد لا،گؤؤگ - .
در دنیاي امروز بهبود کیفیت زندگی در افراد ناتوان جسمی به عنوان یک هدف بازتوانی مطرح شده است - بولینگرنگؤؤگ - ؛ از جمله افراد ناتوان جسمی، نابینایان و کم بینایان هستند که به گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال خؤؤگشیوع نابینایی در جهان ن./ درصد است که تقریبا برابر شیوع نابینایی در کشورهاي خاورمیانه است - دیکنسونم،مؤؤگ - . شیوع نابینایی در سنین صفر تا چهارده سال مهنفر درنفر بوده و با افزایش سن این نسبت افزایش یافته تادر سن طلا هسالگی به عع هدر هزار نفر میهرسد - تیلفورسگ،گؤؤگ - .به طوري که تا سال طچطچ هتعداد نابینایان به دو برابر افزایش خواهد یافت - خباز و همکاران از سویی دیگر، طبق نظر سازمان بهداشت جهانی منهمیلیون نفر نابینا هستند و حدود طگگمیلیون نفر در دنیا نقص شدید بینایی دارنده که تعداد آنهها رو به افزایش است - رمضانی و همکاران - .
بیش از طؤهدرصد از کل افرادي که از لحاظ بینایی ناتوان هستند در کشورهاي در حال توسعه زندگی میهکنند - یان ژوکیچ،چططچ - . شیوع نابینایی در کشورهاي آسیایی در حال توسعه حدود ن./ تا عشعدرصد گزارش شده است - باشون،جوهنسونعهو بوروندي،عؤؤگ - . در دهه اخیر ارزیابی مراقبت هاي سلامتی و بینایی به طور فزایندهاي بر روي معیار کیفیت زندگی به عنوان معیاري براي نتایج برنامهههاي مراقبتی متمرکز شده است - لیوخهو همکاران،اگهمطالعات مختلف نشان دادند که نقص بینایی در ابعاد گوناگون، کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار میهدهد و فعالیتهها و استقلال آنهها را کاهش میهدهد؛ همچنین مطالعات نشان دادند که در ارائه خدمات توانبخشی به معلولین نابینا و کم بینا به جاي تمرکز بر رضایت و توانایی انجام عملکردهاي خاص، نتایج باید با معیار بهبود کیفیت زندگی آنهها اندازهگیري شود.
بنابراین بهبود کیفیت زندگی افراد نابینا و کم بینا در گرو برنامههریزي صحیح و عقلانی است و زمانی برنامهه ریزي عقلایی میه تواند شکل گیرد که بناي آن بر اطلاعات موثق و به روز باشد. بنابراین گردآوري اطلاعات پیش بایست برنامههریزي جهت حل مسائل افراد نابینا و کم بینا در ابعاد مختلف است، به همین منظور، پژوهش حاضر توزیع اجتماعی آهاقتصادي نابینایی و کم بینایی در شهرستان آران و بیدگل را با مراجعه مستقیم و بررسی پروندههاي افراد مذکور در سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی - ره - و بنیاد شهید و امور ایثارگران مورد هدف قرار داده است تا بر اساس اطلاعات طبقه بندي شده برنامههریزان و دست اندرکاران بتوانند راهکارهاي مناسبی جهت حل مسائل آنهها و بهبود کیفیت زندگی در پیش گیرند .
جدول شماره - گ - توزیع وضعیت پراکندگی افراد نابینا و کم بیناي تحت پوشش سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی - ره - و بنیاد شهید و امورایثارگران را نشان میهدهد. نتایج مبین آن است که از میان خانواده لاؤگهنفر افراد تحت پوشش، بیشهتر افراد یعنی ننگه نفر معادل ملا هدرصد کل افراد، تحت پوشش سازمان بهزیستی، مع هنفر معادل عچ هدرصد کل افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی - ره - و خگهنفر معادل مهدرصد کل افراد تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران هستند.اطلاعات جدول شماره - چ - که دربارهي وضعیت علت نابینایی و یا کم بینایی افراد نابینا و کم بیناي تحت پوشش نهدهاي مذکور، تهیه و تنظیم شده، نشان میهدهد که از میان لاؤگهنفر افراد تحت پوشش، مطگهنفر یعنی بیش از نیمی از کل افراد به دلایل غیروراثتی، نابینا و یا کم بینا شدهاند؛ به عنوان مثال تمام خگهنفرکم بینا و یا نابیناي تحت پوشش بنیاد شهید و امورایثارگران به دلایل غیر وراثتی؛ یعنی حضور در جنگ تحمیلی دچار این بیماري شدهاند. همچنین نتایج نشان داد که طنهنفرمعادل لانهدرصد کل افراد به دلایل وراثتی نابینا و یا کم بینا شدهاند.
