بخشی از مقاله
چکیده
شناسایی جامع عوامل مؤثر بر بلوغ مدیریت دانش و برهمکنش میان آنها در گذر زمان، مدیران را در شناخت رفتار و درک بهتر سیستم مدیریت دانش یاری میکند و با ارائه بینشی صحیح از سازوکار رسیدن به سطح بلوغ مطلوب، آنها را در مسیر اتخاذ تصمیمات مناسب برای بهرهگیری از مدیریت دانش به منظور دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان سوق می-دهد. در این پژوهش، نخست ادبیات و پیشینه تحقیقات مرتبط بررسی شده است و درادامه با استفاده از رویکرد پژوهش کیفی فراترکیب، کلیه ابعاد و مؤلفههای رشد مدیریت دانش و روابط بین آنها شناسایی شده و با مشورت و توافق تمامی خبرگان، مورد تأیید قرار گرفته است.
نتایج بدست آمده شامل 64 کد است که در 9 بعد و دو مقوله طبقهبندی شده است. در در نهایت با استفاده از این نتایج و روابط بین آنها، مدل علی بلوغ مدیریت دانش ارائه شده است. نتایج پژوهش پیش رو، میتواند چارچوب مناسبی برای اصلاح مدلهای ذهنی مدیران و کارشناسان حوزه مدیریت دانش باشد و منجر به ارائه مدلهای پویای تحلیل دینامیسم و سیاستهای مناسب در راستای ارتقاء بلوغ مدیریت دانش در سازمانها شود.
مقدمه
امروزه دانش به یکی از نیروهای حیاتی برای موفقیت در فضای کسب و کار تبدیل شده است و مبنای عملکرد بسیاری از سازمانها روی تمرکز بر دانش است. سازمانها برای بهبود و حفظ مزیت رقابتی خود، نیاز دارند همانند سایر داراییهای ملموس، رفتاری سیستماتیک با دانش داشته باشند و ارزشها و قوانین سازمانی را جهت پشتیبانی از تولید و اشتراک دانش توسعه دهند، از این رو مدیریت دانش به یکی از مهمترین فعالیتهای سازمانها تبدیل شده است که هدف نهایی آن بهرهبرداری و توسعه داراییهای دانشی در جهت تحقق اهداف و ایجاد ارزشافزوده برای سازمان است.
- داونپورت و پراساک، 1998؛ مالهوترا، 2001؛ علوی و لیدنر، 2001؛ وونگ،2005؛ ویکراماسینگ، . - 2007 با توجه به این نقش مهم مدیریت دانش و سرمایهگذاری انبوهی که برای استقرار آن صورت میگیرد، چالش اصلی سازمانها آگاهی از چگونگی روند بلوغ مدیریت دانش است. اقدامات مناسب و توجه به عواملی که پیشرفت مدیریت دانش را از مراحل آغازین تا سطح بلوغ مطلوب تسهیل کند از مهمترین دغدغههای متولیان مدیریت دانش در سازمانها به شمار میرود.
مدیریت دانش یک استراتژی نظاممند و یکپارچه است که فنآوری اطلاعات را با فرایند سازمانی ترکیب میکند و با اداره دانش، آن را جهت واکنش و اتخاذ تصمیمات صحیح با هدف تحقق اهداف سازمانی در اختیار سازمان قرار میدهد - هونگ و چو ،. - 2005 در پیادهسازی سیستمهای مدیریت دانش، افراد، فنآوری و فرایندهای سازمانی سه عنصر اصلی هستند - اواد و غزیری ، - 2004، بنابراین توانایی سیستم در همراستاسازی خط سیر فنآوری اطلاعات با ورودیهای انسانی، به طوریکه ورودیهایی نظیر دادهها اطلاعات و تجربههای برتر را با درک تأثیر متغیرهای تعهد، خلاقیت و نوآوری بطور استراتژیک بکار گیرند، از عمده-ترین مسائلی هستند که شکست و موفقیت مدیریت دانش سازمانی در گرو آن است.
این مهم با شناخت جامع و بکارگیری عواملی نظیر فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، رهبری و حمایت مدیریتی و راهبرد فناوری اطلاعات میسر میشود - هولس اپل، 2000؛ مالهوترا،. - 2001 در بررسی عوامل تأثیرگذار بر بلوغ مدیریت دانش و عوامل بحرانی موفقیت آن، مطالعات بسیاری انجام شده است و محققین یافتههای شایان توجهی در پیادهسازی و ارتقا جایگاه مدیریت دانش معرفی کردهاند اما سیستمهای مدیریت دانش بسیار پیچیده هستند و تعدد عوامل و چالشهای موجود در آن پیشبینی رفتار سیستم را دشوار ساخته است، بنابراین برای رسیدن به درک کلی از رفتار سیستم، لازم است چگونگی تأثیر عوامل روی یکدیگر در طول زمان و روابط بازخوردی بین آنها بررسی شود.
این روابط باید چگونگی عملکرد کلی سیستم را نیز در طول زمان نشان دهد - مارتیس و رودریگویز، . - 2004 با این حال اغلب تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، به بررسی فاکتورهای مؤثر بر سطح بلوغ مدیریت دانش در حالت ایستا و بدون در نظر گرفتن تأثیر متقابل عوامل مؤثر بر روی هم پرداختهاند - لوتتی اولیویا،2014؛ کروگر، راج و مورتی،2013؛ سرنکو، بونتیس و هول، 2015؛ هسیه و لین، . - 2009 بنابراین نیاز به پژوهشی که بتواند متغیرها و مؤلفههای مهم و مؤثر را شناسایی کرده و با یکدیگر ادغام کند و قابلیت تجزیه تحلیل پویا را داشته باشد، احساس میشود. همپنین با مطالعه ادبیات موجود، این امر تأیید میگردد که بیشترین چالش در اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش و سهم عمده روابط پیچیده، ناشی از دینامیسم عوامل انسانی و افراد است - بوبیت، 1999؛ ساینت، 1999؛ موریواکی و نومورا و سینو، 2013؛ هولس اپل،. - 2000 از این روی تأکید بر فاکتورهای فوق، در اولویت بررسی این پژوهش، قرار گرفته است.
