بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش ارائه ی مدل جامع شایستگی های حرفه ای مدرسان در محیط یادگیری الکترونیک می باشد . مطالعات زیادی مؤید این امر است که شایستگی مدرسان، در افزایش کیفیت دوره های یادگیری الکترونیکی دارای اهمیت ویژه ای است ، از این نظر این پژوهش فرصتی را برای دست اندرکاران در جهت نیل به توافقی جمعی و گسترش مجموعه ای از شایستگی های ضروری برای مدرسان یادگیری الکترونیکی ایجاد می کند ؛ که در نهایت می تواند در امر توسعه ی حرفه ای و پشتیبانی سازمانی مدرسان در این حوزه مؤثر واقع گردد.
به منظور تبیین یک مدل جامع ، با مرور سیستماتیک ادبیات و به کمک روش پژوهش کیفی از نوع فراترکیب،از بیست و دو مقاله مورد بررسی 7 بعد شایستگی - اجتماعی، اخلاقی، مدیریتی، فردی، تکنولوژیکی، آموزشی و نظارتی - و 21 مولفه استخراج گردید. 5 تن از خبرگان روایی محتوایی مدل را تأیید نمودند، پایایی مدل با استفاده از ضریب کاپا مقدار 0/85 بدست آمد. این مدل می تواند به عنوان مبنایی برای برنامه ریزی از سوی مدیران آموزشی جهت انتخاب ، آموزش و ارتقاء مدرسان یادگیری الکترونیک واقع گردد.
مقدمه
رویکردهای مختلفی در حوزه یادگیری الکترونیکی نظام آموزش عالی وجود داردکه هر یک به شناخت بعد متفاوتی از عوامل اثرگذار بر یادگیری منجر می شوند. شناسایی عوامل اثرگذار بر کیفیت یادگیری الکترونیکی از دغدغههای مؤسسات ارائهدهنده این آموزش است. مطالعات زیادی مؤید این امر است که شایستگی 1 مدرسان الکترونیک درکیفیت یادگیری الکترونیکی دارای اهمیت ویژه ای است اما جهش چشمگیر و رشد سریع یادگیری الکترونیک ، مؤسسات ارئهدهنده آن را با کمبود وقت برای تهیه سیاستها و روشهایی برای اطمینان ازکیفیت مطلوب کار مدرسان الکترونیک مواجه نموده است
از آنجایی که در محیط یادگیری الکترونیک لزوم ترکیب آموزش و فناوری است ، بنابراین استفاده از فناوریهای دیجیتالی جدید ، مستلزم آموزش کافی مدرسان، به منظور بهرهگیری هر چه بهتر از این ابزارها است از این رو در این روش ، مدرس نقش بسیار مهمی در استفاده از فناوری، ایجاد ارتباط، ارسال پیام و در پی آن تسهیلگری و هدایت فعالیتهای یادگیرندگان را بر عهده دارد. اغلب مدرسان الکترونیک ، آمادگی و شایستگی لازم برای تدریس در این دوره ها را کسب نکرده اند و تنها بر تجاربی که به عنوان دانشجو و یا مدرس در دوره های آموزش سنتی ب ه دست آورده اند، اکتفا میکنند. این تجارب زمانیکه مدرس وارد محیط یادگیری الکترونیک میشود کارایی خود را از دست می دهد .
راچفورد و ریچموند2011 - 7 - ، بولیگر و واسیلیک - 2009 - 8 ،بِیتس و واتسون2008 - 9 - ، آرچر و گاریسون - 10 - 2010 براین باورند که تفاوت و تمایز بین محیط یادگیری الکترونیک و سنتی به اندازه ای است که مدرسان یادگیری الکترونیک را مستلزم کسب معیار های شایستگی و توسعهی حرفه ای متناسب با محیط میکند ؛ از این رو گزینش و آموزش مدرسان شایسته از مهم ترین مسائل در فرایند یادگیری الکترونیک می باشد.
استفاده از رویکرد مبتنی بر شایستگی، تعیین شایستگیها و تهیه مدلی که بتواند شایستگیهای مدرس الکترونیک را توصیف کند، موجب تعریف دقیق مدرس شایسته و همچنین ارائه دوره های آموزشی مرتبط با آن می شود. در تحقیق حاضر سعی برآن است که با ارائه مدل جامعی از شایستگی های مدرسان الکترونیک در اثربخشی هرچه بیشتر مدرسان و موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیک گامهای مؤثری برداشته شود.
پیشینه نظری پژوهش مفهوم شایستگی
امروزه شایستگی یک اصطلاح چند منظوره است که با معانی مختلف در زمینه های علمی مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه در زمینههای متفاوتی به کار گرفته می شوند ولی در اصل بر نقشها و مسئولیتهای شغل تأکید دارند
در ادامه به مرور تعاریف مفهوم شایستگی پرداخته میشود. درتعریف کنسرسیوم بین المللی استانداردهای کارآموزی، عملکرد و آموزش12، شایستگی عبارت است از دانش، مهارت و نگرشی که فرد را قادر میسازد تا فعالیتهای خود را به صورت اثربخش درچارچوب استانداردهای مورد انتظار یک شغل انجام دهد
علاوه بر این، سازه شایستگی ممکن است به »توانایی انجام دادن« اشاره داشته باشد تا »توانایی نشان دادن دانش.« در واقع شایستگیها بیشتر به توصیف عملکردهایی که مبتنی بر کسب، ادغام، ترکیب و کاربرد مهارتها و دانش مربوط در یک شغل است، می پردازند
از نقطهنظر وارول - 2007 - 15 فرد شایسته فردی است که تکالیفش را در زمینه مورد نظر با استفاده از دانش، مهارت، نگرش و توانایی که منطبق بر زمان و نیازهاست به نحو مؤثری انجام دهد. شایستگیها در محیطهای آموزشی موردقبول واقع شده و تعریف و تبیین شایستگیها در حوزه آموزشی مورد توجه قرار گرفته اند.
اهمیت شایستگی مدرسان از نقطه نظر مؤسسات ارائه دهنده یادگیری الکترونیک :
پژوهشها نشان میدهند بین نظر مؤسسات ارائهدهنده یادگیری الکترونیک و مدرسان، در زمینه شایستگیها و وظایف مدرسان آموزش الکترونیک، هماهنگی بسیار کمی وجود دارد. همچنین در زمینه چگونگی تعریف شایستگی ها، نحوه ی پشتیبانی از آنها به کمک فرصتهای توسعه ی شغلی و کارآموزی، و حتی کاربرد آنها به منظور ارزیابی کیفیت کار مدرسان توافق ناچیزی وجود دارد. دانشگاهها و مدرسان اغلب هر کدام به دلایل مختلف اجتماعی، سیاسی، اداری نظرات مختلفی در زمینه کیفیت دانشگاهی ،کیفیتکار مدرسان و اینکه چگونه این کیفیت ممکن است در آموزش الکترونیک، ارزشیابی شود، ارائه می دهند
وجود دیدگاه های مختلف ، لزوم شناسایی و توافق درباره شایستگی مدرسان الکترونیک به منظور افزایش کیفیت آموزش الکترونیک را افزایش می دهد. روش و هدف این پژوهش فرصتی برای دستاندرکاران در جهت مشارکت در رسیدن به توافقی جمعی و گسترش مجموعه ای از شایستگیهای ضروری برای مدرسان یادگیری الکترونیکی ایجاد نموده است که در نهایت می تواند برای توسعه ی حرفه ای و پشتیبانی سازمانی مورد استفاده قرار گیرند.
