بخشی از مقاله
چکیده
در سالهای اخیر با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، صحنه رقابت جهانی شاهد تغییر و تحول اساسی در زمینه های مختلف از جمله کارآفرینی و اشتغال بوده است. بهره برداری کامل از ظرفیتهای حوزه فاوا به منظور ایجاد اشتغال و کمک به توسعه اقتصادی مستلزم برنامه ریزی و سیاستگذاری دقیق در این حوزه می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در مقاله حاضر، اسناد و برنامه های سیاستی چند کشور دنیا در خصوص اشتغال زایی و کارآفرینی در حوزه فاوا مورد بررسی قرار می گیرد. حاصل این مطالعه تطبیقی استخراج مهمترین موضوعات مورد توجه سیاستگذاران سایر کشورها در باب اشتغال زایی در حوزه فاوا می باشد که می تواند نتایج ارزشمندی را در اختیار سیاستگذاران کشور در حال توسعه ایران قرار دهد.
-1 مقدمه
فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - یک زیر ساخت حیاتی برای همه بخشهای اقتصاد میباشد. در نتیجه توسعه مهارتهای ICT و اشتغال یکی از مهمترین اهداف سیاستگذارانی است که به دنبال بهره برداری ازپتانسیل های اقتصادی واجتماعی این فناوری می باشند - ICT . - OECD, 2012 ، به عنوان یک صنعت در حال توسعه و پیشرفت ، نقش فوق العاده ای در توسعه زیر ساخت های فرهنگی ، اقتصادی و علمی و حتی سیاسی کشورهای مختلف جهان داشته است. یکی ازاین زیر ساخت ها ، حوزه کسب و کار می باشد که برای همه کشورهای جهان ، به عنوان یک سمبل رفاه و پیشرفت تلقی می شود. فناوری اطلاعات را می بایست ، قوی ترین صنایع در اشتغال زایی دانست.
کم تر صنعتی در دنیا به اندازه این صنعت ، در کاهش سطح بیکاری در ملل جهان و ارتقای درآمد ملی نقش تاثیر گذاری داشته است . اشتغال زایی مولدی که کسب و کار الکترونیکی - ICTbased works - در جامعه امروزی دنیا ایجاد کرده است ، فرصتی برای به کار گیری افراد مختلف با سطوح دانش و تخصص در نقاط مختلف جهان و در داخل کار گروه های تیمی شبکه ای است . اکنون دیگر لازم نیست ، شرکتهای ساختمانی برای مشاوره طراحی و معماری ، مسافت ها را طی کنند.
محیط های الکترونیکی و پایگاه های اطلاع رسانی تیم های مشاور طراحی در اقصی نقاط جهان ، زمینه های تبادل ایده ها و افکار را در team work های گوناگون فراهم می کنند و از طریق پهنه جهانی وب ، تبادل اطلاعات ، صورت می گیرد. این مساله برای خرید ، فروش ،مشاوره ، بازاریابی ، آموزش نیز صادق است . بازاریابی و آموزش الکترونیکی - e-marketing e-learning - افق های جدیدی در اقتصاد و دانش ایجاد کرده است .
بدین ترتیب امروزه ما شاهد خونمایی سریع اثرگذاری ICT بر وضعیت اشتغال و کارآفرینی هستیم و چنانچه برای این پدیده رعدآسا، در برنامه های توسعه ای ملی جایگاه مناسبی ترسیم نگردد و برنامه ریزی، سیاستگذاری و اقدامات مقتضی برای آن صورت نپذیرد ، ممکن است زمان و موقعیت فعلی برای همیشه ازدست برود . بدین ترتیب باید به این مسأله توجه داشت که مهمترین موضوع پیش روی فاوا، »سیاستگذاری جامع و واحد« به منظور راهبری مناسب فاوا در جهت اشتغال زایی و کارآفرینی است . واضح است که تحقق این امر، نیازمند داشتن یک نگاه راهبردی و بلندمدت صحیح در سطح ملی و بینالمللی است.
در واقع، باید به تجربههای بسیاری از کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه توجه کرد، اما در نهایت، به ایجاد الگوی خلاقانه و بومی برای رفع موانع و رسیدن به مقاصد و منافع کشور برسیم. در این راستا مقاله حاضر به بررسی برنامه ها و اسناد راهبردی چند کشور دنیا در خصوص اشتغال زایی و کارآفرینی در حوزه فاوا می پردازد تا مهمترین حوزه های مورد نظر سیاستگذارن این کشورها به منظور الگوگیری شناسایی شود.
-2فناوری اطلاعات و ارتباطات
طبق تعریف OECD فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - ، عبارت است از مجموع صنایع تولیدی و خدماتی که برای نگهداری، انتقال و نمایش داده ها و اطلاعات به صورت الکترونیکی استفاده می شود. این تعریف، ICT را مجموعه ای از سخت افزار، نرم افزار و شبکه افزاری می داند که مطالعه و کاربرد داده و پردازش آن در زمینه های ذخیره، دستکاری، انتقال، مدیریت، جابجایی، مبادله، کنترل، سوئیچینگ و داده آمایی خودکار را ممکن می سازد. صنایع تولیدی مورد نظر در این تعریف صنایعی هستند که در جهت تکمیل فرایند اطلاعاتی و ارتباطاتی شامل انتقال و نمایش آنها بوده و برای استفاده در فرایندهای الکترونیکی به منظور آشکارسازی، اندازه گیری و یا نگهداری پدیدههای فیزیکی یا کنترل فرایند فیزیکی باشد.
صنایع خدماتی شامل خدماتی است که در راستای توانمندسازی عملکرد فرایند اطلاعاتی و ارتباطاتی از طریق ابزارهای الکترونیکی باشد . البته باید تأکید نمود که فناوری اطلاعات پیش از اینکه یک سیستم سخت افزاری و مجموعه ای از الگوها باشد یک نظام فکری و فرهنگی است که زیربنای آن تولید اطلاعات است. فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش دوگانه ای در اقتصاد دارد، از یک سو، نهاده برای استفاده کننده و از سوی دیگر، ستانده برای تولید کنندگان صنایعICT است. انقلاب فناوری با شاخص های بهبود سریع در کیفیت تجهیزات و نرم افزار به همراه کاهش شدید قیمتها معروف است .
- Pohjola, 2000 - به این ترتیب بنگاه ها که هدفشان حدکثر کردن سود است با جایگزینی تجهیزات، نرم افزار و خدمات نسبت به این تغییرات واکنش نشان می دهند تا بتوانند با استفاده از پیشرفت سریع فناوری زمینه را برای بالا بردن منافع خود فراهم کنند . انقلاب فناوری اطلاعات و افزایش توان و سرعت پردازش داده ها و اطلاعات به همراه کاهش نسبی هزینه سخت افزار و نرم افزار و گسترش استفاده از سیستم مکانیزه سبب بوجود آمدن نظام های اطلاعاتی بهینه شده و دسترسی مشترک و همزمان به منابع اطلاعاتی را امکان پذیر ساخته است.
این موضوع در کنار ایجاد صنایع تولیدی و خدماتی جدید در اقتصاد فرصتهای شغلی جدیدی را بوجود می آورد لذا ICT می تواند به عنوان محرک بخش های دیگر عمل کند.کیفیت کسب و کارهای مربوط به ICT به دو گروه مهارت بالا و مهارت پایین تقسیم می شوند. شواهد بیانگر این است که گسترش ICT با نیروی ماهر رابطه مکملی و با نیروی غیرماهر رابطه جانشینی دارد - محمود زاده و اسدی . - 1384 اقتصاد نوین در ادبیات اقتصادی در دهه 1990 مطرح شد. پدیده اقتصاد نوین که از آن با عناوینی از قبیل اقتصاد دانش محور، اقتصاد دیجیتالی، اقتصاد الکترونیکی و اقتصاد مجازی یا اقتصاد شبکه یاد می شود اقتصادی متکی بر صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد.
