بخشی از مقاله
چکیده
قرار گرفتن ایران در کمربند زلزله جهان و اینکه ایران جزو ده کشور بلاخیز دنیا می باشد اهمیت بررسی و تحقیق در این مورد را دوبرابر میکند،عوامل مخاطره آمیز طبیعت مانند زلزله و سیل و لغزش و رانش می تواند مناطق مسکونی را مورد تهدیدوتخریب قرار دهد.در این پژوهش منطقه حیران آستارا که یکی از مناطق توریستی وگردشگری ایران می باشد از نظر شناسایی عوامل مخاطره آمیز طبیعی مورد بررسی قرار گرفته است ، این منطقه در سال1385 دارای 20روستا و 680 باب خانه می باشد که با توجه به وجود گسلهای متعدد و از بین رفتن پوشش گیاهی و شیب زیاد و ارتفاع بالا، لغزشهای متعددی بوجود آورده و مناطق مسکونی را مورد تهدید قرار می دهد.به منظور بررسی تاثیر این عوامل با استفاده از نرم افزار GIS اطلاعات نقشه های 1:50000 و1:100000 توپوگرافی و زمین شناسی وعکس هوایی 1:20000 منطقه رقومی گشته و تحلیلهای نشان می دهد در صورت فعالیت عوامل مخاطره آمیز طبیعی مانند زلزله و لغزش در منطقه با توجه به اینکه اکثر مساکن روستایی قدیمی و ویلا های جدید در مجاورت گسل و محل احتمالی لغزش احداث شده احتمال بروز حوادث برای این مناطق بسیار زیاد است ودر صورت بروز حادثه تلفات انسانی و مالی رخ خواهد داد.
کلید واژه: مخاطرات طبیعی،عوامل تهدید طبیعی،دهستان حیران،گردشگری،آستارا
مقدمه
از آنجایی که ایران در کمربند زلزله خیز آلپ هیمالیا قرار دارد و به عنوان یکی از بخش های جوان و در حال کوهزایی به شمار می رود جزو کشورهای زلزله خیز می باشد و شاهد آن زلزله های بزرگی است که هر از چندگاهی نواحی مختلفی از کشورمان را تکان داده و خسارتهای جانی و مالی جبران ناپزیری را باعث می شوند. - محمدی،1389 ص - 122 متاسفانه برخی از شهرها و روستاهای ایران در حاشیه گسل ها شکل گرفته اند و حرکت این گسل ها باعث ایجاد زلزله در شهرها و روستاها یا نواحی پیرامونی آنها می گردد از این جهت ضرورت یافتن علل وقوع زلزله و تاثیر حرکت گسل ها بر سکونتگاههای شهری و روستایی مهم و لازم به نظر می رسد تا بوسیله شناخت این حرکت و تاثیر آن بتوان در مکان گزینی شهرها و روستاها دقت بیشتری شود و در مقاوم سازی ساختمانها معیارهای علمی لحاظ شود.
از هر153 زلزله مخربی که در دنیا اتفاق افتاده 17/6 درصد آن مربوط به ایران بوده است. برطبق گزارش سازمان ملل از سال 1980تا 73276 2008 نفر از 1139046 نفری که در ایران در معرض زلزله بوده اند، جان خود را از دست داده اند. زیان اقتصادی این زلزله ها بالغ بر 10 میلیارد و300 میلیون دلار برآورد شده است. - جمال محمدی،1389، ص - 122 در دهه گذشته بیش از 200 میلیون نفر در سال به علت بلایای طبیعی دچار صدمات مالی و جانی شده اند به طوری که این رقم 7 برابر تعداد کسانی است که متحمل آثار جانبی ناشی از جنگ شده اند. - - UNISDR-2005:4 عوامل متعددی همچون کاربری نامناسب اراضی، ساخت و طراحی نامناسب ساختمانها و زیر ساختهای شهری موجب افزایش ریسک خطر سکونتگاهای انسانی شده است. - محمدی- 1389ص - 3
گسل های ایران برخی فعال و بعضی هم غیر فعال می باشند ولی احتمال فعال شدن مجدد این گسل ها نیز وجود دارد بدیهی است که حرکت این گسل ها در آینده هم ادامه خواهد داشت، بنابراین لازم است تا ایجاد شهرها و آبادیها در مسیر حاشیه گسل ها ی اصلی و فعال ممنوع شود. متاسفانه چون هیپو سانتر مربوط به زمین لرزه های ایران سطحی و کم عمق است زلزله ها غالباً مخرب بوده و از قدرت تخریبی بالایی برخوردار است از این رو ساخت و سازهای غیر استاندارد ،رعایت نکردن آیین نامه های استاندارد مربوط به آیین نامه استاندارد2800 ،حضور بساز بفروشها در صنعت ساختمان سازی ،مکان گزینی غلط و ناصحیح اکثر شهرها و استقرار آنها در حاشیه گسل هاواستفاده از مصالح نامرغوب و غیر استاندارد ایمنی بعضی از شهرها و روستاها را از بین برده و باعث بروز مصیبت شده است. - نگارش، 1382 ص - 3
در ایران در حال حاضر از حدود 12 میلیون واحد مسکونی 7/5 میلیون واحد آن نسبت به زلزله مقاوم نیستنددر حدود 4 میلیون خانه روستایی نیز وجو دارد که به لحاظ بافت فرسوده خشت و گلی در برابر زلزله ایمن ومقاوم نیستند و کیفیت پایین مساکن و نداشتن الگوی مناسب و مقاوم سازی در برابر زلزله و فرسودگی ساختمانها نیز مزید برعلت می باشد. - نگارش،1382 ص - 4 منطقه مورد مطالعه
