بخشی از مقاله
چکیده :
زمینه و هدف: انسان همواره به دنبال دینی می باشدکه سعادت دنیوي و اخروي او را تأمین کند دین اسلام کامل ترین دین و قرآن جامع ترین کتاب آسمانی در بین کتب الهی است که انسان را براي نیل به این دو هدف راهنمایی می کند و در این زمینه کامل ، جامع و نقص ناپذیر می باشد مقاله حاضر به روش توصیفی -تحلیلی با رویکرد قرآنی –روایی جامعیت قرآن را از دیدگاه امام خمینی - ره - بررسی کرده ونتیجه میگیرد: قرآن داراي جامعیت افرادي ،زمانی ، مادي و معنوي است که مصلحت اندیشی فردي وجمعی را در بر میگیرد .و در دنیا انسان را قدم به قدم تا مقصد نهایی اش همراهی میکند، امام قرآن را داراي شمولیتی میداند که همانند سفرهاي گسترده و پهن می باشد که هرکس به اندازه توان خود میتواند از این خوان بهرهمند و مستفیض گردد.
کلید واژه:امام خمینی - ره - ،جامعیت قرآن ،جاودانگی قرآن
مقدمه:
قرآن کریم که ازکانون وحی و ذات الهی تراوش کرد و برقلب پیامبراکرم - ص - نازل شد تا راهنماي رسیدن انسان ها به سعادت دنیا و آخرت باشد این قرآن داراي ویژگیهایی می باشدو از مهمترین ویژگیها جامعیت است زیرا اوصاف دیگرقرآن را همچون جاودانگی و جهانی بودن را به دنبال خود دارد قوانینی که براي تامین نیاز انسان درقرآن آمده است علاوه بر جامعی بودن یعنی جهانیند مختص به مکان خاص و یا جاودانه اند مختص به زمان خاصی نمی باشد جامعیت یا همان شمولیه یکی ازمباحث مهم مبنایی است که در شناخت بهترقرآن و فهم عمیق آن تأثیر می گذاردو از گذشته یکی از موضوعات بحث برانگیز و مورد اختلاف علما بوده بدین جهت که پذیرش یا عدم پذیرش آن نوعی اقرار به کمال یا نقص قرآن است ازجمله علامه طباطیایی می فرمایند: »هرچیزي که به هدایت مربوط باشد و مردم در مورد مبدا و معاد واخلاق فاضله و شرایع الهیه ،قصص و موعظه بدان احتیاج دارند در قرآن بیان گردیده است - «طباطبایی ،1374،ج12،ص469، -
ضرورت پرداختن به این موضوع را می توان این گونه بیان کرد: امام خمینی یکی از بزرگترین شخصیتهاي دینی و مفسرقرن 14بودند که قرآن را با تمام ویژگیهایش مورد بررسی قرار داده بودند و یکی از این ویژگیها همان جامعیت است و نگرش ایشان می تواند راهگشاي بسیاري از مسائل مطرح شده پیرامون این موضوع باشد آیا امام قرآن را جامع و نسبت به کتب پیشین کامل می دانستند ؟
ایشان نزول قرآن را در زمانی می دانستند که بشر به بالاترین حد عقلی رسیده و تمام قوانینی که جامعه بدان نیازمند می باشد در قرآن بیان گردیده و قرآن بالاترین کتاب نسبت به کتب پیشین وجامع ترین آنها در همه زمینه ها است
پیشینه بحث:
تاجایی که نگارنده بررسی کرده درزمینه جامعیت قرآن ازدیدگاه امام خمینی - ره - کتاب یا مقاله ي مستقل نوشته نشده اما دربرخی کتابها و مقالات به صورت کلی مطالبی پیرامون برخی جوانب قرآن از دیدگاه بینانگذار انقلاب اسلامی به رشته تحریر در آمده کتاب ،اندیشه و آراي تفسیري امام - دیاري بیگدلی، - 1388 به دیدگاههاي تفسیري امام خمینی می پردازد کتاب ، جلوه ها قرآنی از دیدگاه امام خمینی - صادقی ارزگانی ، - 1388 درباره موضوع وحی و مسائل پیرامون آن بحث می کند مقاله »تاملی دراندیشه هاي قرآنی امام خمینی « - مؤدب ،1388ج - 1 به تامل پیرامون اندیشه هاي قرآنی امام پرداخته وبحث جاعیت را به صورت خلاصه مطرح می کندمقاله »پژوهشهاي قرآنی امام خمینی« - علی نصیري، - 1393 نیز به طور کلی به مسائل جاودانگی قرآن اشاره می کند اما نوشته حاضر قصد دارد بحث جامعیت از دیدگاه امام خمینی را مطرح کند لذا پس از یبان مفهوم شناسی دیدگاه ایشان بررسی و تحلیل می شود.
جامعیت در لغت واصطلاح
جامعیت به معنی گرد آورنده ؛ فراهم آورنده قرآن می باشد - دهخدا،1385ج - 843 :1 و برخی آن را -1 جمع کننده گرد آورنده -2 تمام کامل دانسته اند - معین 1378.ج - 1208 :1 جامعیت در اصطلاح این است که هر آنچه مورد نیاز انسان می باشد چه نیازهاي دینی و چه نیازهایی که وصف دینی ندارددر قرآن وجود دارد - سیوطی. 1389ج - 393 :2 قلمرو موضوعی که به گستره موضوعات و مسایل مربوط است و آن را جامعیت قرآن می نامند - کریمی، - 25 :1390 آیه ا...مکارم شیرازي می فرمایند: »جامعیت قرآن به معناي بیان تمام اموري است که براي تکامل فرد و جامعه در همه جنبه هاي معنوي و مادي لازم است ام نه چنان که قران دایره المعرف بزرگی باشد که تمام جزئیات علوم ریاضی و ... درآن آمده باشد « - مکارم شیرازي .1374.ج - 361 :11 جامعیت که همان گستره و قلمرو می باشد یعنی تمام مسائلی را که فرد به آنها نیاز دارد تا نائل به دو سعادت شود و از آنجایی که جامعیت از اوصاف قرآن است ابتدا به بحث قرآن و سپس به موضوع جامعیت پرداخته می شود
-1قرآن ازدیدگاه امام راحل موسوي خمینی در اینجا به ویژگی هاي قرآن از منظر امام خمینی پرداخته و تببین می شود
.1 -1آینه تمام نماي صفات خدا
امام قرآن را آیینه رخ نماي تمام نامها وصفات و معرف مقام مقدس حق تعالی می داند ،که به صورت احدیت جمیع اسما و صفات به تمام شئون و تجلیئات است؛ چناچه انسان کامل نیز به صورت اسم اعظم است بلکه حقیت این دو در حضرت غیب یکی است و در عالم تفرقه از هم به حسب صورت متفرق گردند - موسوي خمینی 1386. الف.ج - 70 :1 امام قرآن را معرف خق تعالی میداند و می فرماید: کتابهاي آسمانی که بالاترینشان کتاب قرآن است تمام مقصدش این می باشد که معرفی یکند حق تعالی ر ا با همه اسماء و صفاتی که دارد - موسوي خمینی،1385ب : - 17 و آن را موجب شناخته شدن آفریننده خود می داند .امام علی - ع - فرموده اند:» خداوند در آیینه کلام خود بر بندگانش تجلی کرده است ولی بصیرت درکش را ندارند - موسوي خمینی 1386.ب: - 57 امام قرآن را ریسمانی میداند که بین آسمان و زمین کشیده شده است و
