بخشی از مقاله
چکیده
زن، مظهر رحمت و جمال خداوند است. امروزه دانشمندانی که مادی، غیر عقلانی و غیر وحیانی می اندیشند، با نگرش های متفاوتی به مقوله زن، باورهایی انحرافی را به ذهن ها منتقل می کنند و از آن جا که نیمی از جمعیت هرجامعه را زنان تشکیل می دهند و در طول تاریخ براین قشر، ستم های فراوانی رفته و نیز در خصوص نابرابری زن و مرد نسبت های ناروایی به مکتب اسلام داده شده است و بانوان مسلمان در تیررس تهاجم فرهنگی قلم های مسموم قرار دارند، برآن شدیم که با استعانت از خداوند بزرگ، ضمن درک وظیفه خطیر قلم در این زمینه، در حد توان مطالبی را به رشته تحریر درآوریم.
این در حالی است که دین اسلام به عنوان کامل ترین دین، گام های مهمی در ترسیم جایگاه واقعی زن برداشته است و در نوشتار حاضر که به روش اسنادی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است با بررسی آیات و روایات و تفسیر نهج البلاغه، ضمن ارائه و ترسیم جایگاه والای زن در اسلام که نشأت گرفته از آیات و روایات است، به رفع شبهه از سخن امام علی - ع - در خطبه 80 نهج البلاغه پرداخته شده است تا منظور از کلام مولا درباره نقص زن در ایمان و عقل و ارث مشخص شود و زمینه هرگونه انحراف و تحریف را چه در مقام معرفی مقام و منزلت زن و چه در جایگاه استفاده ابزاری از او منتفی سازد و نیز روشن سازد که تعالیم اسلام و گفتار معصومین غیر قابل تردید و ضامن سعادت و خوشبختی ما هستند و بر ماست که اگر در آیه یا روایتی شبهه ای برایمان پیش آمد، بدون پیش داوری و یا جانبداری نا به حق و بدون این که آن را پایه و اساس اصول و اندیشه دینی قرار دهیم، تفسیر و تبیین آن را به اهلش واگذاریم.
-1 مقدمه
»زن عصاره رحمت و عاطفه خداوندی است که در کنار مرد، این خلاصه خرد ایستاده و به همراه او نقشی از انسان کامل را بر فراز پرده هستی نمودار کرده است. بی تردید خرد تهی از احساس و عاطفه، همان اندازه عریان از کمال است که احساس و عاطفه خالی از خرد؛ پس دست فرازمند پروردگار این دو چکیده جهان هستی را در کنار هم و تمام گر هم قرار داده است، کوته اندیشی در ارزش و بهای هر یک از این دو وجود، به کاستی و خلل در روح جامعه می انجامد« - توانا، 1392، 15 - ؛ در دنیای امروز و به اصطلاح متمدن، نه به هویت حقیقی زن توجه شده و نه جایگاه اصیل و واقعی او شناخته شده؛ بلکه به عنوان دفاع از حقوق زن و ادعای تساوی حقوق زن و مرد، بدترین و سهمگین ترین ضربه را بر هویت زن وارد آورده است.
بحث حقوق زن از چالش های فرهنگی- اجتماعی عصر کنونی است؛ در کنار صد ها آیه، حدیث و سیره عملی پیامبر - ص - و اهل بیت - علیهم السلام - ، درباره منزلت و جایگاه والای زن و حقوق اجتماعی او در جامعه اسلامیظاهراً، چندین آیه در قرآن حکایت از برتری مرد بر زن دارد و به ویژه درکلام مولا علی - ع - در کنار تجلیل ها و احتراماتی که از زنان به عمل آمده، در خطبه80نهج البلاغه ظاهراً نوعی تعرض به کمال عقلی یا ایمانی- دست کم برخی زنان- وجود دارد، این در حالی است که حضرت علی - ع - به عنوان الگو و اسوه مسلمانان، منصف ترین و عادل ترین فرد و نیز قرآن کامل ترین کتاب است؛ »اسلام، اولین مذهبی است که در اصلاح حال زنان و ترقی و تعالی آنان، قدم های خیلی وسیعی برداشته است؛ زیرا این مطلب مسلم است که در میان تمام مذاهب و اقوامی که قبل از اسلام آمده اند، وضع و حال زن زیاده از حد خراب بوده است - «مهریزی، 1382، - 21 همان گونه که نگرش و کنش عرب جاهلیت به زن تحقیر آمیز بود تا اینکه اسلام روی نمود و در جامعه ای که دختر ننگی بر پیشانی پدر بود، زن را تا جایی بالا برد که خداوند به فرستاده بزرگوار خود، دختری والا مقام بخشید و با امتنان فرمود:انّا» اعطیناک الکوثر«...1 و پیامبر فرمود:
-1 سوره کوثر, آیه 1
»فاطمه پاره تن من است، هر کس او را شاد کند مرا شاد نموده است و هر که او را بیازارد مرا آزرده است«2 - توانا، . - 1392 با توجه به نظر واقع بینانه اسلام به انسان و وظایف او، موقعیت بانوان را به نحو و اصولی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است و با عنایت به ساختار خلق زنان و تبیین حقوق آن ها پرداخته است که با نگرش دقیق و خالی از اغراض باید گفت که در هیچ مکتب و گرایشی، این گونه حریم و حقوق زنان مورد حمایت قرار نگرفته و شأن و منزلت آنان مصونیت پیدا نکرده است - .
«نوری همدانی، 1382، . - 4 خداوند در کلام و آیین خویش، زن را در جایگاه کریمی نهاده است؛ بنابراین تفسیر درست از قرآن، روایات و احکام شرع پروردگار، وظیفه ای بزرگ است که از عهده هر کسی برنخواهد آمد و تعهدی والاست که خطای در آن به دشواری بخشوده خواهد شد. به ویژه در جامعه ای که تفسیر متون دینی، اندیشه مردمش را پایه می ریزد و آرمان ها و حقوق بر اساس آن اندیشه ها، تبلور می یابد.
در این راستا، مفسرانی از دیر باز قلم فرسوده اند که اندوهناک می توان گفت برخی از ایشان با وجود گستره دانش خود، در حکمت یابی و تعلیل احکام دین خداوند، در حوزه تفسیر قرآن و روایات راهی نادرست پیموده اند و اندیشه های خام را که در حقیقت ریشه ای ندوانده، بلکه از اوهام خرافی سر برآورده است، حکمتی برای احکام ایزد حکیم قرار داده اند و اندیشه مردم زمان خویش را به جهلی ژرف فرو برده اند که هنوز در قعر نادانی خویش دست و پا می زنند و این گناهی بس بزرگ است که بخشایشی به گستره وجود انسان هایی می خواهد که قرن ها با این باورهای خرافی رشد یافته، بر پایه آن زندگی کرده و عملکرد خود را شکل داده اند.
- توانا، . - 1392 با توجه به مطالب فوق و نیز به منظور رفع مظلومیت از مظلوم ترین چهره تابناک بشریت- حضرت علی - ع - -که از رسالت های عظیم جوامع انسانی و اسلامی به خصوص شیعیان است و یکی از موارد مظلومیت حضرت، طرح دیدگاه ها و روایات ایشان به صورت غیر تخصصی ، با استفاده از سلایق و نظرات غیر محققانه در موضوع زن می باشد، نوشتار حاضر در پی ترسیم جایگاه زن منطبق با فطرت و طبیعت و رشد و تعالی اوست و هم چنین با کنکاش در متن و تفسیر خطبه80 نهج البلاغه، به تبیین وجود یا عدم نقص در عقل و ایمان و ارث زنان می پردازد و در پی پاسخ گویی به سوالات ذیل است:
از دیدگاه اسلام، زن در آفرینش از چه جایگاهی برخوردار است؟
آیا فرموده حضرت علی - ع - در خطبه 80 نهج البلاغه مبنی بر نقص زن در ایمان و ارث و عقل، بیانگر پایین بودن شخصیت دینی و انسانی زن نسبت به مرد نیست؟
