بخشی از مقاله
چکیده
چشتیه سلسله بسیار معروف از متصوفه است که به چشت - قریه ای نزدیک هرات - منسوب است. مرکز این طریقت در دوره اولیه به هندوستان انتقال یافته است، امیر خسرو دهلوی عارف قرن هفتم هجری به این طریقه تعلق دارد. بنابر روایات، سر سلسله چشتیه خواجه احمد ابدال بوده است. سوال اساسی در این پژوهش چگونگی تشکیل و جایگاه چشتیه در تصوف است. فرض اولیه برپیشگامی حسن بصری در این باب استوار است.
این سلسله طی سده های هفتم تا نهم پیروانی در ایران داشته ولی عمده فعالیت این طریقت در هندوستان بوده است. برخی از پیروان چشتیه، خرقه خود را به حسن بصری از عرفای اواخر قرن اول هجری می رسانند.این پژوهش به روش کتابخانه ای و با برسی منابع معتبر بجای مانده از متصوفه انجام و مورد تحلیل قرار گرفته است .نتایج بدست آمده حاکی از آن است که سلسله ی خلافت این طریقت به معین الدین چشتی - م - 634و پیش از او به ابراهیم ادهم میرسد.
مقدمه
عرفان اسلامی و به ویژه عرفان صوفیانه همواره از مسایل اساسی و بحث انگیز نزد مسلمان بوده است. بحث عرفان و صوفی گری و سلسله های مختلف صوفیه بعد از قرن اول هجری، به عنوان جزء جدایی ناپذیر اندیشه های توحیدی وارد دین گردید. این که صوفی و صوفی گری از کی و چگونه در تاریخ اسلام جلوه نموده به درستی مشخص نیست. بعضی منابع ضمن اطلاق صوفی به ابوهاشم کوفی گفته اند»امیر ترسا خانقاه را برای ابو هاشم کوفی ساخت - «جامیرازی - دکتر قاسم غنی بنای خانقاه را در قرن دوم توسط ابو هاشم کوفی ذکر می کند. - غنی چشتیه سلسله ی بسیار معروفی از متصوفه در هند است که به چشت قریه ای نزدیک هرات منسوبند »سلسله ی ارادت آنها به ابراهیم ادهم می رسد - «مصاحب،.روایات وارد شده در مورد سلسله یچشتیه بدون اشکال نیست ظاهراً» شجره این سلسله به حضرت علی می رسد« در باب عرفان و تصوف اسلامی مقالات زیادی به رشته ی تحریر در آمده است اما به سلسله ی چشتیه کمتر پرداخته شده است. با توجه به اهمیت این سلسله و طرفداران آن که در مناطق مختلف هندوستان و پاکستان پراکنده اند،این نوشتاربه روش کتابخانه ای ابتدا به معرفی چشتیه و جایگاه آن و سپس به پیروان آن می پردازد.
چشتیه
چشیت به کسر - چ - نام مومنی است و نام قریه ای قریب به هرات - دهخدا: ذیل واژه - » این خطه تا قرن چهارم پیوسته در معرض حکام خراسان قرار داشته است«
»سلسله بسیار معروف از متصوفه هند که سلسله ی ارادت خود را به ابراهیم ادهم می رساند - «مصاحب،نسبت مریدانش از طریق شجره نامه ای که صحت آن محل تردید است به ابراهیم ادهم و عمربن خطاب رسانیده اند
برخی از چشتیه خرقه ی خود را به حسن بصری می رسانند در واقع نام این سلسله از چشت دهکده ای نزدیک هرات گرفته شده است بنیانگذار آن خواجه ابواسحق در قرن ششم مدتی در آنجا اقامت داشته است ».این سلسله را معین الدین سجری در هند رایج گردانید - «عزیز احمد . - 55 :1366 بنابر عقیده ی عده ای»شجره این سلسله به حضرت علی می رسد - «میرخورد،
