بخشی از مقاله
چکیده
توالی آواری- کربناتی کرتاسه تحتانی در شمالباختر شهرستان دلیجان در مرز پهنههای سنندج- سیرجان و ایران مرکزی دربرگیرنده کانهزایی آهن- باریت در کانسار کهک و چند کانسار دیگر است. کهنترین رخنمونهای سنگی منطقه مربوط به واحدهای شیلی و ماسهسنگی ژوراسیک است که توالی پیشرونده کرتاسه تحتانی با کنگلومرا و ماسهسنگ قاعدهای به صورت دگرشیب بر روی آنها قرار گرفته اند. کانه زایی آهن- باریم در سنگهای دولومیتی کرتاسه تحتانی رخ داده است. ژئومتری ماده معدنی چینهکران و عدسی شکل است که به صورت رخسارههای کانسنگی رگه-رگچهای - stockwork facies - ، تودهای و برشی - Massive ore facies - و لایهای - Layered - ore facies در سنگهای دولومیتی دیده میشود. این دولومیتها درجهت قائم به طور تدریجی به سنگ های آهکی اربیتولیندار تبدیل میشوند. فعالیتهای تکتونیکی بعدی سبب چینخوردگی و گسل خوردگی لایهها و ماده معدنی شده ونهایتاً با بالا آمدن محیط تشکیل سنگها از زیر آب، فرایند سوپرژن سبب پرعیار گشتن کانسار شده است.
کلیدواژهها: کانسار آهن- باریم، رخسارههای کانسنگی - تودهای، رگه-رگچهای، لایهای - ، دولومیت، کرتاسه تحتانی، ملایر-اصفهان.
مقدمه
فاز کانیسازی ژوراسیک- کرتاسه پیشین با رخداد کوهزایی سیمرین پسین همزمان است. در این رخداد، کانیسازی سرب و روی، باریت، آهن و آهن- منگنز، تنگستن، طلا و آثاری از قلع در مرکز، خاور و شمالباختر ایران و به ویژه در زون سنندج- سیرجان رخ داده است. در محور ملایر- اصفهان تعدادی ذخایر آهن منگنزدار، از نوع آتشفشانی- رسوبی گزارش شده است که کانسار آهن منگنزدار شمسآباد اراک و آهنگران ملایر از آن جملهاند. - قربانی - 1387 کانسار آهن- باریت کهک در عرض جغرافیایی 34° 10 و طول جغرافیایی 50° 20، در 39 کیلومتری شمالباختر
شهرستان دلیجان در منطقه حفاطت شده هفتادقله واقع شده است.
از نظر ساختاری این منطقه در زون گذری سنندج- سیرجان به ایران مرکزی قرار دارد - شکل. - 1 کانهزایی آهن- باریم در 2 کیلومتری جنوبخاور روستای کهک و در داخل توالیهای آواری- کربناتی کرتاسه تحتانی که دارای امتداد شمالباختر- جنوبخاور هستند رخ داده است. این کانسار هماکنون برای آهن و باریت در دست استخراج است. از آنجا که کار علمی دقیقی بر روی کانسار کهک و کانهزایی آهن و باریت در این منطقه صورت نگرفته هدف از این پژوهش تعیین جایگاه ماده معدنی در توالی کرتاسه تحتانی، بررسی رخسارههای کانهدار ، ساخت و بافت و کانیشناسی کانسار کهک میباشد.
روش مطالعه
در انجام این پژوهش برای مطالعه واحدهای سنگی، تعیین جایگاه ماده معدنی، بررسی رخسارههای کانهدار و همچنین تعیین شکل ماده معدنی اقدام به پیمایش 5 مقطع زمینشناسی و نمونهبرداری از واحدهای سنگی رخنمون یافته در منطقه گردید. در این راستا تعداد 24 عدد مقطع نازک و نازک صیقلی تهیه و مطالعه شد.
بحث
زمینشناسی
منطقه مورد نظر در نقشه زمینشناسی 1:100000 سلفچگان- خورهه - علایی مهابادی، - 1379 واقع شده است و در مرز پهنههای ساختاری ایران مرکزی و سنندج- سیرجان قرار داشته و یک حالت گذری از ایران مرکزی به سنندج-سیرجان را نشان میدهد - شکل. - 2
واحدهای سنگی که در محدوده کانسار کهک برونزد دارند عبارتند از:
ژوراسیک:
قدیمیترین واحد سنگچینهای رخنمون یافته در منطقه مورد مطالعه، شیلها و ماسهسنگهای خاکستری تیره تا قهوهای رنگ - Jsh - است. این واحد در جنوب منطقه دارای گسترش زیادی است و دربرگیرنده شیل ماسهای- سیلتی
