بخشی از مقاله
چکیده
روانشناسی دانشی است که به بررسی رفتار و فرآیندهای روانی میپردازد.این جمله چند بخش برجسته دارد. -1 روانشناسی دانش است. -2 روانشناسی به بررسی رفتار میپردازد. -3 روانشناسی به بررسی فرآیندهای روانی میپردازد.همانگونه که از چیستی روانشناسی آموختیم روانشناسی دانش است. پس همانند دیگر شاخههای دانش، از پایههای دانشیک - اصول علمی - پیروی میکند. این دانش به بررسی رفتار که دیدنی - عینی - است و فرآیندهای روانی که انگارهای - ذهنی - است میپردازد.
رفتار همهی واکنشهایی است که از جانداران سر میزند. رفتار آشکار است و در برابر آن فرآیندهای روانی، پنهان و انگارهای - ذهنی - است.روانشناسی مثبت گرا بخشی از دانش روانشناسی است که به جای جستجوی بیماران و تلاش برای بهبود آنها، برای بهبود کیفیت زندگی انسانهای سالم تلاش میکند.افزایش شادی، سلامت و رضایت از زندگی، از جمله هدفهایی است که در روانشناسی مثبت گرا مورد توجه قرار میگیرد.در این مقاله ضمن تاکید بر پایه های بنیانی و کاربردی مفاهیم ذکر شده و ارائه ی تمرینات،اصول به کارگیری روان درمانی مثبت نگر نیز آموزش داده می شود.
مقدمه
در زندگی، رخدادها و شرایطی وجود دارند که ممکن است غم و اندوه را به دنبال داشته باشند. از دست دادن ها، شکست ها و جدایی ها از موارد مهمی هستند که شادی ما را کم رنگ می کنند. احساس غم مانند سایر احساسات، طبیعی و اجتناب ناپذیر است اما اگر، اکثر اوقات و اغلب شرایط، به صورت نسبتا پایدار عمگین و ناخرسند باشیم با مشکل مواجه می شویم. بیشتر موانع بر ر راه شادکامی، از شیوه تفکر و نگرش ها ناشی می شوند و این تفکرات خود را در رفتار و واکنش های ما نشان می دهند.
در حقیقت با توجه به این موانع ما شاد نبودن را انتخاب می کنیم.احساس خوشبختی همان دارو است.« محققان در زمینه خوشبختی به پشتوانه هزاران تحقیق در این مورد می گویند »خوشبختی ساختنی است.« تحقیق روی چهار هزار دوقلو نشان داده است که ژنتیک حدود 50 درصد در میزان خوشبختی انسان نقش دارد.پس حتی اگر به جای خوش اخلاقی، اخم کردن را به ارث برده باشید، باز هم محکوم به زندگی توام با اخم و ناراحتی نیستید. همچنین امتیازاتی نظیر سلامتی، ثروت، تحصیلات یا زیبایی می تواند 10 درصد به خوشبختی کمک کند و 40 درصد باقی آن بستگی به آن دارد که چگونه خود را شاد سازید و خوشحال باشید.
سلیگمن در اولین نظریه جامع خود در باب روان شناسی مثبت گرا یعنی شادکامی اصیل اظهار کرده است شادکامی می تواند به سه عنصر متفاوت که ما آنها را به خاطر خودشان انتخاب می کنیم ، تقسیم شود: هیجان مثبت؛ مجذوبیت؛ و معنا. و هر یک از این عناصر و اجزا بهتر از شادکامی قابل تعریف و اندازه گیری هستند. اولین مورد ، هیجان مثبت است؛ یعنی ، آنچه احساس می کنیم: لذت، شعف، سرمستی، گرما، راحتی و مانند اینها. کل زندگی می تواند با موفقیت حول این محور بچرخد که می توان آن را »زندگی لذت بخش - pleasant life - » نامید . عنصر دوم ، یعنی مجذوبیت ، به معنای سیلان است:یکی بودن با موسیقی ، توقف زمان ، و از دست دادن خود آگاهی در طول انجام یک فعالیت جذاب. نوعی از زندگی را که از این ویژگی برخوردار باشد ، »زندگی همراه با مجذوبیت - engaged life - « می نامیده می شود.
مجذوبیت ، متفاوت و حتی گاهی متضاد با هیجان مثبت است؛ زیرا اگر از افرادی که احساس سیلان را تجربه می کنند بپرسید که آنها به چه چیزی فکر می کنند ، و چه احساسی دارند ، اغلب خواهند گفت: »هیچ چیز.« در احساس سیلان ، ما با شی مورد نظر یکی می شویم. توجه فشرده ای که سیلان نیاز دارد ، تمام منابع شناختی و هیجانی که تفکر و احساس را تشکیل می دهند ، مصرف می کند و آنها را تمام می کند .عنصر سوم شادکامی »معنا« نام دارد.
انسان ها به طرز اجتناب ناپذیری به دنبال معنا و هدف در زندگی هستند. برخورداری از »زندگی با معنا » - meaningful life - یعنی به چیزی که معتقدید از »خود - self - « بزرگتر و مهم تر است، متعلق و در خدمت آن باشید، و انسان تمام نهادهای اجتماعی مثبت را خلق می کند تا این امر را امکان پذیر سازد: مذهب؛ حزب سیاسی؛ سبز بودن؛ عضویت در گروه پیش آهنگی؛ یا خانواده دکتر »مارتین سلیگمن« می گوید؛ »این یک مساله گمراه کننده است زیرا بیشتر مردم تصور و فکر می کنند چیزهای ظاهری مانند داشتن یک خانه بزرگ، یک شغل عالی، یک بلیت لاتاری برنده شده، می توانند زندگی را شادتر کنند در حالی که آنها فقط یک شادی موقتی را به ارمغان می آورند و هیجان و شادی ناشی از آنها کم کم رنگ می بازد.«
تحقیقاتی که روی جدول روند احساس خوشبختی در طول عمر انسان به عمل آمده است، نشانگر آن است که بعد از حتی بهترین و شادترین دوران کودکی، احساس خوشبختی و شادی در دوران نوجوانی و اوایل جوانی کاهش می یابد اما با افزایش سن این احساس نیز بیشتر می شود.در واقع برخی دانشمندان معتقدند در سنین پیری، احساس خوشبختی و رضایت خاطر بسیار بیشتر می شود زیرا افراد مسن با پیشامدهای زندگی مانند جوانان با شدت و حساسیت برخورد نمی کنند و نسبت به جوانان نگرش مثبت تری به زندگی دارند و همچنین پس از گذراندن عمری درک کرده اند که زندگی کوتاه تر از آن است که بتوان آن را سخت گرفت و در نتیجه سعی می کنند در زندگی، افراد یا چیزهایی را که موجب ناراحتی شان می شود به کلی نادیده بگیرند.
اهمیت وموضوع تحقیق
هر دانشی دارای آماج و اهدافی است که دانشمند برای دستیابی به آن تلاش میکند. روانشناسی توصیف سادهی رفتار و فرآیندهای روانی است. با توصیف رفتار و فرآیندهای روانی ما بهتر میتوانیم بگوییم که آیا رفتاری بهنجار یا ناهنجار است. روانشناسان برای توصیف روشهای گوناگونی را به کار میبرند. برای نمونه میتوان از روشهای مشاهدهی طبیعی، مطالعهی موردی، همبستگی، زمینهیابی و گزارشهای خود مردم نام برد. روانشناسان دیدگاهها و نظریهها را بر پایهی جملههای توصیفی و مفاهیم بیان میکنند که بر فرضیههایی استوار است. پس به کمک توصیف ما به »چیستی« رفتار و فرآیندهای روانی پی میبریم.
به کمک توصیف ما به پاسخ برخی از پرسشهایمان میرسیم برای نمونه: خودکشی چیست؟ پرخاشگری چیست؟ روانشناسان پس از توصیف به دنبال تبیین هستند. ما به کمک توصیف به چیستی رفتار و فرآیندهای روانی پی میبریم ولی برای پی بردن به »چرایی« به تبیین نیازمندیم. به کمک توصیف ما میتوانیم دربارهی خودکشی، پرخاشگری و … آگاهی به دست آوریم که چه هستند. ولی برای اینکه دربارهی چرایی بروز آنها آگاه شویم به تبیین نیازمندیم.
دربارهی رفتار و فرآیندهای روانی پیشبینی کنیم ما میخواهیم پیشبینی کنیم که مردم در زمینههای گوناگون چگونه رفتار میکنند یا میاندیشند. برای نمونه: برخی از مردم بر این باورند که پرخاشگری و یا تماشای رفتار پرخاشگرانه - بازیهای بوکس، کشتی کج - احساس پرخاشگری را کاهش میدهد ولی پژوهشهای روانشناختی دیدگاه ناهمسو - مخالف - این را نشان دادهاند بر پایهی همین پژوهشها میتوان پیشبینی کرد کودکی که در 9 سالگی به تماشای خشونت میل دارد در سن 18 سالگی رفتارهای پرخاشگرانهی بیشتری نسبت به دیگر همسالان بروزانجام میدهد. کنترل :والاترین آماج روانشناسی کنترل است. به کمک کنترل ما میتوانیم از رفتارهای ناهنجار جلوگیری کنیم یا به تقویت رفتارهای بهنجار بپردازیم.
فرضیه تحقیق
1 -چیستی - ماهیت - یک رفتار چیست؟ - توصیف -
2 -چرا این رفتار بروز میکند؟ - تبیین -
3 -در چه هنگامهایی این رفتار بروز میکند و یا خواهد کرد؟ - پیشبینی -
4 -این رفتار چه اثری روی زندگی آدمی میگذارد و چگونه از بروز اثرات منفی در زندگی جلوگیری کنیم؟ - کنترل -
