بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر رویکرد روان شناسی مثبت نگر بر پیشرفت دانش آموزان در درس ریاضی بود. جامعه آماری دانش آموزان مقطع متوسطه دوره اول منطقه 15 تهران در سال تحصیلی 94-95 می باشد که با روش نمونه گیری خوشه ای ، دو دبیرستان پسرانه و دخترانه بطور تصادفی انتخاب شدند و از دانش آموزانی که در امتحان ریاضی نوبت اول ، نمره پایین تر از 15 گرفتند ، تعداد 250نفر - 120 دختر و 130 پسر - انتخاب و از آنان آزمون هوش هیجانی گرفته شد و از بین دانش آموزانی که در این آزمون نمره بالا کسب کردند ، به صورت تصادفی80 نفر انتخاب و در دو گروه 40 نفری آزمایش و گواه بطور مساوی جایگزین شدند.
از هر گروه با استفاده از سیاهه شادکامی آکسفورد ، سیاهه روان درمانی مثبت گرای راشید و سیاهه امید اشنایدر، پیش آزمون گرفته شد. به گروه آزمایش 9 جلسه 90 دقیقه ای هفتگی آموزش مبتنی بر مؤلفه های رویکرد روان شناسی مثبت نگر ارایه شد. سپس از هر دو گروه آزمایش و کنترل ، پس آزمون بعمل آمد. داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس،t دو گروه مستقل و رگرسیون تحلیل آماری شدند. نتایج نشان داد مداخله مبتنی بر مفروضه های رویکرد روان شناسی مثبت نگر بر پیشرفت دانش آموزان در درس ریاضی موثر است.
مقدمه
کمتر از دو دهه پیش در روانشناسی کاربردی، گرایشی نو مطرح شد که به شادی و شادکامی و بهزیستی افراد میپردازد و از آن با عنوان روانشناسی مثبت یا روانشناسی مثبت گراَ یاد می شود. یکی از فنون روانشناسی مثبت گرا افزایش شور و شوق به زندگی، امید، رضایت و کامیابی می باشد
مارتین سلیگمنِ در دوره ریاستش بر انجمن روان شناسی امریکا در سال 1998، از روانشناسان کاربردی خواست به اصل خود برگردند و در کنار درمان و شفای بیماران روانی، به پربارتر بودن و رضایت بخش تر کردن زندگی انسانها و همچنین به شناسایی و پرورش استعداد های آنان هم توجه کنند. بنابراین، گروهی از اندیشمندان این حوزه، تاکید منفی در روان شناسی را کنار گذاشتند و به هیجان ها و صفات مثبت، توانمندی ها، استعداد ها و نیز تمایلات مثبت معطوف شدند
روان شناسی مثبت نگر رویکردی تازه در روان شناسی است که پارادایم جدیدی را ارائه می دهد و بر خلاف دیدگاه غالب در حوزه روان شناسی بالینی و مشاوره که در مطالعه رفتار انسان بر آسیب شناسی روانی تاکید دارند، با دیدگاهی خوش بینانه به طبیعت انسان و توانمندی های او می نگرد و انسان را دارای انگیزه های درونی نیکی، پیشرفت و کمال می داند
سلامت و شادی از اهداف مطلوب و مشترک زندگی انسان هاست. افراد بسیاری به امید تضمین آینده، سخت تلاش می کنند تا عادت های سالم را حفظ کنند. تغذیه مناسب و ورزش مرتب، جزئی از این مجموعه عادت ها هستند. روانشناسی مثبتنگرهم به همان میزان مهم است؛ زیرا خوش بینی و تلاش برای داشتن دیدگاهی مثبت موجب حضور ذهن و جسمی سالمتر می شود و طول عمر را افزایش میدهد
درحقیقت روان شناسی مثبت گرا علاقه به ایجاد و تقویت توانمندیها و بهترینها در زندگی با هدف کنترل نقاط ضعف و اصلاح جنبه های بد زندگی است. روان شناسی مثبت گرا هم به افراد آسیب خورده کمک میکند تا برآسیبها غلبه کنند و هم به افرادی که آسیب ندیده اند کمک می کند تا یک زندگی رضایت بخش و مطلوب داشته باشند
بی علاقگی به درس و مدرسه، انجام ندادن تکالیف درسی، گرفتن نمره پایین، به فکر فرو رفتن و نداشتن رابطه خوب با هم کلاسیها از جمله مشکلات متعارف دانش آموزان مدارس در زمینه آموزشی و تحصیلی است. دانش آموزان نوجوان در دوره اول متوسطه، بیش از یک آموزگار دارند و موفقیت در این مرحله برای توفیق در مراحل بعدی تحصیل بدلیل انتخاب رشته تحصیلی و شغل آینده، از اهمیت بالایی برخوردار است
داشتن قدرت اراده قوی، دانشآموز را به انجام کار سخت برای موفقیت در مدرسه قادر می سازد و او میتواند راه گرفتن نمره خوب یا آموختن مطالب دشوار را پیدا کند.
پژوهش های سلیگمن - 1990 - درباره منافع خوش بینی نشان می دهد که افراد خوش بین در تحصیل بهتر عمل می کنند، در انتخابات بیشتر برنده می شوند و در سر کار موفق تر از افراد بد بین هستند. حتی به نظر می رسد که عمر طولانی تری دارند و سالمترند. او پی برد که بدبینی را می توان به خوشبینی تبدیل کرد، نه در افسرده ها بلکه در افراد عادی هم همین طور است - سلیگمن،1990؛ نقل از بهاری،. - 1389 احساس کردن هیجانهای مثبت، مهم است، نه فقط به این دلیل که خوشایند است، بلکه بدلیل اینکه موجب تعامل بهتر با جهان می شود و موفقیت های بزرگی را در ایجاد نوعدوستی، عشق و سلامت جسمی بهتر در زندگی فراهم می سازد
یکی از اصول کلیدی در زمینه آموزش مثبت نگر این است که مهارت ها و بینش که احساسات مثبت، روابط مثبت، انعطاف پذیری و شخصیت قوی را ترویج میدهد، می تواند به صراحت توسط مدارس تدریس و ارزیابی شود
پیشرفت تحصیلی در برگیرنده استعداد، توانایی و کار دانش آموزان است. این یک عنصر چند بعدی است. این عنصر به گونهای بسیار ظریف به رشد جسمی، اجتماعی، شناختی، و عاطفی مربوط است. و به یک مورد خاص ارتباط ندارد، بلکه طی زمان و در زندگی دانش آموزان در مدارس عمومی و در سالهای دانشگاه و زندگی کاری، خود را نشان میدهد
بررسی نتایج حاصل از پژوهش های بعمل آمده در زمینه روانشناسی مثبت نگر، حاکی از تاثیر بسزای این رویکرد درمانی می باشد و نتایج حاصل از نمرات دانش آموزان در درس ریاضی و نداشتن امید به یادگیری درس ریاضی و میزان درصد قبولی پایین دانش آموزان در این درس، موجب شد تا تاثیر مداخلهی مبتنی بر رویکرد روانشناسی مثبتنگر در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی بررسی شود. بنابراین، هدف اصلی تحقیق حاضر تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر رویکرد روانشناسی مثبت نگر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متوسطه دوره اول در درس ریاضی بود. هدف فرعی عبارتست از: تاثیر آموزش مبتنی بر رویکرد روانشناسی مثبت نگر در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر در درس ریاضی، متفاوت است.
روش
روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره اول متوسطه در درس ریاضی در منطقه 15آموزش وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی95-94 میباشد.
با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، از بین مدارس متوسطه دوره اول یک مدرسه پسرانه و یک مدرسه دخترانه انتخاب شدند و پس از دریافت نمرات امتحان درس ریاضی دانش آموزان در نوبت اول، افرادی که نمرات پایین تر از 15 را کسب نمودند، تعداد 250 نفر - 120 دختر، 130 پسر - انتخاب شدند و از همه آنها آزمون هوش بهر هیجانی بار - آن بعمل آمد
