بخشی از مقاله
چکیده
اخلاق از مهمترین شاخه هاي علوم انسانی است که بخشی از سلامت روحی انسان در گرو آن استگ از این رو دانشمندان و اصلاح گران که دغدغه انسانی و انسانیت دارند، همواره اخلاق را در نظر و عمل سر لوحه کار خویش قرار می دهندگههه نسل جوان حقیقت جوي و پرسشگر امروز در پی شناخت و عمق بخشی به آموخته ها و باور هايدینی خود استگ تا از این راه به بینش جامع و فراگیري پیرامون مجموعه مسائل فکري، فرهنگی و اجتماعی دست یابدگ از این رو منابعی را می کاود، اما عطش دانستن همچنان او را به سوي شناخت بیشتر و بهتر سوق می دهد تا با تکیه بر اندیشه هاي اصیل، هندسه فکري خویش را سامان بخشدگههه در این میان آثار مکتوب اسلامی خصوصاً نهجهالبلاغه میراث فاخر اندیشه اسلامی که در آن به بحث اخلاق بسیار پرداخته شده است می تواند راهنما و راهگشاي نسل جوان باشدگ به طوریکه از نظر امیر المومنین داشتن اخلاق نیکو به منزله ي برترین همنشین و بالاترین حسب براي انسان استگه در این مقاله سعی شده است ابتدا تعریفی از اخلاق داشته و فرق بین کار هاي اخلاقی و دیگر کار ها را بیان نمایم سپس به به بیان تعدادي محدود از مبانی اخلاق انسانی و مصادیق آن از منظرنهجهالبلاغه بپردازم.
واژه هاي کلیدي:ثهاخلاق، اخلاق فردي، اخلاق اسلامی، زهد، تقوي
مقدمه:
بحث در باره ي مسائل انسانی و تربیتی و اخلاقی نهجهالبلاغه، کتابی که بعد از قران به عنوان بزرگترین و برترین کتاب مسلمانان محسوب می شود، کتابی که از لحاظ بلاغت و شیوایی الفاظ و عمق معانی و از جهت ارزش هاي انسانی نهفته در آن به منزله ي دریایی بی کرانه استگ بسیار سخت و دشوار می باشدگ ولی می توان با استفاده از نظر بزرگان و کنکاش در آثار آنان به گوشهه اي از معانی بلند ارزشهاي نامبرده در این کتاب بزرگ پی بردگههه همان طور که می دانیم گوهر هاي تربیت در دریاي بیکران نهجهالبلاغه بسیار است و در حقیقت نهجهالبلاغه کتاب عمل در زندگی استگ کتابی که با ارائه راهنمایی عملی، انسان را در رسیدن به کمال کمک شایانی می نمایدگهه هنهجهالبلاغه سرشار از رهنمود هاي اخلاقی استگ لذا در این مقاله سعی شده است ابتدا به ضرورتاخلاق در زندگی انسان ها پرداختهگ سپس با بررسی گفتار موجود در نهجهالبلاغه به زمینه ي لاه نمونه از مکارم اخلاقی در این کتاب بزرگ پرداخته و در نهایت به نتیجه گیري از از گفتار ارائه شده خواهم پرداخت.
معناي واژه اخلاق
»اخلاق در لغت عبارت است از جمع خلق و به معنی سجیه و طبیعت است«ههههفراهیدي،هطگعگ،ه ابن منظور عگعگهاه، و در »هاصطلاح به حالتی نفسانی هملکه اهگویند که موجب می شود کار ها به آسانی و بدون نیاز به دقت و فکر از انسان سر زند «هههنراقی ج گث ص خخهاههه لذا »ههاخلاق عبارت است از کلیه ملکات و صفاتی که براي انسان بر اثر تکرار و عمل یا وراثت یافطرت حاصل می شود و شخصیت و منش او را تشکیل می دهد و در گفتار و کردار و افکار او اثر خوب دارد.
ضرورت اخلاق در زندگی
همان گونه که جسم در دنیاي امروز، انسان همانند ماشینی خشک و بی روح شده استگ به طوري که همه هدف او کسب منفعت مالی می باشدگههه »ههالکسیس کارل دانشمند معروف فرانسوي در این باره چنین می گویدما تمام مقررات داخلی خود را مانند دستورات مذهبی از دست داده ایم، نسل هاي امروزي حتی از وجود چنین مقرراتی در گذشته بی خبرند، اعتدال، شرافت، درستی، مسئولیت، پاکی، تملک نفس، محبت به هم نوع، شهامت گویی جملات بی معنی و کلماتی هستند که مورد تمسخر جوانان امروزي استگ انسان امروزي به جز جلب لذت، اصلی براي راه و رسم زندگی نمی شناسد همه کس اسیر غرور هستند و مانند خرچنگ در ژوسته خود مترصد دریدن هم نوع خویش به سر می برد «لذا همان طور که آدمی نیاز به آب، غذا و لباس وهدارد روح او نیز به تعلیم و تربیت و اخلاق نیاز مند است چرا که آدمی به مکارم اخلاقی آراسته نشده باشد اگر چه به شکل ظاهر آدم است ولی از آدمیت فرسنگ ها فاصله داردگ لذا اگر آدمی بخواهد به سعادت واقعی برسد باید موازین اخلاقی را در زندگی رعایت نماید هه »هآدمی براي اینکه بتواند از همه ي غرایز و میل هایش در حد معقول و صحیح بهره بگیرد، و باخود و دیگران در صلح و آرامش زندگی نماید و به سعادت دنیا و آخرت نائل گردد ناگزیر به رعایت ضوابط اخلاقی است «ههههمانث ص نگهاههه در اهمیت اخلاق در زندگی همین بس که پیامبر اکرم هصاههدف از مبعوث شدنش از طرفخداي تعالی را به اتمام رساندن مکارم اخلاق می داندگههه همچنین از نظر امیر المومنین آداب و اخلاق نیکو در زندگی زیور هاي همیشه تازه اند چرا که می فرماید:
