بخشی از مقاله
چکیده
ادبیات فارسی از دیر باز با مسائل دینی و مذهبی گره خوردگی بسیاری داشته است چنانکه تاثیر پذیری شعرا و نویسندگان از فرهنگ قرآنی وکلام بزرگان دین مانند علی - ع - کاملاٌمشهود است ، از جمله گلستان سعدی و تاثیر نهج البلاغه در آن، قابل تاًمل و توجه است. این مقاله به بررسی مضامین و تعبیرات مشترک در نهج البلاغه و گلستان سعدی و تاثیر پذیری آن از خطوط کلی نهج البلاغه پرداخته است . با توجه به این مهم که بسیاری از مفاهیم حکمی گلستان سعدی به اندیشه های موجود در نهج البلاغه شباهت دارد، تا حد امکان مضامین مشترک در دو کتاب استخراج شده است و به شباهت های متعدد دست یافته است.در خاتمه علاوه بر تاثیر پذیری شدید گلستان از نهج البلاغه به این مهم نیز رسیده است که یکی از مهمترین دلایل توجه مردم به گلستان، محتوای این اثر ادبی است که بر ریشه های اصیل و غنی از حکمت های اسلامی و نهج البلاغه بنا شده است.
کلیدواژه: نهج البلاغه، گلستان سعدی، علی - ع - ، سعدی
مقدمه:
نهج البلاغه به عنوان یکی از کتاب های دینی و اخلاقی مسلمان مورد توجه شاعران و نویسندگان از هر فرقه و ×مذهب بوده است. از جمله ی نویسنده گان سعدی است نهج البلاغه بی تردید پس از قرآن کریم گرانقدرترین و ارزشمندترین میراث فرهنگی اسلام است.این کتاب پر کننده ی خلاًهای عمیق فکری، اجتماعی و سیاسی، پاسخگوی مسائل و مشکلات گوناگون مسلمانان و جوامع بشری در همه ی زمان ها و در تمام مکان هاست - دلشاد تهرانی،. - 11:1379 نهج البلاغه مجموعه ی سخنان حضرت علی - ع - را در موضوعات مختلف علمی، دینی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد و بسیار فصیح و ادبی گفته شده است. در واقع این کتاب یکی از ادبی ترین کتاب های عربی به شمار می رود و تاثیر آن بر ادب فارسی و عربی بسیار است - راثی،17:1383و - 16
این کتاب از وجوه گوناگون کتابی شگفت است:الفاظ، جملات، بافت سخن، هندسه ی بیان، موسیقی کلام، قوت و استحکام و سحر آن، معانی و معارف والا، تاثیر گذاری بر دلها و نفوذ در جانها، و محدود نبودن به یک زمینه ی خاص.استاد شهید، مرتضی مطهری در این باره می نویسد: از امتیازات بر جسته ی سخنان امیرالموًمنین که به نام نهج البلاغه امروز در دست ما است، این است که محدود به زمینه ای خاص نیست. علی - ع - به تعبیر خودش تنها در یک میدان اسب تاخته است، در میدان های گوناگون که احیاناٌ بعضی با بعضی متضاد است تکاور بیان را جولان در آورده است. نهج البلاغه شاهکار است، اما نه تنها در یک زمینه، مثلاٌ: موعظه یا حماسه، یا فرضاٌ عشق و غزل، یا مدح و هجا و غیره، بلکه در زمینه های گوناگون - دلشاد تهرانی،. - 19:1379
"سعدی در دهه ی نخستین قرن هفتم هجری قمری در خانواده ای که همه عالمان دین بودند،تحصیلات نخستین را در شیراز به پایان رسانده و در حدود سال های - - 621-620به بغداد رفته و به تحصیل در نظامیه ی بغداد پرداخته است" - سبحانی،. - 278:1388 گلستان سعدی برای خودش دنیایی است یا دست کم تصویری درست و زنده از دنیاست. سعدی در این کتاب انسان را ، با دنیای او و با همه ی معایب و محاسن و با تمام تضادها و تناقض هایی که در وجود او هست تصویر می کند و گناه این تناقض ها و زشتی ها هم بر او نیست، بر خود دنیاست.نظر سعدی آن است که در این کتاب انسان و دنیا را آنچنان که هست توصیف کند نه آنچنان که باید باشد - زرین کوب،. - 247:1389
