بخشی از مقاله
چکیده:
هنر به عنوان ابزاری برای تبیین مکنونات قلبی آدمی در جهت شکل بخشیدن به باورهای دینی است و دین اصول و روشی برای زندگی کردن و روش و آیینی جهت تأمین سعادت دنیوی و اخروی بشر است که هر دو اینها مترادف و همراه هم هستند ولی با غلبه مفاهیم دنیوی بر زندگی بشر به تناسب شاخه هایی از آن منشعب شده است. در این راستا هدف از این پژوهش بررسی انواع هنرهای منشعب شده از تعریف کلی هنر می باشد که ارتباطی عمیق با دین دارد؛ در جهت دستیابی به این مهم به تعریف و بیان خصوصیات هنرهای اسلامی، قدسی، سنتی همراه با نمونه موردی های مربوط به هر هنر پرداخته شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش کیفی است و از مطالعات کتابخانه ای نیز به عنوان ابزار تحقیق استفاده شده است.
نتایج به دست آمده چنان نشان میدهد که: هر سه هنر ابدی و ازلی، یاری دهنده بشر در راه درک وجود خداوند در تمام عالم هستی، تجلی جمال و صفات خدا در راه وصول قرب الهی می باشند و هنر قدسی و سنتی دارای بیانی رمزگونه هستند اما در بیان افتراق میان سه هنر چنین می توان گفت که هنر سنتی تجلیات روحانی مربوط به یک تمدن سنتی را به طور مستقیم یا غیر مستقیم جلوه گر است اما هنر قدسی و اسلامی مربوط به آداب متجلی یک دین می باشند.
مقدمه:
مفهوم هنر در طول زمان تغییرات زیادی داشته است و دانشمندان تعاریف زیادی از آن را بیان کرده اند که با گذشت زمان، به دنبال آن تعاریف، شاخه هایی از تنه اصلی هنر منشعب شده و انواع هنر را پدید آورده اند. در تاریخ فرهنگ و هنر انسانی، معنای هنر با نوعی الهام و اشراق همراه بوده است که گاهی عقل و ادراک انسانی از درک سر آن عاجز است. این موضوع نمایانگر این نکته است که هنر بیشتر با جان پاک هنرمند و یا سبک بیان او پیوند دارد، نه با صورت های ذهنی و خیالی وی. در این مقاله سعی بر این شده است که به معرفی آن دسته از هنرهایی که با فرهنگ و آیین سرزمین ما ارتباطی عمیق و شایسته ای دارند پرداخته شود که در این میان به هنر اسلامی، قدسی و سنتی توجه شده، که دلیل توجه به این سه هنر عدم شناخت دقیق نسبت به این موضوعات می باشد که جای خالی آن در هنر معماری کنونی این سرزمین خودنمایی میکند. برای دستیابی به این هدف به تعریف ریشه ای هر یک از این هنرها و با بررسی نمونه های شاخص موجود به بیان خصوصیات آنها پرداخته شده است. با استناد به اینکه همه این هنرها سرچشمه گرفته از ذات مقدس الهی می باشد در نتیجه با یکدیگر دارای ارتباطی منطقی هستند پس با بیان اشتراکات و افتراقات به عمق ارتباط منطقی آنها پی برده می شود.
روش تحقیق:
در تمامی پژوهش ها دو گونه کمی و کیفی مراحل کار را پیش می برد که در این مقاله از روش کیفی استفاده شده است که در مرحله اول با توجه به کتب موجود به جمع آوری مستندات براساس مرور مطالعات کتابخانه ای و درنهایت به تحلیل و توصیف نمونه های موردی با کمک گرفتن از مستندات جمع آوری شده پرداخته شده است.
یافته ها: .1 تعاریف 1؛.1 هنر
واژه هنر ریشه ای اوستایی و پهلوی دارد و در بطن این واژه معانی نیکو و زیبا نهفته است، در فرهنگ اوستایی این واژه ترکیبی از »هو« به معنای خوب، نیکو، زیبا؛ و واژه »نر« به معنای مرد است که در مجموع به معنی»نیک مرد« یا »فردی با فضائل و خصائل پاک انسانی« است. - بهرامی، - 1369 در زبان پهلوی به معنای »کمال« می باشد؛ بنابراین »هو ن اره« در قلمرو این نظریه به معنی انجام کاری در حد کمال است.
1؛.2 دین
واژه »دین« در لغت به معانی گوناگونی ازجمله: جزا، اطاعت، قهر و غلبه، عادت، خضوع، پیروی و مانند آنها آمده است. دین به مفهوم عام آن سازنده و شکل دهنده ی باورهای آدی بوده و نحوه تفکرات او را نسبت به هستی و عوالم پیرامون خود - و مهم تر از همه عالم درون - تعیین می نماید. دین تعیین کننده باورهای بشر نسبت به آغاز و انجام حیات و نحوه ی زندگی در دنیا و چگونگی حیات اخروی می باشد.
1؛.3 ارتباط میان هنر و دین
از ابتدای تاریخ بشری هنر به عنوان ابزاری برای تبیین مکنونات قلب آدمی در جهت شکل بخشیدن به عقاید و باورهای آدمی بوده که همواره مترادف و همراه با موضوعات و تعابیر و مفاهیم دینی بوده است که به مرور با غلبه مفاهیم دنیوی بر زندگی بشر تناسب شاخه هایی نیز از آن مشعب شده است. - نقی زاده، - 1387
