بخشی از مقاله
چکيده :
حسابداري محصول محيط اش است بنابراين سيستم حسابداري کشورها متاثر از چارچوب سياسي ، قانوني سطح مهارت مديران تجاري و جامعه مالي ، توسعه اقتصادي و سازماندهي حرفه مي باشد. از طرف ديگر فرهنگ جوامع مختلف در شکل دادن به بافت همان جامعه مؤثر و سازنده مي باشد زيرا رسوايي هاي عظيمي که در حوزه هاي مالي و بحران هاي عظيمي که در سراسر جهان اتفاق افتاد نياز شد تا کشورهاي مسلمان تحولي در اقتصادشان را با اصول اسلامي ايجاد نمايند واز آنجايي که احکام اسلام منسجم مي باشد پس تجارت بايد با اين احکام اجرا شود. بنابراين نياز به حسابداري اسلامي احساس مي گرد. بنابراين ابتدا حسابداري اسلامي تعريف و سپس حول آن و ضروريات و اهميت آن بحث و سپس مدل و اهميت آن بيان و معيار اساسي آن زکات بيان ودر پايان نتيجه گيري ارائه مي گردد پس مطالعه اين تحقيق مي تواند حوزه حسابداري اسلامي را بهبود و ديد و افق تازه اي را پيش روي خوانندگان و سرمايه گذاران مسلمان قرار دهد.
کلمات کليدي:حسابداري،حسابداري اسلامي،قرآن ،زکات
مقدمه :
گسترش و تنوع مؤسسات مالي در سراسر جهان و طيف هاي مختلف استفاده کنندگان اطلاعات مالي و تاثير سيستم حسابداري بر سياست ، تجارت ، مهارت ، نوآوري و همچنين بحران هاي مختلف و رسوايي هايي عظيم شرکت هايي چون انرون ، وردکام ، ريپار نقش و جايگاه حسابداري اسلامي جهت پاسخگويي به عنوان يک ابزار کارآمد جهت کاستن از مشکلات فوق مؤثر و مفيد خواهد بود. طبق تعريف انجمن حسابداري آمريکا، حسابداري فرآيند تشخيص ، اندازه گيري و گزارشات اطلاعات مالي است که براي استفاده کنندگان اطلاعات مذکور امکان قضاوت و تصميم گيري هاي آگاهانه را فراهم مي سازد. اين مکانيسم و تعريف از ديدگاه اسلام در ثبت و اندازه گيري و ديگر جنبه هاي سازماني با مشکلات اساسي روبروست اما خداوند متعال از طريق کتاب مقدس قرآن و پيامبرش جهت گيري هاي درست آموزه هاي ديني جهت حل مشکلات ارائه و پيش روي بشر قرار داده است بنابراين نياز به حسابداري اسلامي احساس مي شود.
تعريف واهميت و ضرورت حسابداري اسلامي
شاخه اي از حسابداري که مجموع اهداف و تمام فعاليتهاي خود را جهت دستيابي به اهداف اخلاقي و واقعي در محدوده شريعت اسلاميست حسابداري اسلامي مي گويند. بنابراين سيستم شناسايي ،اندازه گيري،ثبت و تجزيه و تحليل جنبه هاي مالي يک موسسه بر مبناي شريعت اسلام (قواعد و اصول اسلام )حسابداري اسلامي ناميده مي شود.
اسلام بعنوان يک روش زندگي که اصول مختلف ، ديدگاه ها و جهان بيني هايي مبتني بر فعاليت هاي اجتماعي و اقتصادي دارد و حسابداري به عنوان يک نهاد اجتماعي بايد جهت دستيابي به اهداف اجتماعي و اقتصادي تلاش نمايد. زيرا اشکال مختلف حسابداري در جوامع سرمايه گذاري نيازهاي مسلمانان را رفع نمي نمايد از طرفي رويه هاي تجاري موجود در تضاد با اخلاق اسلامي و سيستم حسابداري است که احتمال رسيدن به اهداف اجتماعي و اقتصادي و سرمايه داري مي باشند بنابراين اهداف متناقض دارند اين وضعيت منجر به نياز جهت ايجاد يک سيستم حسابداري و رسيدن به اهداف اجتماعي و اقتصادي و فلاح مي باشد. پس حسابداري اسلامي يک سيستم جايگزين جهت پوشش دادن ضعف ها و محدوديت هاي حسابداري سنتي مي باشد.
اهميت حسابداري در قرآن در سوره بقره آيه ٢٨٢ مشخص شده است که معناي آن اين است : اي کساني که ايمان آورده ايد ، هرگاه تا مدت معيني از لحاظ ( روز و ماه و سال ) قرض وسيله اي داديد آنرا بنويسيد و نويسنده دادگرانه آنرا بنويسد و طبق آنچه خداوند بدو آموخته است بنويسد و سرپيچي نکند.
مدل حسابداري اسلامي
اهداف حسابداري اسلامي:
١- حداکثر سازي سود جهت حداکثر شدن زکات
٢- انطباق فعاليت در محدوده شريعت
٣- ايجاد تعادل بين شخصيت فردي و اجتماعي
٤- تشويق به سرمايه گذاري جهت آزاد سازي انسان از ظلم و ستم اقتصادي ، اجتماعي و فکري و حفظ و محيط زيست .
٥- تنظيم قيمت مناسب محصول از طريق توزيع عادلانه ثروت
خصوصيات حسابداري اسلامي
مباحث مرتبط با خصوصيات حسابداري اسلامي بر موضوعاتي مانند اندازه گيري مالي متمرکز گرديده که به بحث و بررسي در ارتباط با آن پرداخته مي شود. و در اغلب ادبيات حسابداري اسلامي زکات به عنوان سنگ بناي تعيين ابزارهاي اندازه گيري معرفي گرديده است که دلايل آن به شرح زير است .
١- در اسلام زکات مفهومي است که مستقيما با اندازه گيري دارايي ها سروکار دارد.
٢- در بسياري ازآيات قرآن پس از دستور نماز ، زکات بر مسلمانان واجب گرديده است .
٣- توسعه حسابداري در دولتهاي اسلامي ارتباط با زکات دارد.
