بخشی از مقاله
چکیده:
قرآن کریم از حکمت و رحمت خداوند سرچشمه گرفته و جامعترین قوانین را برای زندگانی سعادتمند بشر به ارمغان آورده است و قطعأ همه بیانات آن بشردوستانه می باشد. قرآن به مسأله اقتصاد توجه ویژهای نشان دادهاست، و دراینمیان زکات در آیات بسیاری مطرح گشته است. اگر امر زکات بهدرستی جریان یابد، روابط نوعدوستانه ای میان اغنیاء و فقراء برقرار گشته و فاصله طبقاتی کم رنگ شده، نیازهای نیازمندان برطرف شده، کرامت انسانی حفظ گشته، بیت المال حکومت اسلامی تأمین شده، زیرساختهای جامعه بااستواری و بدون وابستگی به سایر دولتها بنا میگردد. ومردم و جامعه از فساد در امان بوده و رشد مییابند و اسلام نیز در سراسر جهان گسترش می یابد و مردم جهان از گمراهی به سعادت رهنمون می شوند.
مقدمه:
قرآن کریم از علم، حکمت و رحمت خداوند سرچشمه گرفته و بهترین سبکِ زیستن را ارائه می نماید؛ ازاین رو بایدفرهنگِ زندگی، از فرهنگ قرآنی برگرفته شود. بازشناسی سبک رفتار قرآنی، بیان الگوها، تمدن سازی و احیای فرهنگ اصیل دینی، در سایه رجوع به کام لترین کتاب آسمانی میسر می باشد ؛ و این نشان ا ز اهمیت تحقیقات قرآنی دارد. در این مقاله نیز منابع تفسیری و آیات قرآن با روش توصیفی- تحلیلی، مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعات اولیه مشاهده گردید که بیشتر منابع با رویکرد فقهی مبحث زکات را مورد تبیین قرار داده اند؛ ولی سؤال مطرح شده این می باشد که زکات تاچه حد و چگونه سبب ایجاد و تقویت حس نوعدوستی و هم نوع خواهی در بین افراد جامعه است؟
با بررسی های انجام یافته، باید گفت که در میان همه مباحث مطرح گشته در قرآن، اقتصاد از اهمیتی فراوان برخوردار می باشد و اقتصاد قرآنی جایگاه مهمی در زندگی قرآنی دارد. در اقتصاد قرآنی مالکیت حقیقی آنِاز خداوند، و حق بهره مندی برای بندگان می باشد. - طالقانی، 1362، ج2، ص - 75 پس باید در آنچه که از جانب خداوند ارزانی شده است ، حق خدا و خلقش رعایت شود، و فرد با نگاهی نوع دوستانه زندگی اقتصادی خود را سامان بخشد ؛ چرا که نوعدوستی به همه اهل ایمان مربوط است.
- طبرسی، 1390، ج2، ص - 41 و مهرورزی رسول اکرم صلی االله علیه و آله نمونه کامل نوع دوستی و بشرخواهی است . - کلینی، 1375، ج3، ص - 729 بنابر فرموده قرآن، درکنار سایر برنامه های اقتصادی، زکات یکفرایند اقتصادیِ بشردوستانه هست که با هدف ایجاد و محکمتر نمودن روابط نوع دوستانه اقتصادی در میان افراد، و رفع نیازمندی های گوناگون جامعه اسلامی تبیین گشته است. و حکومت اسلامی نیز موظف است زکات را از مردم وصول کند.
طبعا چگونگی مصرف آن، بستگی به ضرورتهای اجتماعی و نظر حکومت اسلامی دارد. - مکارم شیرازی،1374، ج8، ص - 8 برای تبیین تأثیر زکات بر افزایش حس هم نوع خواهی در بین اقشار مختلف جامعه و نیز واکاوی اثر آن بر پیشرفت و گسترش اسلام لازم می نماید که ابتدا واژه زکات مفهوم شناسی گردد؛ و نیز نگاهی گذرا بر واژه شناسی کلمه اقتصاد شده است . لازم به ذکر می باشد که در متن، به دلیل محدودیت، بیشتر به آیه103 و آیه 60 سوره توبه پرداخته شده است.
