بخشی از مقاله
چکیده
زن و مرد به صورت مساوی می توانند مسلمان باشند و این نشانه حق آزادی و انتخاب در مذهب و برابری زن و مرد است .همچنین اینکه تمام نعمات دنیوی و اخروی که برای مردان فراهم شده برای زنان نیز می باشد و هیچ گونه تبعیضی میان آنان نیست متأسفانه قبل از دین اسلام یکسری بینش های ظالمانه و غلط که تنها اختصاص به قوم عرب ندارد رواج داشته ، ازجمله اینکه زن شیطان ست و جرثومه گناه و پلیدی است . اما در نظام اسلام زن از جایگاه بالایی برخوردار است و در واقع سعی بر این است تساوی حقوق زن و مرد را بهتر نشان بدهد.حقوق زن در اسلام شامل یکسری از حقوق عام و خاص می باشد که در واقع حقوق عام همان حقوقی است که به عنوان یک بشر بین زن و مرد مشترک اند.
مثل حقوق اقتصادی ، حقوق سیاسی، حقوق خانواده و ...حقوق اختصاصی هم که همان حقوقی است که با توجه به طبیعت زن مختص به او شده از جمله حقوق مالی - مهریه و نفقه - ،حقوق معنوی - خوش رفتاری ، رفاه ، مبیت و مضاجعه - با توجه به آنچه که گفته شده انتظار می رود به همه این حقوق ها بها داده شود و همچنین علاوه بر اینه باید تساوی حقوق زن و مرد رعایت شود نباید زن را بعد از مرد دانست . با عنایت به آیات و روایات متعدد در این پژوهش باید دانست هرچیزی در جامعه با همکاری و مساعدت و همچنین یاری زن و مرد با یکدیگر انجام شدنی است و نتیجه بهتری خواهد داشت.
کلمات کلیدی: زن در جاهلیت ، جایگاه زن در اسلام ، مهریه
دیدگاه کلی اسلام درباره زن
قرآن کریم در آیات متعددی تساوی حقوق زن و مرد با توجه به استعداد هایی که خداوند در وجود هردو قرار داده مُسْلِماتِ وَسخنالْمُؤْمِنِینَبهمیانآوردهاستوَ. - الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصّادِقِینَصّادِقاتِوَال وَرِینَالْمُتَصَدﱢقوَالصّابِراتِینَوَوَالْمُتَصَدﱢقاتِالْخاشِعِینَوَ وَا الصّائِمِینَ وَ الصّائِماتِ وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وًَ وَ الذّاکِراتِ أَعَدﱠ اللّهُ لَهُمْ مَغْفِرَهً وَ أَجْراً عَظِیماً - - به یقین مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان باایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و شکیبا وزنان صابر و شکیبا، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه دار و زنان روزه دار،مردان پاکدامن و زنان پاکدامن، و مردانی که بسیار به یاد خدا هستند و زنانی که بسیار یاد خدا می کنند، خداوند برای همه آنان مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است - . /35 - احزاب -
از آیه ی شریفه ی مذکور اینگونه بر می آید که زن و مرد به صورت مساوی مسلمان و مومن میتوانند باشند که این نشانه ی حق انتخاب و آزادی در مذهب و برابری زن و مرد است.و همچنین قنوت و عبادت و صفات پسندیده همچون صبر،صدق و جهاد که درخشان ترین بعد اجتماعی بشر است در آن دو برابرند. از دیدگاه قرآن زن با مرد تفاوتی ندارد و خداونددر برابر این همه تجلیات روح والای انسانی چه از زن و چه از مرد به آن ها بدون تبعیض و تفاوت پاداش بزرگ عنایت میفرماید.ِیعُ عَمَلَ عَامِلٍدرمِنْکُمْآیه مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَی بَعْضُکُمْ مِنْلﱠذِینَبَعْضٍهَاجَرُوافَا وَأُخْرِجُواِلُوا لَأُکَفﱢرَنﱠمِنْ عَنْهُمْ سَیﱢئَاتِهِمْتَجْرِیوَلَأُدْخِلمِنْتَحْتِهَانﱠهُمْ جَنﱠاتٍالْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللﱠهِ هُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثﱠوَابِ - - پس پروردگارشان دعای آنان را اجابت کرد ]و فرمود که[ من عمل هیچ صاحب عملی از شما را ازمرد یا زن که همه از یکدیگرید تباه نمی کنم پس کسانی که هجرت کرده و از خانه های خود رانده شده و در راه من آزار دیده و جنگیده و کشته شده اند بدیهایشان را از آنان می زدایم و آنان را در باغهایی که از زیر ]درختان[ آن نهرها روان است درمی آورم ]این[ پاداشی است از جانب خدا و پاداش نیکو نزد خداست - . /195 - آل عمران -
نیز همچون موارد دیگر زن و مرد را به صورت مساوی مورد خطاب قرار داده است و عمل و جهاد هر یک از آن ها را بدون تفاوت در جنس وعده ی پاداش نیکو داده است. در آیات دیگری نیز تساوی حقوق زن و مرد بررسی شده است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود: ُ السﱠمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَهَ قَلِیلًا مَا تَشْکُرُونَ - - بگو اوست آن کس که شما را پدید آورده و برایشما گوش و دیدگان/ملک - ،ودلها - وَآفریدهلاتَقْفُاستچه ماکملَیْسَسپاگزارید - لَکَ - 23 بِهِ عِلْمٌ إِنﱠ السﱠمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ کُلﱡ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً - - به دنبال چیزی که به آن علم نداری مرو، که همانا گوش و چشم و قلب همه در باره آن مورد پرسش واقع می شوند. - /36 - اسرا - لِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنقِیمُونَالْمُنْکَرِالصﱠلَاهوَیُوَیُؤْتُونَ الزﱠکَاهَ طِیعُونَلَئِکَسَیَرْحاللﱠهَوَرَسمُهُمُولَهُاللﱠهُأُ إِنﱠ اللﱠهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ - - و مردان و زنان با ایمان دوستان یکدیگرند که به کارهای پسندیده وا می دارند و از کارهای ناپسند باز می دارند و نماز را بر پا می کنند و زکات می دهند و از خدا و پیامبرش فرمانمی برند آنانند که خدا به زودی مشمول رحمتشان قرار خواهد داد که خدا توانا و حکیم است - - /71 توبه - همچنین در قرآن موارد بسیاری هست که نشان میدهد همانطور که بهشت و نعم دنیوی و اخروی برای مردان آفریده شده برای زنان نیز هست. - ر.ک حقوق زن از دیدگاه قرآن، محمد بیستونی، ص12 الی - 19
زن در تمدن ها و شریعت های قبل از اسلام
زن در جهان بینی غربی اعم از مذهبی و غیر مذهبی بسیار محروم تر و مظلوم تر از مرد به شمار می رفته است و تا مدت ها زن را موجودی پست و ناپاک و موجب بدبختی به حساب می آورده اند حتی در قرن معاصر هم ته مانده ای از این افکار درفرهنگ کنونی مغرب زمین وجود دارد. چند مورد از نظر های ایدئولوژی مذهبی غرب درباره زن عبارت اند از:
- زن برای مرد آفریده شده نه بالعکس.
- زن موجودی پست و ناپاک است.
- زن شیطان است. جرثومه ی گناه و منبع پلیدی است.
- زن به بهشت نمی رود.
متاسفانه این بینش های ظالمانه و غلط تنها به غرب اختصاص ندارد و در فرهنگ ها و مذاهب دیگر نیز به چشممی خورد. - ر.ک نگاهی به حقوق زن در اسلام، زهرا عظیمی، ص7 الی - 11در جاهلیت نیز زن جایگاه و ارزش بالایی نداشته و هم ردیف حیوانات اهلی، ابزار کار و تولید بوده است. از زن برای اطفای شهوات استفاده می شد و در قبال این همه کار طاقت فرسا، از حداقل حقوق خویش محروم بود؛ نه اختیاری در خانه وتصرف اموال داشت و نه نقشی در تربیت فرزندانش به عهده داشت، حتی در بعضی از قبایل زن حق حیات نیز نداشته است. - ر.ک حقوق زن: مقایسه حقوق بشری و مدنی زن در اسلام و اعلامیه حقوق بشر، محمد خامنه ، ص - 20 در حدیثی از عایشه همسر رسول خدا - صلی علیه و آله وسلم - روایت شده است که غیر از نکاح متعارف دو نوع نکاح دیگرنیز وجود داشت یکی آن که مرد زن خود را به عاریه به مرد دیگری می داد و خود از او دوری می کرد، دیگر آن که گروهی کمتر از ده نفر با آن زن ازدواج میکرد و فرزند حاصل به یکی از آن ها تعلق داشت که این همان دیدگاه کالایی یا بردگی اززن است. - ر.ک زن در تاریخ و اندیشه اسلامی،فتحیه فتاحی زاده،ص - 24
جایگاه زن در نظام اسلامی
در نظام اسلامی زن از جایگاه بالایی برخوردار است و حقوق انسانی او انقلابی بزرگ و پرشکوه در جهان محسوب می شد زیرا اسلام بر روی تمام عقاید تحقیر آمیز و جاهلی مهر بطلان نهاد. همچنین احادیث سنت شریف که تواتر معنوی دارندوَلَیْسَتِگواهبراینحقایقالتﱠوْبَهُهستند.قرآنلِلﱠذِینَمجیدباآیه - یَعْمَلُونَإِذَاحَضَرَالسﱠیﱢئَاتِأَحَدَهُمُتﱠی الْمَوْتُ قَالَ إِنﱢی وَهُمْ کُفﱠارٌ أُولَئِکَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا - - و توبه کسانی که گناه می کنند تا وقتی که مرگ یکی از ایشان دررسد می گوید اکنون توبه کردم پذیرفته نیست و ]نیز توبه[ کسانی که در حال کفر می میرند پذیرفته نخواهد بود آنانند که برایشان عذابی دردناک آماده کرده ایم - - نسا - 18/ به روشنی به همه ی عقاید جاهلی و به خصوص به عقاید آکادمیک مسیحیت پاسخ داد.این آیه نشان می دهد که زن و مرد در نظر خداوند تعالی و از نظر انسانی و منزلت ذاتی برابرند.
همچنین زن و مرد هر دو یکسان از نقص واحده آفریده شده اند و زن نیز همچون عضوی متمم و مکمل وجود مرد است نه فرع بر مرد همچنان که در حدیث پیامبر - صلی علیع و اِنَمﱠاآلهوسلم - نِسَاآمدهاست:شَقایِقُ» اَلرِجَالَ« - صحیح الجامع الصغیر، ح23،29 ،النهایه ابن اثیر، ج2، صفحه - 492 زنان همزاد مردانند و این برابری زن و مرد را در شرافت و منزلت انسانی نشان میدهد. - ر.ک حقوق زن،ص32 و 33؛ ر.ک زن در اسلام، فریبا علاسوند،ج1، 19 الی 23؛ ر.ک حقوق زن از دیدگاه قرآن،محمد بیستونی، ص - 79 با مضمون حدیث بالا حدیث دیگری در کتاب من لا یحضره الفقیه از رسول خدا نقلاَلمُومِنُونَشدهاستکه:» بَعضَم اَکفَاء َبَعضَ« - مومنان همسر و همسطح یکدیگرند - - من لا یحضره الفقیه، ج 3، صفحه 249، ح1185، وسائل الشیعه، ج2، کتاب نکاح، باب 27، ح - . - 8ر.ک حدود مشارکت سیاسی زن در اسلام، محمد مهدی شمس الدین، ص 24 الی - 30
