بخشی از مقاله
چکیده :
یکی از بارزترین ملاک های حقوق شهروندی، داشتن حق زندگی ایمن، سالم و پاک در شهر است و این حقی است که تنها با جامعه عمل پوشاندن به شاخص های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی می توان به آن دست پیدا کرد از طرف دیگر زندگی انسان امروز با شاخصهای امنیت، سلامت، محیط زیست و رضایتمندی ملازم شده است، به همین دلیل ارتقای سطح زندگی در جوامع با ارتقای این شاخصها و البته شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی محک زده میشود که با مروری گذرا بر زندگی جامعه شهری نشان میدهد که شهروندان متحمل و در معرض آسیبها و تهدیدهای فراوانی هستند؛ ایجاد محیطی ایمن و راحت برای تمامی اقشار جامعه از جمله کودکان، سالمندان، معلولان و غیره از حقوق شهوندان است .بیتردید در شهر مشهد که آسیبهای متعددی وجود دارد، برنامهریزی برای ارتقای شاخصهای ایمنی و بهبود کیفیت زندگی به مفهوم گسترده از ضروریات است.. در این مقاله سعی شده است ضمن معرفی شهروند و حقوق شهروندی با اشاره به آمارهای مرکز ارتباطات مردمی 137 شهرداری مشهد در یک سال اخیر ایمن بودن شهر مشهد را بررسی نمود .
کلمات کلیدی: شهروند،حقوق شهروندی،امنیت ، آمار ، مرکز 137،شهرداری مشهد
-1مقدمه
-1-1 طرح مسئله و بیان پژوهش
یکی از معضلاتی که همواره و در طی قرون متمادی زندگی جوامع انسانی را مورد تهدید قرار داده، وقوع بلایا و سوانحی است که،در صورت ناآگاهی و نداشتن آمادگی، صدمات جبران ناپذیری به ابعاد مختلف زندگی انسان اعم از حوزه های سکونتی،محیطی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و روان شناختی و . ...وارد می کند . - هاشم داداش پور ، - 1393بیش از نیمی از جمعیت جهان نیز در حال حاضر در مناطقشهری زندگی می کنند و این باعث شده است ایمن تر نمودن شهرها به یک چالش دراز مدت اما دست یافتنی تبدیل شود.. طی 3 سال
گذشته در جهان بیش از3 میلیون نفر بر اثر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند و زندگی بیش از یک میلیارد نفر تحت تاثیر این حوادث قرار گرفته است.
از 40 نوع بلایای طبیعی مختلف 31 نوع درکشورمان اتفاق می افتد . - دستنامه ای برای مدیران دولت های محلی ، - 1390 کشور ما جز 10 کشور اول حادثه خیز جهان است و %77 شهرهای پر جمعیت کشور در معرض خطر زلزه %35 سیل و %3 از800 شهر کشور خسارت ندیده ثبت گردیده است - ابوالقاسم باغبان نژاد ، محمد شیدایی مهنه - 1390 همه سازمان ها و جوامع به نوعی با درجات مختلف در معرض حوادث عوامل آسیب رسان هستند اما یک اصل وجود دارد و آن این است که نسبت خسارت جامعه هوشیار ، آماده و مشارکت جو در برابر مخاطرات شدید بسیار کم از میزان خسارت جامعه غافل و حتی غیرآماده در برابر مخاطرات با شدت کمتر است .
امروزه شهرداری یکی از مهمترین نهادهایی است که بیشترین و نزدیکترین ارتباط را با عموم شهروندان جامعه دارد و می تواند نقشی اساسی و بی بدیل در تحقق حقوق شهروندی با مشارکت شهروندان آن تا کنون موضوع بحران و جامعه ایمن در شهرداری مشهد مورد برسی و پژوهش واقع شده است اما به نظر می رسد نمونه تحلیل رفتاری از تماس های شهروندان تا کنون صورت نگرفته باشد . در این مقاله سعی شده است با استفاده از تماس های مردمی با مرکز 137شهرداری مشهد کاستیهای موجود ذکر و برای حل آن پیشنهاداتی جامعه در راستای دست یابی به جامعه ایمن ایفاء نماید . اعلام شود.
-1-2 اهمیت و ضرورت
شهر مشهد با حضور بیش از بیست میلیون نفر گردشگر و زائر و مسافر در سال و حدود 3 میلیون نفر جمعیت ساکن، دارای موقعیتی استثنایی در مقیاس ملی و حتی جهانی است، لذا ارتقاء استانداردهای شهری و توسعه آن در دیدگاه مدیریت شهری امری جدی و اجتناب ناپذیر می باشد.این مهم در ابعاد کلان خود جز با ایجاد تفکر کیفی در انجام خدمات شهرداری ها و اعمال مدیریت واحد شهری و تاکید بر حقوق شهروندی امری ناگزیر است و شهرداری می بایست به سمت ارتقاء کیفیت خدمات شهروندی و ایمنی حرکت کند.از طرف دیگر زندگی انسان امروز با شاخصهای امنیت، سلامت، محیطزیست و رضایتمندی ملازم شده است، به همین دلیل ارتقای سطح زندگی در جوامع با ارتقای این شاخصها و البته شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی محک زده میشود.
که با مروری گذرا بر زندگی جامعه شهری نشان میدهد که شهروندان متحمل و در معرض آسیبها و تهدیدهای فراوانی هستند؛ ایجاد محیطی ایمن و راحت برای تمامی اقشار جامعه به خصوص کودکان، سالمندان، معلولان و غیره از حقوق شهوندان است که باید به طور جد دنبال کردبدیهی است که شهروندان به عنوان اعضای یک جامعه در حوزههای مختلف مشارکت دارند و در برابر حقوقی که دارند، مسئولیتهایی را نیز در راستای اداره بهتر جامعه بر عهده میگیرند و با شناخت این حقوق و تکالیف نقش مؤثری در ارتقاء شهروندی و ایجاد جامعهای ایمن خواهند داشت بنابراین برنامهریزی برای دستیابی به شاخصهای مورد نظر درهرکدام از زمینههای یادشده ضرورتی انکارناپذیر بهحساب میآید. برنامهریزی برای ارتقای شاخصهای ایمنی و بهبود کیفیت زندگی از ضروریات کار است .
-1-3 قلمرو پژوهش
قلمرو مکانی این پژوهش شهرداری مشهد می باشد و حجم نمونه بررسی 145746 پیام ثبت شده از 343398 تماس مردمی با مرکز ارتباطات مردمی 137 در مدیریت روابط عمومی و بین الملل شهرداری مشهد در نیمسال 1395 و مرتبط با بحران است . در شکل 1 به مهمترین موضوعات درخواست شهروندان در حوزه های مختلف که با ایمنی افراد و جامعه ایمن مرتبط است اشاره شده است و نوع ارتباط آنها با بحران را نشان می دهد.
-2 مفاهیم نظری پژوهش :
-2-1 شهروند و حقوق شهروندی
شهروند : شهروند کسی است که حقوق فردی و جمعی خود را می شناسد و از آنها دفاع می کند، قانون را می شناسد و به آن عمل می کند و از طریق آن مطالبه می کند، از حقوق معینی برخوردار است. می داند که فرد دیگری هم حضور دارد و دفاع از حقوق او یعنی دفاع از حقوق خودش و فردی که در امور شهر مشارکت دارد.حقوق شهروندی : آمیخته ای است از وظایف و مسئولیت های شهروندان در قبال یکدیگر، شهر و دولت یا قوای حاکم و مملکت و همچنین حقوق و امتیازاتی که وظیفه تأمین آن حقوق بر عهده مدیران شهری - شهرداری - می باشد. به مجموعه این حقوق و
-2-2 مدیریت شهری و حقوق شهروندی
از موضوعات مهمی که در حوزه مطالعات شهری، برنامه ریزی و مدیریت شهری در سطح جهانی مطرح شده است، بحث رابطه حقوق شهری، زندگی شهری و مدیریت شهری است. چنانچه نظام »مدیریت شهری« را شامل فرایندهای سیاست گذاری، برنامه ریزی، هماهنگی، سازماندهی و نظارت بر اداره امور شهر و شهرداری بدانیم و نظام حقوق شهری را به مثابه روند قانونمند کردن فرآیندهای چندگانه نظام مدیریت شهری و نیز قانونمدار نمودن وظایف و تکالیف متقابل و دو سویه شهرداری به شهروند محسوب کنیم که هدف آن به سامان کردن زندگی شهری و فعالیتهای شهرداری و شهروندان است، به خوبی اهمیت نقش و جایگاه نظام حقوق شهری در مدیریت شهری و نیز رابطه و نسبت مدیریت شهری و حقوق
-2-3 حقوق شهروندی و ایمنی
امنیت از ضروریترین نیازهای یک جامعه است. امنیت در گفتمان سلبی بر نبود خطر و تهدیدات استوار است. ولی امنیت در گفتمان ایجابی به تأمین و تضمین آسایش و آسودگی نظر دارد .
-2-4 مفهوم امنیت و جامعه ایمن
واژه امنیت شهروندی در هر حوزهای تعریف ویژه خود را دارد. به عنوان مثال امنیت برای » محیطزیست« به مفهوم دستیابی به محیط سالم برای زندگی بشر، برای »تغذیه »به مفهوم بهره مندی از سفره و فراوردههای غذایی سالم و عاری از آلودگی و ... بنابراین هر حوزهای تعریف خاص خود را از امنیت دارد و وقتی از جامعه ایمن پس شهروند نه تنها به معنای سکونت در یک شهر به مدت مشخص که به معنای مجموعه ایی از آگاهی های حقوقی، فردی و اجتماعی است.در حوزه فرهنگ شهروندی نیز شهروندی شامل " مسئولیت پذیری شهری، قانون مند بودن شهروندان، هنجار پذیری از الگو های شهرنشینی" شده است.
مسئولیت ها، حقوق شهروندی اطلاق می شود. حقوق شهروندی ریشه در مفاهیم قرانی و اسلامی نیز دارد. در آیه 70 سوره مبارکه اسراء به صراحت بر کرامت ذاتی و جایگاه رفیع انسان تاکید شده است.مشخص میشود. در این میان سهم و نقش شهرداری که حلقه پیوند و اتصال نظام مدیریت شهری و نظام حقوق شهری است، اهمیت خاصی دارد. اهمیت حقوق شهری را باید در تدوین قواعد و مقررات راجع به برنامه ریزی شهری و مدیریت شهری و تأثیرات مثبت ناشی از قانونمند کردن زندگی شهری و سایر پیامدهای دگرگون کننده در برنامهریزی و مدیریت شهری جستجو کرد. .
بدیهی است فرآیند تصمیم گیری شهری زمانی موجب جلب منافع همگانی و مدیریت شهری خواهد شد که شهروندان بیشترین مشارکت را در تصمیم گیریها از خود نشان دهند.
از این رو قانونمند کردن این روند کمک شایانی را به مدیریت شهری و شهروندان و مشارکت در تصمیمگیریها مینماید.یکی از بارزترین ملاک های حقوق شهروندی، داشتن حق زندگی ایمن، سالم و پاک در شهر است و این حقی است که تنها با جامعه عمل پوشاندن به شاخص های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی می توان به آن دست پیدا کرد .صحبت میکنیم، آنچه در درجه اول اهمیت قرار میگیرد حفظ امنیت شهروندان است؛ یعنی اگر بارها و بارها به موضوع امنیت پرداخته و از جامعه ایمن صحبت شود اما شهروندان احساس امنیت عمومی نداشته باشند، به اهداف جامعه ایمن دست نیافتهایم.
- 3 فرایند پژوهش
