بخشی از مقاله
بیان مسأله:
و ینبت لکم به الزرع و الزیتون و النخیل و الاعناب و من کل الثمرات إن فی ذلک لأیه لقوم یتفکرون - نحل» - 11و با آن برایتان کشتزار زیتون و تاکستان و هرنوع میوه برویاند، دراین عبرتی است برای مردمی که می اندیشند.« درخت خرما یا نخل یکی از مقدس ترین و قدیمی ترین درختان شناخته شده برای انسان است. به گونه ای که نام این میوه 42 بار در قرآن مجید تکرار شده است و مسلمانان آن را میوه ای بهشتی میدانند. بنابراین برآنیم که به تأثیر خرما در سلامت انسان و اقتصاد بعنوان یک محصول صادراتی با توجه به تأکید قرآن - به دلیل تکرار نام خرما درآیات مختلف - ، احادیث و تحقیقات صورت گرفته شده توسط محققین پی ببریم.
هدف: در این تحقیق سعی شده است که فواید خرما - نخل - ، تأثیر درمانی آن، نقش خرما در صنعت و اقتصاد، بار میکروبی خرما و فعالیت ضد میکروبی آن به صورت مختصر و مفید مورد بررسی قرار گیرد.
روش: برای دستیابی به موارد فوق الذکر، آیات قرآن مجید، احادیث ائمه معصومین و پیامبران، مقالههای مختلف وکتابهایی در خصوص این موضوعات مورد مطالعه قرارگرفته است.
یافتهها و نتیجهگیری: با توجه به آیات قرآن مجید، احادیث و تحقیقات صورت گرفته شده، میتوان گفت که خرما با توجه به تمام خواص و ترکیبات آن، غذایی کامل و نیروبخش است و از نظر پزشکی بسیار حائز اهمیت است. خرما آرامش بخش و ملین و محرک قلب است و از فراموشی جلوگیری میکند. خرما خوراکی، به دلیل داشتن قند و سایرترکیبات، درصنعت غذایی در ساختن آبمیوه، شربت و شیرینی و...کاربرد دارد. مناطقی چون عراق، عربستان، ایران و مصر جزء مهمترین مناطق تولید این محصول میباشند و از این جهت بعنوان صادرکننده خرما به سایر مناطق میباشند. خرما دارای فعالیت ضد میکروبی بر روی باکتری استرپتوکوکوس میوتانس - عامل اصلی پوسیدگی دندان - و استافیلوکوکوس اورئوس میباشد. هنگامیکه رطوبت خرما به 30-35 درصد میرسد، میکروارگانیسمهایی چون باکتریها، کپک و مخمرها میتوانند باعث فساد خرما شوند. خرما با توجه به تمام خواص و فواید ذکر شده برای آن، مصرف بیش از اندازه ی آن باعث معضلات و بیماریهایی میشود.
کلید واژهها: خرما، تأثیردرمانی خرما، فعالیت ضدمیکروبی خرما.
مقدمه:
درخت خرما یا نخل یکی از مقدس ترین و قدیمی ترین درختان شناخته شده برای انسان است به گونه ای که نام این میوه 42 بار در قرآن مجید تکرار شده است و مسلمانان آن را میوه ای بهشتی میدانند. در دیانت مسیح، برگ خرما سمبل و نشانه شهادت و روح شهدایی که در راه دیانت حضرت مسیح جان باخته اند، می باشد. یک ضرب المثل عربی هم میگوید: »خواص درخت خرما به اندازه روزهای سال است.« پیدایش درخت خرما در جهان از دوران دوم زمین شناسی آغاز شده، اما زمان پی بردن انسان به ارزش غذایی خرما و کاشت درخت آن به شش هزار سال پیش از میلاد می رسد. مبداء اصلی این گیاه به درستی مشخص نیست. بعضی از دانشمندان مبداء اصلی آن را در آسیا و کرانه های خلیج فارس و گروهی دیگر، زیستگاه اصلی خرما را شمال آفریقا یا شبه قاره هند می دانند. براساس شواهد باستان شناسی، قدمت کشت نخل خرما در ایران به بیش از هزارسال می رسد. در حال حاضر، خرما در هر پنج قاره دنیا و در 34 کشور، کشت و مورد بهره برداری قرار گرفته است. منابع چینی از ایران به عنوان سرزمین نخل خرما یاد کرده اند، چرا که در پایان سده نهم میلادی، نخل خرما از ایران به چین برده شد و در آنجا کشت کرده اند - . - 1
گیاهان در قرآن - نخل - :
» ینبت لکم به الرزع و الزیتون و النخیل و الاعناب و من کل الثمرات ان فی ذلک لایه لقوم یتفکرون .« - نحل - 11/ - و با آن برایتان کشتزار زیتون و نخل ها و تاکستان و هر نوع میوه برویاند، دراین عبرتی است برای مردمی که می اندیشند - .در قرآن مجید، نام بسیاری از میوه ها و درختان میوه آمده است؛ ولی نام نخل بیش از همه این ها تکرار شده است. کلمه نخل - جمع آن نخیل - و نخله در بیست - - 20 آیه قرآن آمده است. شایان ذکراست که در هشت - 8 - آیه نام نخل به تنهایی و در دوازده - 12 - آیه دیگر در جمع میوه هایی دیگر مانند زیتون، انار و انگور ذکر شده است. بجز کلمه نخل نام نوعی خاص از درخت خرما به نام »لینه« در سوره حشر5/ آمده است.
در دو آیه 53 - و - 124 سوره نساء کلمه »نقیر« آمده که به معنای گودی به پشت هسته خرما می باشد - در واقع یعنی چیزی بی ارزش - . »قطمیر« کلمه دیگری است که در قرآن در سوره فاطر13/ آمده است نیز، به معنای چیزی بی اهمیت است. هرچند در لغت به معنای پوست نازک بین خرما و هسته آن میباشد. کلمه »نوی« در سوره انعام95/ را »علامه عبداالله یوسف علی« در ترجمه قرآن خود، هسته خرما معنی کرده است. هر چند بسیاری از دیگر مفسران آن را هسته هر نوع میوه ای می دانند. همچنین کلمه »عرجون« به معنی چوب هلالی شکل خوشه خرماست، که خشکیده و به شکل داس برآمده است که در سوره یس39/ هلال ماه به آن تشبیه شده است. کلمه »حبل« ودُسُر« » را که در سوره وهب5/ و قمر13/ به ترتیب آمده است، علامه یوسف علی، لیف خرما معرفی کرده است - . - 2
نام قرآنی: نخل، نخیل نام های متداول: فارسی = نخل، خرما / عربی= نخل، تمر / عبری= تمر
نام علمی: Phoenix dactylifera
از تیره نخل: Arecaceae
درخت خرما از جنس نخلیات پالمااوردریاپالمیر و از خانواده فنیکس و از نوع داکتی لیفرا میباشد.
