بخشی از مقاله
خصوصیات فیزیک و شیمیایی روغن تخم گوجه فرنگی
چکیده:
آزمایشات متعدد فیزیکی و شیمیایی برای شناسایی ترکیبات روغن استخراج شده از تخم گوجه فرنگی ها انجام شد. روغن کل تخم گوجه فرنگی حدود 35 درصد وزن خشک دانه را تشکیل می دهد. این روغن نباتی دارای میزان سولفور و محتوای خاکستر کم و ویسکوزیته بالایی بود .آزمایش ترکیب اسید چرب این روغن نشان داد که اسید لینولئیک با % 56/12 غالبترین اسید چرب این روغن می باشد.
واژه های کلیدی: روغن هسته گوجه فرنگی، خصوصیات فیزیکی، ترکیب اسید چرب
1- مقدمه:
صنایع غذایی مقادیر قابل توجهی محصولات جانبی تولید می کند که قسمت عمده آنها به همان شکل قابلیت مصرف خوراکی ندارد و می توان به سادگی و انجام فرایندهای بعدی از این محصولات جانبی استفاده نمود.
تخم گوجه فرنگی عمده ترین محصول جانبی کارخانخات تولید و فراوری رب گوجه فرنگی می باشد بطوریکه واحد تولیدی این کارخانجات 7 تا % 7/5 ضایعات جامد تولید می کنند که %71 -72 این ضایعات را تفاله گوجه فرنگی تشکیل می دهد .(9) تفاله گوجه فرنگیعمدتاً شامل پوست و تخم می باشد. ماده اصلی تشکیل دهنده آن لیگنوسلولوزی است که مشکلات متعددی را نیز از نظر دفع آن فراهم می کند. تخم های گوجه فرنگی را می توان از پالپ و پوست آن توسط ته نشینی (4) و خشک کردن (9) جدا نمود و سپس روغن آن را استخراج کرد.
تفاله گوجه فرنگیکاملا ً یک محصول ضایعاتی است که اغلب بدون هیچ گونه کاربردی دفع می شود. روغن تخم گوجه فرنگی را پس از اعمال فرایند تصفیه می توان برای مصارف خوراکی مورد استفاده قرار داد. البته مصارف صنعتی مانند لوازم آرایش، روان کننده ها و صنایع نقاشی نیز دارد. کنجاله تخم گوجه فرنگی که پس ار استخراج روغن بدست می آید نیز یک محصول جانبی است که می توان به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار داد.
2- مواد و روشها :
-1 -2 استخراج روغن تخم گوجه فرنگی تخم گوجه فرنگی ها از پالپ توسط شستشو با آب جدا و تمیز شدند و به مدت سه روز در دسیکاتور با استفاده از سلکاژلی کاملاً خشک شدند. تخم های خشک شده آسیاب شدند و سپس توسط هگزان در دمای 50 درجه سانتیگراد با استفاده از سوکسله روغن آنها استخراج شد. پس از آن توسط روتاری حلال زدایی صورت گرفت و روغن آن پس از محاسبه درصدروغن کل بر حسب وزن خشک، در شیشه های تیره رنگ در 4 درجه سانتیگراد تا زمان آزمایشات نگهداری شد(.(7
-2 -2 ترکیب اسید چرب روغن تخم گوجه فرنگی
ترکیب اسید چرب روغن تخم گوجه فرنگی توسط گازکروماتوگرافی ( (GC Hewlett Packard 5890 (series II, SP2340 column و با آشکارساز یونش شعله ای اندازه گیری شد . گاز حامل هلیوم و میزان تزریق نیز 0/5μ دمای محل تزریق 230 °C و دمای آون به صورت برنامه دهی به شرح ذیل تنظیم شد.
175 °C به مدت 30 دقیقه و سپس افزایش تدریجی با سرعت3 °C/min تا 220 °C به مدت 60 دقیقه. برای شناسایی پیک ها نیز از استاندارد های متیل استر اسیدهای چرب استفاده گردید.
-3 -2 خواص فیزیکی و شیمیایی روغن تخم گوجه فرنگی
خواص فیزیکی و شیمیایی روغن تخم گوجه فرنگی بر اساس استاندارد ایران و AOAC مورد آزمایش قرار گرفت که نتایج حاصل از آزمایشات در جدول 1 نشان داده شده است. همه آزمایشات با سه تکرار انجام شدند و داده های حاصله توسط مدل خطی عمومی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
اندازه گیری آزمایش های دانسیته ( گرم در میلی لیتر)، عدد یدی ( سانتیگرم ید در گرم روغن )، عدد صابونی ( میلی گرم پتاس در گرم روغن )، میزان سولفور ( درصد وزنی) و میزان خاکستر (درصد وزنی ) مطابق با استاندارد ایران اندازه گیری شدند.
-3 نتایج و بحث
-1 -3 میزان روغن ـ ترکیب اسید چرب از تخم گوجه فرنگی حدود % 33/6 تا % 37/4 روغن بدست آمد که بطور میانگین % 35/5 روغن بر حسب وزن خشک محاسبه گردید. روغن تخم گوجه فرنگی مخلوطی از تری گلیسریدهای متشکل از اسیدهای چرب گوناگون می باشد که بر اساس آنالیز با دستگاه گازکروماتوگرافی 16 اسید چرب شناخته شد. کروماتوگرام ترکیب اسیدهای چرب روغن تخم گوجه فرنگی در شکل 1 نشان داده شده است. در صد اسیدهای چرب مشخص شده در جدول 2 مشخص شده است. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش بیستری اسید چرب غالب اسید لینولئک با % 56/12 بود و میزان مجموع اسیدهای چرب اشباع و مجموع اسیدهای چرب غیر اشباع آن به ترتیب %18/28 و % 81/72 محاسبه گردید.
شکل 1- کروماتوگرام اسیدهای چری روغن تخم گوجه فرنگی
