بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور تعیین اثرات تفاله خشک گوجه فرنگی بر خصوصیات کیفی تخم مرغ و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. 144 قطعه مرغ تخمگذار نژاد لوهمن که همگی در سن 65 هفتگی قرار داشتند در چهار تیمار مختلف قرار گرفتند.
در این بررسی شاخص شکل تخم مرغ، شاخص شکل زرده ، وزن پوسته ، ضخامت پوسته ، واحد هاو ، وزن مخصوص تخم مرغ و نمره رنگ زرده اندازه گیري شدند. گروههاي آزمایشی در این مطالعه، جیره هاي داراي 15درصد، 17درصد و 19 درصد تفاله گوجه فرنگی، به همراه گروه شاهد بود. نتایج آزمایش حاکی از عدم تأثیر معنیدار تیمارهاي مختلف بر صفات کیفی پوسته، واحد هاو و وزن مخصوص تخم مرغ بود. تاثیر تفاله گوجه فرنگی بکار گرفته شده بر رنگ زرده کاملا مشهود بود و سطوح 19، 17 و15 درصد تفاله گوجه فرنگی در جیره به ترتیب بالاترین رنگ زرده را تولید نمود .
مقدمه
کمبود مواد اولیه خوراکی و هزینه نسبتا بالاي جیره طیور مانعی عمده در برابر توسعه صنعت مرغداري در بخش هاي گسترده اي از جهان است، این موضوع نیاز براي جستجوي سایر منابع غذایی بخصوص محصولات کشاورزي و ضایعات صنعتی را تشدید کرده است.
تفاله گوجه فرنگی، بعنوان یکی از ضایعات تولید، می تواند به عرضه بخشی از نیازهاي غذایی در برخی از مناطق کمک کند. تفاله گوجه فرنگی مهمترین فرآورده فرعی کارخانه هاي تولید رب گوجه فرنگی می باشد که به مقدار زیاد در کشور تولید می شود. بر اساس گزارشهاي سازمان خواربار جهانی - 2007 - کشور ایران در بین تولید کنندگان گوجه فرنگی مقام هفتم را در جهان داراست، تولید گوجه فرنگی ایران در سال 1374 از 2/4 میلیون تن به حدود 5 میلیون تن در سال 1386 رسیده است که حدود 80 درصد از این تولید جهت استحصال رب در کارخانجات تولید رب استفاده می شود .
عامل مهم دیگري که تفاله گوجه فرنگی را از سایر پس ماند هاي خوراکی متمایز می کند رنگدانه هاي موجود در آن می باشد که بر روي رنگ زرده نیز می تواند تاثیرگذار باشد. هدف از این بررسی جایگزینی تفاله خشک گوجه فرنگی، به عنوان یک منبع خوراکی ارزان و در دسترس با دیگر اجزاي خوراکی جیره است که می تواند در کاهش هزینه هاي خوراك و افزایش درآمد واحدهاي مرغداري نیز نقش مهمی داشته باشد.
مواد و روش ها
مرغان تخمگذار : در این آزمایش تعداد 144 قطعه مرغ تخمگذار نژاد لوهمن ، انتخاب شد که تمامی مرغان هم سن و در فاز سوم تولید - هفته - 65 قرار داشتند. گروههاي آزمایشی در این مطالعه، جیره هاي داراي 15درصد، 17 درصد و 19 درصد تفاله گوجه فرنگی ، به همراه گروه شاهد بود. تعداد 6 تکرار که در هر تکرار - قفس - ، شش قطعه مرغ قرار داشت به کار برده شد. جیره براي مرغان تیمار شاهد هیچ تفاله گوجه اي نداشت، در حالی که براي سایر تیمارها به ترتیب شامل 150 ، 170 و 190 کیلوگرم در تن تفاله خشک گوجه فرنگی بود.
جیره ها با توجه به مواد مغذي تفاله گوجه فرنگی استفاده شده در جیره داراي انرژي 2720 - کیلوکالري - و پروتئین 14/6 - درصد - مشابه بودند. همچنین سطوح یکسانی از اسیدهاي آمینه لیزین، متیونین و سیستئین را دارا بودند. براي اندازه گیري صفات کیفی 3 تخم مرغ از هر تکرار به شکل تصادفی در هفته هاي چهارم و نهم دوره آزمایشی جمع آوري شد ، کیفیت تخم مرغ بوسیله اندازه گیري وزن پوسته تخم مرغ ، ضخامت پوسته تخم مرغ - 7 - ، واحد
هاو - 4 - و رنگ زرده با بادزن راچی1 مورد ارزیابی قرار گرفت .
براي محاسبه ي شاخص شکل تخم مرغ ، طول و عرض تخم مرغها توسطّ کولیس اندازه گیري شد و به صورت درصد بیان شد براي اندازه گیري شاخص زرده هم که نشان دهندهي کیفیت زرده می باشد قطر و ارتفاع زرده توسطّ کولیس اندازه گیري شد و با تقسیم ارتفاع بر قطر زرده بیان گردید.آنالیز آماري این آزمایش با روش تجزیه واریانس انجام شد و تفاوت معنی دار بین تیمارها در سطح خطاي 5 درصد با آزمون دانکن مورد بررسی قرارگرفت و نهایتا این آنالیز با نرم افزار آماري SAS انجام شد
جدول -1 ترکیبات تفاله گوجه فرنگی - نتایج آزمایش تجزیه تقریبی تفاله گوجه فرنگی مورد استفاده -
نتایج و بحث
جداول 2 و 3 نتایج حاصل از تاثیر سطوح مختلف تفاله خشک گوجه فرنگی بر صفات کیفی تخم مرغ را در میان دوره و پایان دوره نشان میدهد. از لحاظ خصوصیات کیفی تخم مرغ بین میانگینهاي شاخص شکل تخممرغ و واحد هاو در گروههاي آزمایشی در اواسط دوره تفاوت معنیدار مشاهده شد - - P>0/05 که در جدول 2 نشان داده شده است. آزمون مقایسه میانگین تیمارها مربوط به واحد هاو و شاخص شکل تخممرغ در پایان دوره تفاوت معنیداري را بین تیمارها نشان نداد.
با توجه به اینکه اکثر محققین عقیده دارند موادي مانند فلفل قرمز، پوست مرکبات ، تفاله گوجه فرنگی، تفاله هویج، پودر یونجه خشک شده و ... بر روي واحد هاو، شاخص شکل تخم مرغ و شاخص زرده تخممرغ اثري ندارند می توان اختلاف تیمارهاي ما در اواسط دوره را ناشی از خطاي آزمایشی دانست که هنگام برداشتن تصادفی تخم مرغ ها براي انجام آزمایش اتفاق افتاده است. همچنین نتایج آزمایش حاکی از عدم تأثیر معنیدار تیمارهاي مختلف بر وزن پوسته تخم مرغ و ضخامت پوسته تخم مرغ میباشد
نتایج این تحقیق با نتایج جعفري و همکاران - - 2006 با استفاده از تفاله خشک گوجهفرنگی مطابقت دارد. احتمالا این عدم تأثیر معنیدار بر روي ضخامت پوسته تخممرغ، بدلیل یکسان بودن محتواي کلسیم و فسفر تیمارهاي مختلف می باشد. در رابطه با وزن مخصوص تخممرغ تفاوت معنیداري بین تیمارها مشاهده نشد - P>0/05 - ، اما در رابطه با شاخص رنگ زرده تفاوت معنیداري بین تیمارهاي مختلف مشاهده شد
در میان دوره و پایان دوره آزمایش بیشترین میانگین امتیاز رنگ زرده تخممرغ مربوط به تیمار حاوي 19 درصد تفاله خشک گوجه فرنگی و کمترین امتیاز رنگ زرده تخممرغ مربوط به تیمار شاهد بود. افزایش قابل ملاحظه در شاخص رنگ زرده جیره هاي داراي تفاله خشک گوجه فرنگی، بیشتر در اثر وجود مقدار قابل توجه رنگدانه هاي کاروتنوئیدي بویژه لیکوپن بود. لیکوپن مسئول به وجود آوردن رنگ قرمز در گوجه فرنگی و تفاله آن است.
در مطابقت با نتایج ما دوتاس و همکاران - 1999 - و منصوري و همکاران - 2008 - بیان کردند تفاله خشک گوجه فرنگی شاخص رنگ زرده را افزایش می دهد. کاراداس و همکاران - - 2006 بیان کردند تغذیه مرغان تخمگذار با جیره ي داراي ضایعات گوجه فرنگی ممکن است لیکوپن جیره را تا سطح 5/8 درصد به سوي زرده تخم مرغ انتقال دهد. همچنین نتایج نشان داد که تفاوت معنیداري بین تیمارها در رابطه با وزن مخصوص تخممرغ وجود ندارد
جمع بندي
نتایج بررسی نشان داد که استفاده از تفاله خشک گوجه فرنگی، تاثیري بر صفات کیفی تخم مرغ ندارد، با این حال تاثیر تفاله گوجه فرنگی بکار گرفته شده بر رنگ زرده کاملا مشهود بود. استفاده از تفاله خشک گوجه فرنگی به عنوان یک جزء خوراك در جیرهي مرغان تخمگذار موجب ایجاد زردههایی با رنگ نارنجی شد، که میتواند یک جایگزین خوب، مطمئن، سالم و ارزان قیمت براي رنگدانههاي مصنوعی تجاري نیز باشد که اخیراً مصرف آنها در بعضی ازکشورها ممنوع شده است.
جدول - 2 مقایسه میانگین صفات کیفی تخم مرغ در گروههاي آزمایشی - میان دوره - تیمارهاي آزمایش
جدول - 3 مقایسه میانگین صفات کیفی تخم مرغ در گروههاي آزمایشی - پایان دوره -
