بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تفاله گوجه فرنگی بر برخی مؤلفههاي کیفی تخممرغ در مرغهاي تخمگذار، آزمایشی با استفاده از 100 قطعه مرغ تخمگذار لگهورن سفید 40 هفته، بر یهپا یک طرح کاملاً تصادفی، با 5 تیمار، 5 تکرار و 4 مشاهده به ازاء هر تیمار با استفاده از جیرههاي حاوي 0، 6، 9، 12 و 15 درصد تفاله گوجه فرنگی در مدت دو ماه انجام شد. نمونه برداري از تخممرغها در سن 44 و 48 هفتگی انجام گرفت. وجود تفاله گوجه فرنگی در جیره در مقایسه با نبود آن، در هر دو نمونه گیري تأثیر معنی داري بر رنگ زرده داشت. در دوره دوم نمونه گیري تري گلیسیریدهاي تخممرغ مرغهاي تغذیه شده با تیمارهاي حاوي تفاله گوجه فرنگی در مقایسه با گروه شاهد کاهش معنی داري نشان داد. این در حالی بود که استفاده از تفاله گوجه فرنگی در در هر دو نمونه گیري بر میزان کلسترول تخممرغ تأثیر معنی داري نداشت. استفاده از این سطوح تفاله گوجه فرنگی بر ضخامت پوسته تخممرغ، نیز بیتأثیر بود. بنابراین میتوان گفت که استفاده از تفاله گوجه فرنگی میتواند کیفیت و بازار پسندي تخممرغ را افزایش دهد. ضمن آن که کمک شایان توجهی به دفع ضایعات کارخانههاي ربسازي نماید و آلودگیهاي زیست محیطی ناشی از این ضایعات را به حداقل رساند.
کلمات کلیدي: مرغ تخمگذار، تفاله گوجه فرنگی، رنگ زرده، کلسترول و تري گلیسیرید
مقدمه
گوجه فرنگی به عنوان دومین سبزي تولیدي و مصرفی در بین جوامع، سرشار از فیتوکمیکالها - ترکیبات شیمیایی گیاهی - ، نظیر کاروتنوئیدها است. لیکوپن، کاروتنوئید مهم گوجه فرنگی است، به طوري که بسیاري از خصوصیات مفید گوجه فرنگی را به این رنگدانه قرمز نسبت میدهند .[3] در مطالعات گذشته از تفاله گوجه فرنگی در جیره مرغهاي تخمگذار استفاده شده است. نتایج جعفري و همکاران - 2006 - ، در این زمینه نشان داد که استفاده از تفاله گوجه فرنگی تأثیر مثبتی بر رنگ زرده و ضخامت پوسته تخم-مرغ ندارد .[1] با توجه به این که تفاله گوجه فرنگی یکی از فرآوردههاي جانبی صنایع رب سازي میباشد و در ایران سالانه حدود 81000 تن تفاله گوجه فرنگی مرطوب تولید میشود [2]، هدف از این آزمایش بررسی تأثیر تفاله گوجه فرنگی بر برخی صفات کیفی تخممرغ در مرغهاي تخمگذار در جهت کاهش آلودگیهاي زیست محیطی ناشی از دفع این پسمانده بود.
مواد و روشها
آزمایش روي 100قطعه مرغ تخمگذار لگهورن سفید، بر پایه یک طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار، 5 تکرار و 4 مشاهده براي هر تکرار، انجام گرفت. تیمارها شامل جیره شاهد و جیرههاي 6، 9، 12 و 15 درصد تفاله گوجه فرنگی بودند. جیرهها بر پایه راهنماي پرورش سویه هاي لاین و احتیاجات غذایی مرغهاي تخمگذار 45 هفتهاي تنظیم گردیدند. همان طور که در جدول 1 مشاهده میشود جیرهها از نظر انرژي و پروتئین متوازن بودند. مرغها از سن 40 هفتگی، با یک دوره عادت پذیري ده روزه وارد مرحله اصلی آزمایش شدند و آزمایش براي 8 هفته ادامه یافت. نمونه برداري از تخممرغها در دو دوره 44 و 48 هفتگی انجام گرفت. استخراج عصاره زرده تخممرغ توسط روش اصلاح شده فولش و همکاران - - 1956، و میزان کلسترول و تري گلیسیریدهاي زرده تخممرغ توسط کیت- هاي مربوطه و دستگاه اتوآنالیزر اندازهگیري شد. رنگ زرده تخممرغ با استفاده از رنگ سنج دستی و ضخامت پوسته تخممرغ نیز با استفاده از ریزسنج قرائت شد. دادهها با استفاده از رویه GLM، نرم افزار آماري SAS، مورد تجزیه و تحلیل آماري قرار گرفتند و میانگین دادهها با استفاده از آزمون LSD در سطح آماري 5 درصد مقایسه شدند.
نتایج و بحث
تفاله گوجه فرنگی به دلیل دارا بودن رنگدانه لیکوپن، بتا کاروتن و لوتئین تأثیر مثبتی بر رنگ زرده و بازار پسندي تخممرغ دارد و میتواند به عنوان یک منبع طبیعی، باعث کاهش استفاده از منابع مصنوعی گردد. در نمونه گیري دوره اول آزمایش، استفاده از سطوح مختلف تفاله گوجه فرنگی تأثیر معنی داري بر رنگ زرده نداشت ولی در دوره دوم نمونه گیري این تفاوتها معنیدار شد. استفاده از تفاله گوجه فرنگی، صرف نظر از سطح استفاده آن در مقایسه با جیره شاهد - مقایسه کنتراست - ، در هر دو نمونه گیري افزایش رنگ زرده را به همراه داشت - جدول . - 2 از آن جا که بخش عمده زرده از چربی تشکیل شده و لیکوپن نیز یک رنگدانه محلول در چربی میباشد، بنابراین لیکوپن به راحتی همراه با دیگر پیشسازها به زردههاي در حال تشکیل انتقال مییابد. در آزمایش جعفري و همکاران - 2006 - ، رنگ زرده در جیره داراي تفاله گوجه فرنگی - سطوح 5، 10 و 15 درصد - و جیره شاهد اختلاف معنی داري را نشان نداد .[1] در آزمایش حاضر ضخامت پوسته تخممرغ با استفاده از سطوح متفاوت تفاله گوجه فرنگی تحت تأثیر قرار نگرفت که این علت احتمالاً به دلیل توازن همه جانبه جیرههاي غذایی از نظر کلسیم، فسفر و ویتامین D3 بود - جدول . - 2 در این باره نوبخت و همکاران - 2007 - ، کاهش ضخامت پوسته تخممرغ را در نتیجه استفاده از سطوح 5، 7/5 و 10 درصد تفاله گوجه فرنگی در جیره مرغهاي تخمگذار گزارش کردند .[2] در حالی که جعفري و همکاران - 2006 - ، در تائید نتایج حاضر تفاوت معنیداري از اضافه شدن تفاله گوجه فرنگی بر ضخامت پوسته تخممرغ مشاهده نکردند .[1] همان طور که در جدول 2 مشاهده میشود مقادیر کلسترول تخم مرغ در هر دو نمونه گیري با افزایش درصد تفاله گوجه فرنگی در جیره، کاهش نشان داد، اما این کاهش به لحاظ آماري معنی دار نبود. نوبخت و همکاران - 2007 - نیز، عنوان نمودند که استفاده از سطوح 5، 7/5 و 10 درصد تفاله گوجه فرنگی بر کلسترول تخممرغ تأثیر معنیداري ندارد .[2] لیپوپروتئینها در کبد ساخته و همراه سایر مواد پیش ساز زرده به کمک گیرندههاي آندوسیتی در ساختمان اووسیت قرار میگیرند. میل ترکیبی گیرندههاي لیپوپروتئینی بر روي غشاء اووسیت بالا است و برداشت لیپوپروتئینها توسط اووسیت مستقل از غلظت لیپوپروتئینها در پلاسما است. بنابراین عدم موفقیت در کاهش کلسترول تخممرغ میتواند به دلیل ساختمان چربی تخممرغ و دیواره فولیکولی باشد و کاهش کلسترول تخممرغ تنها با بزرگ شدن اندازه لیپوپروتئینها، کاهش نسبت سطح به حجم لیپوپروتئین، میسر خواهد بود. استفاده از سطوح 0 تا 15 درصد تفاله گوجه فرنگی در هر دو نمونه برداري، میزان تري گلیسیریدهاي زرده تخممرغ را کاهش داد، اما این کاهش نیز، از نظر آماري معنی داري نبود - جدول . - 2 ولی در نمونه گیري دوره دوم این آزمایش، مقایسه کنتراست کاهش معنی داري در میزان تري گلیسیرید زرده تخممرغ در مقایسه با جیره شاهد نشان داد - جدول . - 2 بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه میتوان گفت که استفاده از تفاله گوجه فرنگی بدون بروز اثرات منفی بر صفات کیفی تخممرغ میتواند کیفیت و بازار پسندي تخممرغ را افزایش دهد و کمک شایان توجهی به دفع ضایعات کارخانههاي ربسازي نماید و آلودگیهاي زیست محیطی ناشی از این ضایعات را به حداقل رساند.
