بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور بررسی تاثیر سطوح صفر، 0/5، 1/5 و 2/5 درصد دانه زیره سبز بر تولید و پارامترهاي کیفی تخممرغ از 120 پرنده هم سن 54 - هفته - در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار, 5 تکرار و 6 قطعه پرنده در هر تکرار استفاده شد. جیرهها بر اساس توصیههاي شرکت هايلاین و بر پایه ذرت و سویا بود. طول دوره آزمایش 8 هفته بود و در انتهاي هر 2 هفته عملکرد پرندگان تعیین شد. تعداد تخممرغ به صورت روزانه یادداشت و در پایان هر 2 هفته همه تخممرغهاي تولیدي در همان روز در همه تکرارها توزین گردید.
در انتهاي هفته 4 و 8 از هر قفس 10 تخممرغ به عنوان نمونه برداشته شد و پارامترهاي کیفی آنها شامل وزن تخممرغ، وزن مخصوص، وزن اجزاي تخممرغ شامل وزن زرده، سفیده و پوسته اندازه گیري شد. بر اساس نتایج این مطالعه افزودن 2/5 درصد زیره سبز به جیره مرغهاي تخمگذار، وزن تخممرغ را در هفتههاي 2 و 6 آزمایش افزایش داد. همچنین وزن زرده تخممرغ نیز بصورت عددي بیشتر شد و تمایل به معنیداري داشت. اما میزان تولید و دیگر پارامترهاي مربوط به کیفیت تخممرغ در مرغهاي تخمگذار تحت تاثیر سطوح زیره سبز قرار نگرفت. این آزمایش نشان داد سطوح 2/5 درصد و یا بیشتر دانه زیره سبز میتواند به صورت قابل توجهی وزن و کیفیت تخممرغ را تحت تاثیر قرار دهد.
مقدمه:
در کشور ما تعداد قابل توجهی گونههاي گیاهی بومی و با ارزش با قابلیتهاي گوناگونی براي استفادههاي خوراکی، دارویی و صنعتی وجود دارد که از جمله آنها میتوان به زیره سبز اشاره کرد. زیره سبز - Cuminum cyminum - با نام متداول cumin در زبان انگلیسی به خانواده چتریان تعلق دارد. این گیاه بعنوان مهمترین گیاه دارویی اهلی در ایران شناخته میشود.
زیره سبز بیشتر براي استحصال اسانس کشت میشود که که اصلی ترین جزء تشکیل دهنده آن کومینآلدئید است. زیره سبز سبب افزایش ترشح آنزیم هاي صفراوي می گردد و به هضم بهتر چربیها کمک می کند - . - 3 استفاده از زیره سبز باعث کاهش معنیدار کلسترول، فسفولیپید، اسیدهاي چرب آزاد وتريگلیسریدهاي پلاسما میشود .
در آزمایشهاي مختلف خاصیت ضدمیکروبی اسانس زیره سبز ثابت شده است که از جمله آنها میتوان به ممانعت از رشد سالمونلاها و کلیفرمها اشاره کرد که میتواند سبب افزایش عملکرد حیوان شود
اسانس و عصاره زیره سبز میزان کلسترول خون را کاهش می دهد و خطر وقوع سکته را پایین میآورند . - 3 - دانهي زیره سبز حاوي 17/8 درصد پروتئین، 22/3 درصد چربی و3700 کیلوکالري بر کیلوگرم انرژي میباشد - جدول . - 1 هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر سطوح مختلف دانه زیره سبز بعنوان یک ماده افزودنی طبیعی روي عملکرد و کیفیت تخممرغ در پرندگان مسن 54 - هفتگی - بود .
مواد و روشها:
به منظور بررسی اثرات سطوح صفر - شاهد - 0/5، 1/5 و 2/5 درصد دانه زیره سبز، 120 قطعه مرغ تخمگذار نژاد هايلاین W-36 54 - هفته اي - تحت یک طرح کاملا تصادفی به 20 گروه با 6 پرنده در هر گروه تقسیم شدند. جیرههاي بر پایه ذرت-سویا و به گونهاي تنظیم شدند که بتوانند تمامی احتیاجات پرندگان را در طی دورهي تولید بر اساس توصیه هاي شرکت هايلاین تأمین کنند.این مطالعه 8 هفته به طول انجامید و پرندگان در قفس پرورش یافتند.
در طول دوره آزمایش تمام شرایط مدیریتی و محیطی استاندارد اعمال شد. پرندهها به آب و خوراك، آزادانه دسترسی داشتند و برنامه نوري آنها بر اساس توصیههاي شرکت هايلاین تنظیم شد.
عملکرد پرندهها شامل مصرف خوراك، درصد تولید تخممرغ و ضریب تبدیل خوراکی هر دو هفته یکبار و هر بار پس از 4 ساعت اعمال گرسنگی، اندازه گیري شد. تعداد تخممرغ تولیدي در هر قفس به صورت روزانه ثبت شد و در پایان هر 2 هفته همه تخممرغ-هاي تولیدي در یک روز در همه تکرارها توزین شدند. در انتهاي هفته هاي 4 و 8 از هر قفس 10 تخممرغ به عنوان نمونه برداشته شد و پارامترهاي کیفی آنها شامل وزن، وزن مخصوص، وزن اجزاي تخممرغ شامل وزن زرده، سفیده و پوسته اندازه گیري شد.
دادههاي حاصل از این تحقیق با استفاده از رویه - GLM - از نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و میانگین تیمارها بوسیله تست توکی با هم مقایسه شد
نتایج و بحث:
تاثیر سطوح مختلف زیره سبز بر مصرف خوراك، درصد تولید و ضریب تبدیل خوراك معنیدار نبود - P>0/05 - ، اما با افزایش سطح زیره سبز وزن تخممرغ در پایان هفته 2 و 6 به طور معنیداري افزایش یافت . - P<0/05 - بطور کلی پارامترهاي مربوط به کیفیت تخم- مرغ در مرغهاي تغذیه شده با سطوح مختلف 0/5، 1/5 و 2/5 درصد زیره سبز تحت تاثیر قرارنگرفت اما وزن زرده تخممرغ تمایل به افزایش معنیداري داشت
این نتایج نشان میدهد سطح 2/5 درصد و یا بالاتر زیره سبز میتواند با تاثیر بر اجزاء درونی تخم مرغ مخصوصا وزن زرده باعث افزایش وزن کل آن شود که با مطالعه آیدین و همکاران مطابقت دارد. آنها با بررسی اثرات زیره سیاه بر عملکرد مرغهاي تخمگذار مشاهده کردند علاوه بر وزن زرده و اجزاء درونی تخممرغ، درصد تولید و میزان ضخامت پوسته نیز با افزودن 3 درصد دانه زیره سیاه به جیره غذایی، بهبود یافت اما این نتایج در مورد زیره سبز مشاهده نشد. بر اساس مطالعه سرینواسان و سامبایا بیوسنتز اسیدهاي صفراوي کبد با مصرف زیره سبز افزایش مییابد که یکی از دلایل آن، تحریک آنزیم کلسترول 7 آلفا هیدروکسیلاز براي تبدیل کلسترول به اسید صفراوي و افزایش بهرهوري استفاده از خوراك است.
زیره سبز همچنین میتواند با ممانعت از فعالیت آنزیم هیدروکسی-3 متیل گلوتاریل کوآنزیم A ردوکتاز - - COA-HMG که آنزیم تنظیم کننده و کلیدي در سنتز کلسترول است، میزان کلسترول زرده تخممرغ را کاهش دهد.
نتیجه گیري:
به طور کلی، نتایج به دست آمده در این آزمایش نشان میدهد که زیره سبز در سطح 2/5 درصد تاثیر مثبتی روي وزن تخممرغ، وزن زرده و وزن کلی ترکیبات درونی تخممرغ دارد. با این حال درصد تولید، ضریب تبدیل خوراکی و دیگر پارامترهاي کیفی تخممرغ تحت تاثیر تیمارهاي آزمایشی قرار نگرفت.. آزمایشهاي متعددي براي بررسی اثرات زیره سبز در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است، اما تاکنون هیچگونه مطالعهاي در این زمینه بر روي طیور صورت نگرفته است و انجام تحقیقات میتواند به روشن شدن بیشتر اثرات مفید احتمالیاین دانه براي طیور منجر شود.
