بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله در نظر دارد تا به موضوع داعش، زیر ساختها و قلمرو آن بپردازد. در این مقاله سعی شده است که به مبدأ پیدایش داعش و اهداف و منابع پشتیبانی آن پرداخته شود. گروه تروریستی داعش یکی از جریانهای افراطی است که در چند سال اخیر با حمایت و برنامهریزی آمریکا و صهیونیستها شکل گرفته است. از آنجا که گروه تکفیری داعش، از میان شکافهای قومی و مذهبی خاورمیانه سربرآورده و منطقه آسیای غربی را درگیر نبردهای خونین داخلی کرده، ضروری است که مبانی فکری این گروه تروریستی که وابسته به سازمان القاعده و همسو با استکبار جهانی و صهیونیسم است را بدانیم.
و با توجه به اینکه گروه تکفیری داعش، ادعای تشکیل حکومت جهانی را دارد؛ حکومتی که آن را یک خلافت به اصطلاح اسلامی نامیده است و متأثر از این تفکر، تروریسمی را تشکیل داده که گستره جهانی دارد. تندروهای تکفیری رویای روزی را در سر میپرورانند که بتوانند به یک خلافت گسترده اسلامی دست پیدا کنند که در آن هیچ جایی برای شیعیان وجود نداشته باشد و اینها به دنبال گسترش ایدئولوژی خود به سراسر جهان هستند. در نتیجه تمام گروههای وابسته به داعش و القاعده در تلاش هستند تا جنگ را به خاک کشورهای غربی بکشانند و به هدف استراتژیکشان که ایجاد»خلافت جهانی« است دست پیدا کنند. و نظر به اهمیت و نقش خطیر داعش، در این مقاله به معرفی این گروهک تکفیری به لحاظ پیشینه و اهداف میپردازیم و موضع این گروه تروریستی را در قبال شیعیان و ایران به بحث مینهیم.
کلید واژه: داعش، تروریسم، تکفیری، القاعده
مقدمه
گروه تکفیری داعش، از میان شکافهای قومی و مذهبی خاورمیانه سربرآورد و در بستر انقلابهای عربی و هرج و مرج ناشی از خلاء قدرت به وجود آمده، و در سایه ناکار آمدی و ضعف حکومت مرکزی در برخی کشورها و حمایت دیگر کشورهای منطقه خصوصاً عربستان سعودی از خلافت اسلامی »ابوبکر البغدادی«، جان گرفت. هستهی اولیهی داعش را باید در سال 2004 یعنی یک سال پس از حمله آمریکا جست و جو کرد این سازمان تروریستی با ترکیبی از نیروهای سلفی، وهابی و بعثی از حمایت آشکار و پنهان برخی از کشورها برخوردار است. داعش را میتوان مولود نامبارک تهاجم نظامی ارتش آمریکا و انگلیس به عراق نامید که با شعار مبارزه با آمریکا تلاش کرد با دامن زدن به تبلیغات دروغین مذهبی و مظلومنمایی، به عنوان جایگزین نیروهای اشغالگر آمریکایی در عراق به آمال خود مشروعیت و تأسیس دولت به اصطلاح اسلامی شام و عراق رسمیت ببخشد.
خروج آمریکا از عراق، بحران سوریه، تغییر میدان فعالیت داعش از عراق به سوریه و نزدیکی دیدگاه های آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی در خصوص دولت بشار اسد، فصل مشترکی در روابط این گروه تروریستی با این کشورها گشود. و با ظهور این گروهک تکفیری، خاورمیانه درگیر نبردهای خونین داخلی شده است. این گروهها که عمدتاً وابسته به سازمان القاعده هستند، مناطقی همچون عراق و سوریه ودیگر کشورهای اسلامی را هدف حملات خشونتبار خود قرار داده و همسو با استکبار جهانی و صهیونیسم، جهان اسلام را گرفتار فتنه بزرگی کردهاند. و با توجه به کارایی بالای رزمی و خشونتورزی آشکار، علیه دولت عراق و سوریه چالشهای خطیری ایجاد کرده است.
گروه داعش با دیگر گروههای تروریستی ادعای تشکیل حکومت جهانی را دارد. و برای نخستین بار با جذب نیرو از سراسر جهان توسط یک گروه تروریستی به بهترین شکل ممکن از سوی داعش دنبال شده است. در دو سال گذشته شاخههای داعش، در کشورهای مختلف خاورمیانه، آسیا و آفریقا شکل گرفتهاند. و گروههای تروریستی با خلیفه خود خوانده داعش اعلام بیعت کردهاند و طرفداران تفکر داعش در سراسر جهان از استرالیا و جنوب شرق آسیا تا کانادا و آمریکا، با الهام از اندیشههای این گروه دست به عملیات تروریستی زدهاند. اینها همه، نوع جدیدی از تروریسم را را شکل داده که از آن میتوان با عنوان»تروریسم جهانی داعش« یاد کرد.
.1 مبدأ شکلگیری داعش
به دنبال حمله آمریکا و متحدانش به عراق در سال 2003، شاخهی القاعده در عراق موسوم به»القاعده در سرزمین رافدین« به رهبری»ابومصعب زرقاوی« با تشکیل گروه تروریستی در عراق با»اسامه بن لادن«، رهبر پیشین القاعده، بیعت کرده و»القاعده عراق« را پایهگذاری کرد. »ابومصعب زرقاوی« به اشغالگران بیگانه حمله کرد و با تمسک به شعار»تکفیر«، حکومت جدید عراق و شهروندان بیگناه و به ویژه شیعیان را مورد حملات خونین قرار داد. و با بمبگذاری در اماکن عمومی و بازار و قتل و خشونت به اسم اسلام و به بهانه مبارزه با تروریسم و آمریکا و همچنین عملیاتهای انتحاری بسیاری که در عراق به وقوع میپیوست از مهم-ترین فعالیتهای شاخهی»القاعده عراق« بود.»الزرقاوی« دو سال بعد در مخفیگاهش در نزدیکی یعقوبه عراق در سال 2006 توسط جنگندههای آمریکا هدف قرار گرفت و کشته شد.
»القاعده عراق« شبکهای تروریستی متشکل از گروههای کوچکتر ایجاد کرد و نام آن را»حکومت اسلامی در عراق« گذاشت. این سالها تا سال 2010، به دنبال خروج نیروهای آمریکایی از عراق و نیز حملات ارتش عراق و گروههای عشایر موسوم به»شورای بیداری«، سالهای افول این گروهها بود. در سال 2010،»ابوبکر البغدادی« رهبر این گروه تروریستی شد. که شش سال پیش از آن در عراق زندانی آمریکاییها بود. »القاعده عراق« پس از آغاز درگیریهای سوریه در سال 2011 از گروه القاعده به رهبری»اسامه بن لادن« جدا شد. »ابوبکر البغدادی« با گسترش فعالیتهای خود در سوریه، سازمان خود را به»دولت اسلامی عراق وشام« و با واژه مخفف»داعش« تغییر نام داد.
و برای مبارزه با دولت»بشار اسد« روانه سوریه شد. تا بتواند مناطق شرقی سوریه، از جمله شهررقّه«» را به تصرف درآورد و اقتدار دولت قانونی»بشار اسد« را بر این مناطق تضعیف کند.اواخر سال 2013 این گروه که با مقاومت نیروهای دولتی و مردمی سوریه مواجه شده بود بار دیگر به عراق بازگشت و تا اواسط سال بعد، بخشهای وسیعی از شمال یعنی منطقه موصل و غرب یعنی استان انبار و مرکز آن، شهر رمادی را به تصرف خود درآورد. و این اقدام باعث نمایان شدن ماهیت این گروه شده و در واقع حضور داعش در شهرهای استان الانبار، حتی بسیاری از عشایران را به تکاپو وا داشت تا در کنار ارتش عراق علیه القاعده بجنگند.
داعش در تصرف موصل کشتار وسیعی به راه انداخت. در تابستان سال 2014،»ابوبکر البغدادی« که نیروهایش بخشهای وسیعی از عراق و سوریه را به تصرف خود درآورده بودند، خود را»خلیفه مسلمین« خواند و ادعای خلافت اسلامی کرد. داعش گروهی است تکفیری و متحجر که با قرائتی یک جانبه از احکام اسلام، به دنبال تحمیل فکر خود به جامعه بوده و اساساً حق تعیین سرنوشت را برای ملتها به رسمیت نمیشناسد. داعش پس از حوادث سوریه، موضوع تشکیل حکومت اسلامی و تطبیق احکام شریعت را در عراق و شام مطرح کرده است و در مناطقی کهتصرف میکند، امارت اسلامی برپا میکند.
و رهبران فکری مورد توجه داعش عبارتند از: ابن تیمیه، محمد بن عبدالوهاب، سید قطب،محمد عبدالسلام فرج، عبدالقادر عبدالعزیز، عبداالله عزّام، اسامه بن لادن و ابومصعب الزرقاوی. در تمام مناطق تحت تصرق داعش در سوریه و عراق، عبارتی از ابن تیمیه خودنمایی میکند:» قوام الدین بکتاب یهدی و بسیف ینصر؛ یعنی پایداری دین به قرآن هدایتگر و به شمشیری است که آن دین را یاوری میکند. داعش برای نشان دادن تفکرات سلفی خود، نواقضالاسلام محمد بن عبدالوهاب را بر در و دیوار مناطق اشغالی نصب کرده، به تخریب قبور اولیای الهی پرداخته و به پیروی از سید قطب، جهاد مسلحانه را اصل اساسی خود میداند و بیانیههای زرقاوی که شیعه را دشمن اصلی خود معرفی میکند، نصبالعین رفتار خود قرار داده است. - ابراهیمنژاد، /1393 ص - 11-23
.1 قلمرو جهانی داعش
سوریه و عراق خاستگاه و پایگاه اصلی گروه تروریستی داعش بودهاند. سوریه طی پنج سال اخیر درگیر جنگ داخلی بوده و داعش نیز از خلأ قدرت به وجود آمده و درگیری دولت بشار اسد با گروههای مخالف استفاده کرده و کنترل بخشهایی از این کشور را به دست گرفته است. شهررقّه«» در شمال سوریه، به عنوان پایتخت داعش در این کشور شناخته میشود. هماکنون سوریه میان دولت مرکزی، داعش، گروههای تروریستی مخالف دولت و کردها در شمال چند تکه شده است. ارتش سوریه طی ماههای اخیر موفق شده بخشهای وسیعی از خاک این کشور را از دست گروههای تروریستی خارج کند.داعش در دو سال گذشته بخشهایی از شمال، مرکز و غرب عراق را تحت اشغال خود درآورد.
بیشتر این مناطق کردنشین و سنینشین هستند. تروریستهای تکفیری داعش در شهرهای مختلف عراق دست به کشتار اقلیتهای دینی از جمله ایزدیها در شهر سنجار زدهاند. داعش در عراق شهر موصل را که دومین شهر بزرگ این کشور است به عنوان پایتخت خود اعلام و طی این سالها تلاش کرده ارتباط زمینی بین این شهر و شهر»رقه« در سوریه را حفظ کند؛ هر چند در این راه موفق نبوده است. حدود چهار ماه پیش نیروهای کرد، نیروهای شیعه و دیگر نیروهای مقاومت مردمی عراق موفق به آزادسازی شهر سنجار و قطع ارتباط زمینی میان موصل و رقه شدند. اوایل تابستان سال 93 نیز نیروهای کرد و نیروهای شیعه در عملیاتی مشترک موفق شدند شهر تکریت در شمال بغداد را آزاد کنند.
همچنین ارتش عراق به کمک نیروهای مقاومت مردمی موفق شد کنترل رمادی در 60 کیلومتری غرب بغداد را از دست داعش خارج کند و به مناطق مهم این شهر مسلط شود.غیر از عراق و سوریه که دو پایگاه اصلی داعش به شمار میروند، نیروهای این گروه توانستهاند در شمال آفریقا، در کشور برشکسته لیبی، پایگاه سوم خود را شکل دهند. شهر»سرت« در شمال لیبی و در نزدیکی دریای مدیترانه را باید سومین پایتخت داعش دانست. پاییز 2011 میلادی در پی درگیریهای خونین انقلاب در لیبی و پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و دخالت کشورهای عضو ناتو، حکومت»معمر قذافی« پس از 42 سال سرنگون شد.
پس از مدت کوتاهی، کشمکشهاس سیاسی و نظامی میان احزاب و گروههای مختلف در این کشور آغاز شد. لیبی طی پنج سال گذشته هیچگاه رنگ آرامش به خود ندیده است. فضای سیاسی و امنیتی این کشور ، با قدرتگیری داعش در مناطق شمالی این کشور پیچیدهتر از قبل شده است. در شهر»سرت« قوانین مورد نظر داعش به سختگیرانهترین شکل ممکن پیاده میشود. و به طور مستقیم زیر نظر رهبران رده بالای داعش اداره میشود. لیبی در واقع پایگاهی است که عملیات داعش در آفریقا را هدایت و برنامهریزی میکند.از زمانی که داعش اعلام خلافت جهانی کرده، برخی گروهای تکفیری- تروریستی با آن اعلام بیعت کردهاند. گروه»بوکوحرام« در نیجریه را میتوان مهمترین گروه تروریستی خارج از مرزهای خاورمیانه دانست که با داعش اعلام بیعت کرده است.
