بخشی از مقاله
خرطوم كوتاه چغندرقند
Conorrhynchus brevirostris Gy11.
Syn.:
Temnorrhynchus brevirostrie Gy11.
(curculionidae, col.)
خرطوم كوتاه چغندر با آفت خال سياه كه از سال 1340 در مزارع چغندر ايران ديده شده است، به اسامي محلي كه در اصفهان به آن سنگبرداري، در شيراز تحت عنوان خزوك و در كرمان به آن سنگ بردار گفته ميشود.
شكل شناسي
حشره كامل اين آفت سوسكي است باريك و دراز اندام به طول 10-16 ميليمتر.
رنگ عمومي بدن خاكي و پوشيده از پرزهاي قهوهاي مايل بخاكستري ميباشد. خرطوم آن كوتاه و در محل اتصال سينه به شكم خالهاي كوچك سفيدرنگي ديده ميشود. تخم اين سرخرطومي بيضي شكل و زرد رنگ است و طول آن در حدود يك ميليمتر ميباشد. تخمها در زير پولك سياه رنگي كه حشره ماده با ترشح بزاق خود ايجاد ميكند قرار دارند و بهمين سبب آفت خال سياه گفته ميشود. لارو حشره قوسي شكل، بدون پا و سفيد رنگ و سر آن قهوهاي يا زرد روشن است. اندازه لاروهاي كامل به حدود 15 ميليمتر ميرسد.
شفيره برنگ سفيد و طول آن حدود 15 ميليمتر است، شكل شفيره شباهت زيادي به حشره كامل سرخرطومي دارد. شفيرهها درون گهوارههاي بيضي شكل گلي در داخل خاك پاي بوتههاي چغندر تشكيل ميگردند (دواچي، خيري، 1343 و خيري، 1345).
مناطق انتشار
سرخرطومي ريشه چغندر در تمام مناطق چغندركاري ايران وجود دارد و شيوع آن بيشتر در خراسان، فارس، مياندوآب، اصفهان، كرمان و كرج مشاهده شده است.
طرز خسارت
اين حشره فقط به چغندرقند و از بين علفهاي هرز بيشتر به سلمهع شور و خرفه حمله ميكند. نحوه خسارت بدين ترتيب بوده كه به محض سبز شدن چغندرقند در بهار حشرات كامل ظاهر ميگردند و دو برگ اوليه چغندر را كه تازه سبز شده و سر از خاك بيرون آورده است مورد تغذيه قرار ميدهند. طرز خسارت باين ترتيب است كه سرخرطومي خود را به بوته جوان چغندر چسبانيده و از يك طرف شروع بخوردن برگ ميكند، بطوريكه برگ بشكل داس در ميآيد. در بعضي از مناطق كه آفت شدت دارد و تعداد سرخرطوميها در واحد سطح زياد است مزرعه را بكلي درو ميكنند كه احتياج به واكاري پيش ميآيد.
طزر خسارت لارونيز بدين نحو بوده كه از زير خالهاي سياه كه روپوش تخم است لارو زردرنگ كوچكي از تخم بيرون ميآيد كه قسمت زير برگ را جويده روي زمين ميافتد و بتدريج داخل خاك بطرف ريشه چغندر ميرود و شروع بخوردن از ريشه ميكند در نتيجه باعث پژمردگي و زرد شدن و بالاخره خشكيدن بوته ميگردد. براي از بين رفتن بوته جوان چغندر يك لارو هم كافي است ولي در بعضي سالها كه آفت شدت دارد تا 14 عدد لارو هم روي يك ريشه ديده شده است. كرمهاي اين آفت چون پا ندارند نميتوانند در داخل خاك حركت كرده و از ريشهاي به ريشه ديگر بروند و فقط همان ريشه مورد حمله را از بين ميبرند (خيري 1345).
زيست شناسي
اين آفت زمستان را بصورت حشره كامل و لارو در زير كلوخهها و داخل خاك و ريشههاي باقيمانده بسر ميبرد. چنانچه در زمستان هوا مساعد باشد آفت را بهمه شكل ميتوان ديد. اوايل بهار كه هوا گرم شد سرخرطوميها از پناهگاه زمستاني خود بيرون ميآيند و بطرف مزارع چغندر كه تازه سبز گرديده و دو برگي هستند ميروند. موقع ظهور حشرات كامل در بهار بسته بشرايط آب و هواي هر منطقهاي فرق ميكند. در آب و هوايي نظير كرج تقريبا از نيمه دوم فروردين ماه است ولي بطوركلي موقع بروز اين آفت وقتي است كه چغندر تازه سبز شده باشد. حشرات كامل روزها از چغندرهاي تازه سبز شده تغذيه ميكنند و آن تعدادي كه بصورت لارو باقيمانده بودند تبديل به شفيره و سپس حشره كامل گرديده و بدنبال حشرات كامل اولي وارد زراعت چغندر ميگردند و بهمين جهت است كه پيدايش اين آفت در مزارع چغندر تدريجي ميباشد. سرخرطوميها روزهاي آفتابي و گرم فعاليت ميكنند و در روزهاي باراني و ابري حركت و تغذيه زيادي ندارند و در زير كلوخهها پنهان ميگردند. حشرات كامل پس از مختصر تغذيه به جفتگيري و سپس تخمريزي را شروع ميكنند. تخمها در اول بهار روي دو برگ اوليه و دمبرگها گذاشته ميشود. باين ترتيب كه سرخرطومي ابتدا با خرطوم خود حفره كوچكي در برگ ايجاد ميكند و سپس برميگردد و يك عدد تخم در داخل آن ميگذارد و بعد روي آنرا با ترشح مخصوص دهان ميپوشاند بطوريكه تخم بصورت يك خال روي برگها ديده ميشود. رنگ خالها ابتدا سبز و بعد سياه ميگردند. تعداد خالهاي سياه روي هر بوته جوان چغندر بسته بشدت و ضعف آفت فرق ميكند و گاهي تا 15 عدد و بيشتر هم ديده شده است. در حدود 10 روز بعد از داخل هر تخم كرم كوچك زرد رنگي خارج ميگردد كه يك الي دو روز در همان محل از برگ تغذيه و قسمت زيربرگ را سوراخ ميكند و بعد بر روي زمين ميافتد و داخل خاك بطرف ريشه چغندر ميرود. لاروها وقتيكه به ريشه چغندر رسيدند اول براي خودشان لانهاي از گل شيبه كوزه در مجاورت ريشه درست ميكنند و بتدريج از ريشه مزبور تغذيه ميكنند و باعث نابودي بوته چغندر ميگردند. دوره زندگي لارو حدود 70 روز طول ميكشد كه پس از آن در همان لانه تبديل به شفيره ميگردد. دوره شفيرگي قريب 15 روز طول ميكشد تا حشرات كامل خارج گردند و اينموقع در آب و هوايي نظير كرج تقريبا اوايل تيرماه است.
حشرات كامل با شكستن لانههاي كلي از زيرخاك خارج ميگردند و زير كلوخهها و بوتهها پنهان ميشوند و چنانچه شرايط آب و هوايي مساعد باشد مجددا شروع به تخمريزي ميكنند و تخمها در نسل دوم بيشتر روي دمبرگها و طوقه نبات قرار داده ميشود. و لاروها پس از خروج از تخم روي خاك ميافتند و داخل ريشه فرو ميروند و تا چندين عدد لارو در داخل يك ريشه مشاهده شده است. البته چون ريشههاي چغندر در دو نسل دوم و يا سوم آفت بقدر كافي رشد كرده است ممكن است بوتهها از بين نروند ولي وزن ريشه و مواد قندي آن بمقدار زيادي كاهش مييابد.
خرطوم كوتاه ميتواند در شرايط مساعد تا سه نسل در سال توليد كند ولي در مناطق سردسيري يك نسل بيشتر ندارد و مهمترين خسارت در نسل اول بزراعت چغندر وارد ميگردد (خيري، 1345).
بيد چغندرقند يا ليتا
Scrobipalpa ocellatella Boyd
Syns.:
Lita ocellatella Boyd
Phtorimaea ocellatella Boyd
Gnorimoschema ocellatella Boyd
(Gelechiidae, Lep.)
آفت ليتاي چغندرقند در ايران اولين دفعه وسيله افشار در سال 1315 از كرج و ورامين جمعآوري گرديده و سپس كربوخين و تقيزاده در سال 1317 و بعد دواچي در سال 1327 مقالاتي در مورد اين آفت منتشر نمودهاند (خيري و همكاران، 1359). تيمور آريائي نيز در سال 1342 اين آفت را بعنوان رساله فوق ليسانس در دانشكده كشاورزي كرج مورد بررسي و مطالعه قرار داده است.
شكل شناسي
حشره كامل پروانه كوچكي است كه طول بدن آن به 8/7 ميليمتر ميرسد. بدن حشره از موها و كركهاي زيادي كه اكثرا خوابيده ميباشند پوشيده شده، بدين جهت اين عامل سبب تغيير اساسي رنگ بدن حشره گرديده است. سر در حشرات ماده روشن و برنگ خاكستري زرد و در حشرات نر تيره است. شاخكها برنگ قرمز خاكستري و طولشان در حدود 4/4 ميليمتر است، عرض بدن پروانه با بالهاي باز بين 10 تا 14 ميليمتر است. بالها در حشرات نر كوتاهتر از ماده ميباشند. بالها بدن حشره را بشكل شيرواني ميپوشانند. نر و ماده را از روي فرم شكل و تغييرات آن به آساني ميتوان تشخيص داد، بدين ترتيب كه شكم در نرها باريك و كوتاه تر در مادهها قطورتر و عرض آن در حدود 2/1 تا 2 ميليمتر است. تخمها تخممرغي شكل و رنگ آنها بلافاصله پس از تخمريزي روشن ميباشد. طول متوسط تخم 45/0 ميليمتر و عرض آن 3/0 ميليمتر است. تخمها اكثرا بصورت چند عددي و در كناره رگبرگها و يا انتهاي دمبرگ و جوانههاي مركزي بوتهها گذاشته ميشوند و با چشم غيرمسلح بزحمت قابل رويت هستند. لارو در طي نشر و نماي خود پنج سن را ميگذراند.
طول لاروسن يك در حدود 8/0 ميليمتر لاروسن پنج (كامل) حدود 5/11 ميليمتر است. سرلاروهاي جوان سياه است و بتدريج كه مسنتر ميگردد برنگ قهوهاي در ميآيد. بدن لارو داراي 13 مفصل قابل رؤيت است. پاهاي سينهاي در سه مفصل سينهاي و پاهاي شكمي در مفصلهاي سوم و چهارم و پنجم و ششم و دهم شكم قرار دارند.
در طول پشتي بدن لاروهاي كامل 5 نوار ديده ميشود. شفيرههاي تازه تشكيل شده برنگ زرد روشن هستند كه بتدريج برنگ قرمز قهوهاي و قهوهاي تيره درميآيند. رنگ شفيره قبل از زياد شدن برنگ تيره تا سياه است. شفيره نر كوچكتر از ماده ميباشد و طول متوسط آن 2/5 ميليمتر است. در حالي كه طول شفيره ماده تا 6/5 ميليمتر ميرسد.
تشخيص شفيرههاي نر و ماده بر اساس استقرار محل منفذ جنسي كاملا ميسر ميباشد بدين ترتيب كه منفذ جنسي در شفيره ماده در مفصل هشتم و در نرها در مفصل نهم قرار دارد. شفيرههاي آفت هميشه در داخل پيله ابريشمي سفيد شكري تشكيل ميگردند. اندازه پيله بطور معمول 5/6 5/8 ميليمتر ميباشد (خيري و همكاران، 1359).
مناطق انتشار
اين آفت تقريبا در تمام مناطق چغندر كاري ايران وجود دارد و طغيان آن بيشتر در چغندركاريهاي خراسان، فارس، كرمان، اصفهان، آذربايجان، كرمانشاه و كرج ميباشد.
طرز خسارت
ليتا يك آفت مونوفاژ يك ميزبانه بوده و فقط روي چغندر فعاليت دارد. ريوني (Rivnay,1962) مينويسد اين آفت فقط روي گياهان خانواده chenopodiaceae فعاليت دارد و در اوائل بهار اگر چغندر در مزرعه نباشد حشره روي علفهاي هرز اين خانواده تخمريزي مينمايد. در بعضي منابع گياهان زير را نيز ميزبان اين آفت ذكر كردهاند:
1) Hyoscyamus alba
2) Beta maritime
3) Atriplex spp.
يكي از خصوصيات اين آفت عدم گرايش بطرف نور ميباشد. بدين معني كه لارو آفت هميشه با ايجاد پناهگاهي خود را درون آن مخفي ميكند. در اوائل رشد و نمو گياه كه بوتههاي چغندر جوان هستند و بوتهها هنوز داراي جوانههاي مركزي زياد نميباشند ديده شده است كه لارو در كنار پشتي برگها با ايجاد تونل و لوله كردن حاشيه برگ به گياه صدمه وارد ميكند تا اينكه خود را به جوانههاي مركزي برساند. بطوركلي محل زندگي و نشو و نماي لاروليتا در داخل جوانههاي مركزي ميباشد. بدين ترتيب كه لارو بلافاصله پس از خروج از تخم كه اكثرا در پشت برگهاي وسطي در
نزديكي رگبرگها گذاشته ميشوند خود را به قسمت مركزي بوته چغندر ميرساند و با چسبانيدن برگ بيكديگر شروع به تغذيه ميكند كه در نتيجه اختلاط فضولات لاروها و شيره گياه جوانهها كاملا بهم چسبيده و سياه تك تك يا دستههاي كوچك 6 عددي در كنار برگها و دمبرگها و جوانههاي مركزي و طوقه (گردن) نبات و حتي بر روي خاك ميگذارند. تخمها بسته به درجه حرارت 4 تا 8 روز بعد باز ميشوند و لاروها بسته به اينكه تخم در كدام قسمت از بوته چغندر گذاشته شده.
پس از آن پروانههاي نسل دوم خارج ميگردند. رويهمرفته دوره زندگي يك نسل كامل اين آفت در تابستان حدود 35 روز طول ميكشد. تعداد نسل اين آفت در سال متفاوت، بدين ترتيب كه در اصفهان تا 6 نسل، مشهد 5 نسل، اروميه سه نسل و شيراز 5 نسل در سال ميباشد. آفت ليتا مخصوصا مناطق گرم و خشك است و در سالهاي مرطوب و خشك زيان آن حداقل بوده ولي در سالهاي خشك و گرم خسارت اين آفت به منتهاي شدت ميرسد و روي همين اصل است كه
صدمه آن در اوايل بهار زياد جلب توجه نميكند و از اوايل تابستان كه هوا گرم و خشك است شدت مييابد (خيري، 1345).
مبارزه
خسارت آفت ليتا بظاهر مشخص نيست بطوريكه ممكن است بوتههاي چغندر صد در صد آلوده باشند و ظاهرا سالم بنظر برسند بنابراين بايد از حدود اواسط ارديبهشت به بعد كه لاروها جوانههاي مركزي را بهم ميچسبانند و در آنجا مخفي ميشوند، مزارع را معاينه و با مشاهده علائم خسارت مذكور سمپاشي را شروع كنند. چون در اينموقع عليه ساير آفات چغندر از قبيل كاراد رينا و غيره مزارع سمپاشي ميشوند، اين آفت در نسل اول از بين ميرود ولي در نسلهاي بعدي مخصوصا از اوايل تابستان كه شرايط براي آن كاملا مساعد ميشود و سمپاشي روي آفات چغندر نيز كم و تقريبا قطع ميشود شديدا خسارت وارد ميكند. بنابراين بايد در سالهاي گرم و خشك مخصوصا سالهائيكه روي ساير آفات چغندرقند سمپاشيهاي متعدد نميشود مراقبت بيشتري بعمل آورد و مزارع را بطور مرتب بازرسي و معاينه كرد تا بمحض مشاهده بهم چسبيدن جوانههاي مركزي و قبل از اينكه كاملا سياه گردند فوري اقدام به سمپاشي كرد. در مورد مبارزه شيميايي عليه ليتانعيم (1355) سموم گوزاتيون 20% (3 ليتر در هكتار) ديمكرون 20% (3 ليتر در هكتار) و ديازينون 60% (5/1 ليتر در هكتار را مورد آزمايش قرار داده است و نتيجه معمولا كشاورزان چغندرقند را چندين روز قبل از بيرون آوردن از زمين و قطع كردن برگهاي آنها بوسيله گوسفندان ميچرانند و چون جوانههاي مركزي داراي برگهاي نازكتري ميباشند دام اكثرا از جوانه تغذيه كرده و در نتيجه تعدادي از لاروهاي ليتا نيز از بين خواهند رفت.
ب- جمعآوري بقاياي چغندر از مزرعه
جمعآوري و سوزاندن بوتههاي باقيمانده و سرهاي قطع شده در پائين آوردن جمعيت ليتا كه بصورت لاروهاي سنين مختلف در جوانههاي مركزي و دمبرگهاي بوته چغندرقند زمستان گذراني ميكنند اهميت زيادي دارد.
ج- شخم عميق
پس از برداشت محصول يكي از عوامل مؤثري كه در تقليل لاروهاي باقيمانده ليتا در مزرعه چغندرقند نقش مهمي دارد شخم عميق ميباشد، زيرا بدينوسيله تعداد زيادي از شفيرههاي ليتا در اثر چرخها و پرههاي خيش نابود ميگردند و ضمنا در اثر شخم لاروهاي آفت در عمق خاك مدفون گرديده و از بين ميروند.
د- از بين بردن لاروهاي ليتا در سيلوهاي كارخانه قند
از آنجائيكه تعداد زيادي از لاروهاي ليتا با چغندرقند از مزرعه به سيلوهاي كارخانه قند منتقل ميگردند لذا ضروريست كه در پايان سال سيلوهاي خالي شده از چغندرقند را با يكي از حشرهكشها مانند ليندين 25 درصد به نسبت 2 در هزار سمپاشي نمايند (خيري و همكاران، 1359).
شكل شناسي
سرخرطومي بزرگي است بطول 19 تا 20 ميليمتر، رنگ متن بدن سياه و خرطوم آن بلند و استوانهاي شكل است. يالهاي طرفين مشخص و يال مياني برجسته و به دو انتهاي خرطوم نميرسد. فرق سر در امتداد لبه جلوئي سينه مزين بيك هاله زرد مايل به قهوهاي ميباشد.
فرورفتگيهاي جانبي يال مياني پوشيده از فلسهاي سفيد و قهوهاي رنگ است. پشت سينه اول در جلو جمع و در طرفين پشت سينه اول برآمدگيهاي نامنظمي ديده ميشود كه فواصل آنها از فلسهاي زرد مايل به سفيد پوشيده شده است.
برجستگي طول و مياني پشت سينه اول در قاعده به يك فرورفتگي ختم ميشود. فلسهاي روي بالپوش برنگ سفيد مايل بزرد و تراكم آنها در قسمتهاي جانبي زيادتر و بشكل لكههاي سفيد مايل به زرد مشاهده ميشود. فاصله بين شيارهاي طولي دوم و سوم بالپوش در قاعده وسيع و برجسته ميباشد.
اين سرخرطومي تاكنون از مناطق چغندركاري زرند اطراف تهران و كرمان جمعآوري گرديده است.
طرز خسارت
تاكنون فقط خسارت حشرات كامل بر روي برگهاي اوليه چغندر (كوتيلدون) مشاهده گرديده است.
زيست شناسي
اين حشره در ارديبهشت ماه سال 1342 شديدا بوتههاي جوان چغندر را مورد حمله قرار داده بوده است. از لحاظ تعداد در درجه اول اهميت قرار دارد. در پرورشي كه از اين حشره توسط خيري در شرايط آزمايشگاهي و شرايط طبيعي بعمل آمده تخمريزي اين حشره روي چغندر مشاهده نگرديده و فقط حشرات كامل تا اواخر زمستان شديدا از بوتههاي چغندر تغذيه كردهاند. راجع به بيولوژي اين آفت اطلاعات بيشتري در دست نيست.
Chromontus confluens farhs.
(curculionidae, col.)
شكل شناسي
طول سرخرطوميها 12 ميليمتر و بدن آنها كشيده و دراز است. طرفين بالپوش تقريبا موازي ميباشد. خرطوم در وسط داراي يال است. شيارهاي طرفين كه شاخكها در آنها قرار ميگيرند بطرف زير چشم خميده شدهاند. سومين مفصل شاخك بمراتب بلندتر از دومين مفصل آن است. رنگ عمومي بدن سياه رنگ و سطح بدن از موها و فلسهاي روشن متراكمي پوشيده شده است بر روي سينه چهار نوار عريض سياه رنگ وجود دارد و از اين نوارها بر روي سطح بالپوشها نيز ديده ميشود كه در وسط آنها نوارهاي سياه كوتاهتري وجود دارد.
مناطق انتشار
اين سرخرطومي تاكنون از چغندركاريهاي كرج، كرمان و مشهد (آبگوه و تربت حيدريه) جمعآوري شده است، ولي از لحاظ تراكم در درجه دوم اهميت قرار دارد. مناطق انتشار خارجي اين حشره آسياي مركزي و قزاقستان است.
زيستشناسي
اين آفت زمستان را بصورت حشره كامل بسر ميبرد و از اوايل بهار همراه با گونههاي ديگر ظاهر ميگردد. خروج حشرات كامل تا اواخر خرداد ماه طول ميكشد و اين حشرات از برگهاي چغندر و علفهاي هرزمانند، Salsola sp تغذيه ميكنند. جفتگيري و تخمريزي از اواخر ارديبهشت ماه تا اواخر خرداد ماه به طول ميانجامد و تخمها را حشرات ماده معمولا بر روي قسمتهائي از ريشه كه از خاك بيرون آمده است قرار ميدهند و همچنين ممكن است تخمها را روي دمبرگها نيز بگذارند. لاروها پس از خروج از تخم داخل خاك ميشوند و از ريشهها تغذيه ميكنند. طبق مطالعات ساير دانشمندان محل زندگي اين آفت اراضي رسي و دامنه كوهها بر روي علفهاي هرز خانواده Salsolaceae ميباشد. اين سرخرطومي داراي زنبور پارازيتي است بنام Xemocrepis sp كه طب
ق مشاهدات دانشمندان شوروي در سال 1946 بيش از 80% تخمهاي آفت را در مزرعه پارازيته كردهاند. اين پارازيت هنوز از ايران جمعآوري نشده است و راجع به زيستشناسي اين آفت اطلاع بيشتري در دست نيست.
Stephanophorus vagus Bede 1
(Curculionidae, col.)
شكل شناسي
حشره كامل سرخرطومي نسبتا بزرگ و سياه رنگي است كه طول آن در حدود 18 ميليمتر است. خرطوم آن بلند و استوانهاي است. يالهاي جانبي خرطوم مشخص و يال مياني پهن برآمده است. فرورفتگيهاي جانبي يال مياني پوشيده از فلسهاي سفيدرنگ است. سينه اول در جلو خيلي جمع شده و پشت آن داراي برجستگي و فرورفتگيهاي نامنظمي است. طرفين پشت سينه اول پوشيده از فلسهاي سفيد و پراكنده است. عرض قاعده بالپوشها بيشتر از عرض سينه اول است. بالپوشها پوشيده از فلسهاي سفيد و متراكم ميباشد. شانههاي بالپوشها برجسته و سياه رنگ است. ساق پا و پنجهها پوشيده از موهاي بلند سفيدرنگ است. زير بدن سياه رنگ ميباشد.
مناطق انتشار
اين سرخرطومي تاكنون از مزارع چغندركاري اصفهان و كرمان جمعآوري گرديده است. منطقه انتشار خارجي اين حشره افريقاي شمالي، تونس، الجزاير و لبنان است.
زيست شناسي
اين سرخرطومي نيز مخلوط با ديگر گونههاي سرخرطومي از اوايل بهار در مزارع چغندر ديده ميشود و از بوتههاي جوان چغندر تغذيه ميكند و از لحاظ تراكم در درجه دوم اهميت است. راجع به زيستشناسي اين حشره هنوز مطالعه كافي بعمل نيامده است.
Menecleonus anxius Gy11.
(curculionidae, co1.)
شكل شناسي
حشرات كامل 14 تا 23 ميليمتر طول دارند و رنگ آنها خاكستري يا مايل بخاكستري است و فلسهاي پشت برنگ زرد مايل بخاكستري است. در روي سينه اول به خط روشن ديده ميشود. اين حشرات دراز اندام و ضخيم و سنگين ميباشند. سينه اول باريك و طرفين آن در قسمت فوقاني تقريبا موازي است. عرض سينه اول كمتر از عرض قاعده بالپوشها است. حشرات بالغ عاري از يالهاي زيري ميباشند و يا اينكه بالهاي مزبور بسيار كم رشد كردهاند.
مناطق انتشار
اين سرخرطومي تاكنون از مزارع چغندر كاري كرج، اصفهان، كرمان و تربت حيدريه، (جلگه رخ) جمعآوري گرديده است. در كرمان از لحاظ تراكم در درجه اول اهميت قرار دارد. مناطق انتشار خارجي اين حشره آسياي مركزي (پاكستان و افغانستان)، خاورميانه، الجزاير و تركيه است
.
زيست شناسي
اين سرخرطومي در ارديبهشت ماه 1338 از ناحيه چغندركاري كرج جمعآوري گرديد. حشرات كامل شديدا بوتههاي جوان چغندر را مورد حمله قرار داده بودند. در فروردين سال 1340 از اصفهان مخلوط با ساير سرخرطوميها و بالاخره در خردادماه 1340 از برد سير كرمان جمعآوري گرديده است. اين سرخرطومي از لحاظ تراكم و ميزان خسارت در كرمان در درجه اول اهميت قرار دارد. اين
حشرات معمولا از اوايل بهار در مزارع چغندر ظاهر ميشوند و از برگهاي جوان چغندر شديدا تغذيه ميكنند و در بعضي مواقع قسمتهايي از مزرعه را بكلي لخت ميكنند. با مشاهداتي كه در كرمان بعمل آمده حشرات ماده تخمهاي خود را روي طوق گياه ميگذارند و روي آن را با گل ميپوشانند. لاروها پس از خروج به زمين ميافتند و از ريشه چغندر تغذيه ميكنند.
شكل شناسي
حشره كامل سرخرطومي است بطول 11 تا 12 ميليمتر و رنگ آن خاكستري ميباشد. پوشش بدن حشره برنگ خاكستري با لكههاي قهوهاي است. فلسهاي بالپوشها خيلي فشرده و اكثرا در انتها دو شاخه هستند. خرطوم آن بسيار پهن و يال مياني در انتها به دو قسمت منشعب شده است و يالهاي طرقي خرطوم باريك و برجسته است. عرض سينه اول مساوي با عرض بالپوشها است . در روي ديسك نقاط برجسته و براقي ديده ميشود.
مناطق انتشار
اين حشره تاكنون از مزارع چغندركاري كرج و تربيت حيدريه (جلگه رخ) جمعآوري شده است. منطقه انتشار خارجي اين سرخرطومي در عراق و تركيه و چين شمالي است.
زيست شناسي
اين سرخرطومي در خردادماه 1340 به تعداد بسياري از زير بوتههاي چغندر در كرج جمعآوري گرديده و همچنين در سالهاي بعد اين حشره مخلوط با سرخرطوميهاي ديگر چغندر تا اوايل شهريورماه در مزارع چغندر مشاهده و جمعآوري شده است و از لحاظ تراكم در درجه دوم اهميت قرار دارد. با مطالعاتي كه در كشورهاي ديگر بعمل آمده است، اصولا اين حشره روي گياهان فاميل گل گاوزبانيان (Borraginaceae) زندگي ميكند و ميزبان اصلي اين حشره علف هرز معروف به Heliotropum sp ميباشد. تاكنون در ايران مطالعات كاملي درباره اين آفت بعمل نيامده است.
Ulobaris 1oricat Boh.
(Curculionidae,co1.)
شكل شناسي
حشره كامل سرخرطومي است بطور 3 تا 5/6 ميليمتر، رنگ بدن قهوهاي روشن و پاهاي آن روشنتر است. خرطوم و شاخكها شفاف است. پشت سينه اول مستور از نقطههاي زياد و در وسط آن يك نوار طولي صاف (بدون نقطه) ديده ميشود. حاشيه جلو سينه اول يقه مانند و صاف است. ساق پاها پهن و صاف خارجي آن تقريبا هموار است. ساق پاهاي جلو در طرف داخل داراي مژههاي فلس مانند نسبتا بلند و پراكندهاي برنگ روشن است. در قسمت داخل و خارج ران پاهاي جلو نيز مژه ديده ميشود. روي سطح بالپوشها خطوط موازي فرو رفته از بالا به پائين ديده ميشود و در فواصل آنها دندههاي طولي چيندار قرار دارد. روي خطوط فرورفته و چينهاي بالپوش موهاي فلسي شكل پراكندهاي ديده ميشود. بالپوشها حلقه آخر شكم (pygidium) را نميپوشانند. روي حلقه آخر شكم نقطههاي بسيار ديده ميشود. تخم كروي شكل و سفيد رنگ است و قطر آن 8/0
ميليمتر است. لارو دوكي شكل خميده و رنگ آن سفيد است. اندازه لارو كامل 6 تا 7 ميليمتر و عرض كپسول سر آن به 2/1 تا 3/1 ميليمتر ميرسد. سر لارو زرد رنگ و در فرق سر دو نوار برجسته پهن برنگ سفيد تيره وجود دارد كه دور آن را يك خط باريك قوسي شكل برنگ قرمز حنائي كه در انتها دو شاخه ميشود، احاطه نموده است. اطراف پيشاني را يك نوار باريك سفيدرنگي بشكل گنبد وارونه احاطه كرده است. رأس گنبد در امتداد نوار سفيد وسط فرق سر قرار دارد. رنگ پيشاني قهوهاي و در وسط آن يك خط كوتاه برنگ قرمز حنائي ديده ميشود. آروارههاي بالا حنائي تيره و نوك آروارهها سياه است. در قسمت جانبي زير چانه سه عدد مو قرار گرفته كه دو عدد آن
نزديك به كناره و موي سوم مقابل موي دوم و در داخل زيرچانه واقع است. شكم لارو داراي 9 حلقه است. حلقه نهم شكم در انتهاي و زير بدن لارو قرار گرفته و در وسط آن سوراخ كوچك مقعدي دايرهاي شكل است و در د اخل آن شكافي بشكل ( ) وجود دارد. حلقه نهم شكم در حاشيه داراي 4 عدد چين خوردگي عميق و از 4 قطعه متصل بهم (نيم حلقه پشتي و نيم حلقههاي جانبي و نيم حلقه شكمي) تشكيل يافته است و نيم حلقه زير شكم داراي يك جفت مو و نيم حلقههاي جانبي و پشتي شكم هر يك بترتيب دو جفت مو دارد. شكل شفيره شلجمي و طول آن 3 تا 5/6 ميليمتر است. سر شفيره كاملا گرد و شاخكهاي آن كوتاه است و به ابتداي قاعده زير سينه اول نميرسد. پيشاني عريض و در وسط داراي يك شكاف سطحي است