بخشی از مقاله
آشنايي مقدماتي با برنامه ريزي و توسعه منابع آب وباران
آشنايي مقدماتي با برنامه ريزي و توسعه منابع آب وباران
ضرورت برنامه ریزی و توسعه منابع آب
آب داراي نقش بسزايي به عنوان يك عنصر كليدي درتوسعه اجتماعي واقتصادي هركشورمي باشد وبلحاظ نيازبخشهاي كشاورزي وصنعت به آب وتوسعه آن ورشد جمعيت ومضافا كمبود منابع آب دركشورِِ، لزوم برنامه ريزي وتوسعه منابع آب درچهارچوب يك طرح جامع آب كاملا احساس مي شود.
باتوجه به اينكه كشورماجزء مناطق خشك ونيمه خشك بوده وآب به عنوان يك منبع كمياب محسوب مي گردد براي جلوگيري ازاينكه كمبود آب مانعي دررشد اقتصادي واجتماعي كشور ايجاد نمايد، ضرورت دارد كه مد يريت وبرنامه ريزي وبه همراه آن توسعه وبهره برداري منابع آب بهبود يابد وبالطبع وجود يك برنامه جامع آب در چارچوب سياستهاي كلي اقتصادي ، اجتماعي وزيست محيطي كشور نقش مهمي در استفاده بهينه از منابع اب در جهت اهداف توسعه كشور ايفا خواهد نمود .
امروزه موضوع الودگي محيط ز يست ابهابصورت مساله بسيار جدي در آمده است و كشورهايي كه دچار كمبود منابع آب هستند بصورت حاد تري با اين مشكل روبرو خواهند بود.
طرحهاي توسعه منابع آب ميتوانند بترتيبي به حل مشكلات فوق پرداخته و از طريق برنا مه ريزي سنجيده ، تلاشها و منابع تخصيص يافته به اين منظور را سامان دهند.
به نحوي كه با توجه به اثرات وسيع و دامنه دار اجراي طرحهاي توسعه منابع آب بر جامعه ، ميتوان با انتخاب راه برد هاي مناسب و اجراي به موقع طرحهاي تكميلي در جهت اهداف توسعه حركت نمود.
كه در بخش بعدي ، اهداف كلي برنامه ريزي و توسعه منابع آب مختصرا بيان
خواهد شد.
اهداف کلی برنامه ریزی و توسعه منابع آب
مهمترین اهداف کلی و نهایی برنامه ریزی و توسعه منابع آب را می توان بشرح زیر برشمرد
الف – رشد اقتصادي :
از طريق افزايش ظرفيت توليدي و ارزش توليدات اقتصادي و درامد سرانه ، رشد اقتصادي بوجود مي ايد .
د راين زمينه توجه به نقش محوري تامين اب در افزايش توليد كشاورزي و جنبه هاي زيست محيطي و بهداشتي آن حائز اهميت ويژه اي است .
ب- ثبات و امنيت اقتصادي :
ثبات و امنيت اقتصادي از طريق تامين نيازهاي اساسي زندگي براي جامعه فراهم مي گردد.در اين زمينه ميتوان به چند مورد عمده اشاره نمود :
*امنيت شغلي براي كشاورزان مخصوصا با توجه به نوسانات درآمد سالانه كشاورزي دراثر تغييرات جوي و قیمت ناعادلانه بازار
*تامين اشتغال براي روستاييان از طريق بهره برداري وسيعتر و متراكمتر از اراضي قابل آبياري كه اين مكان در فعاليتهاي وابسته ميتواند چشمگيرتر نيز باشد .
تامين آب مكفي و مناسب جهت شرب و مصارف خانگي و عمومي بمنظور ارتقاء سطح زندگي.*
*رفع يا كاهش خسارتهاي جان
ي و مالي طغيان رودخانه ها و ايجاد احساس ثبات و امنيت جاني و مالي .
ج- توازن اقتصادي :
توازن اقتصادي از طريق تويع متعادل درآمد بين ساكنين يك منطقه و توسعه اقتصادي منابع عقب افتاده كشور تامين مي گردد.
در مورد توزيع متعادل درآمد روستاييان با اجراي طرح هاي تامين آب كشاورزي و توسعه اراضي مزروعي و واگذاري آن به افراد بي زمي
ن و كم زمين مي توان اقدام نمود.
در مورد توسعه مناطق عقب افتاده كشور و نيز روستا ها در مقام مقايسه با شهر ها تامين آب مكفي جهت توسعه و ايجاد منابع درآمد در بخشهاي مختلف كشاورزي صنعت و خدمات كنترل طغيان توليد انرژي لازم براي فعاليتهاي اقتصادي و ... در اغلب موارد ميتوان منشاء اقدامات مهمي باشد.
د- استقلال اقتصادي:
استقلال اقتصادي از طريق خود كفاي در تامين مواد غذايي تامين درآمدهاي ارزي و صرفه جويي در هزينه هاي ارزي تقويت مي شود.
در اين زمينه افزايش توليدات كشاورزي مي توانند نقش عمده اي بعهده داشته باشند
زمينه هاي مختلف برنامه ريزي و توسعه منابع آب
بر اساس بررسي نيازها و مصارف عمده آب و وضعيت منابع آب در زمان حال و آينده طرحهاي توسعه منابع آب شكل مي گيرد و ميتوان ليست فعاليتهاي عمده آبي را بشرح زير بيان نمود:
تامين مصارف خانگي وشهري وصنعتي
آبياري وزهكشي وتامين نيازهاي كشاورزي
كنترل سيلاب
تنظيم وكنترل كيفيت آب
حفظ حيات وحش آبزيان
مديريت حوضه آبريز
حال بصورت خيلي مختصر بشرح فعاليت هاي آبي مذكور مي پردازيم.
مصارف خانگي ، شهري و صنعتي
الف – مصارف خانگي و شهري :
ميزان آب مورد نياز فعلي و براي مصارف خانگي و شهري معمولا از طريق دستگاههاي اجرايي و مسئول شهرها و شهرستانهااخذ مي شود . براورد و يا تخمين نياز آبي براي مصارف خانگي بر اساس مطالعات اجتماعي و اقتصادي در باره رش
د آتي جمعيت صورت مي گيرد.
قاعدتا اطلاعاتي كه در برآورد ها ارائه مي شود شامل :
محل ، نوع مصرف، نياز آبي نا خالص ، دبي مورد نياز در شرايط حد اكثر مصرف ، مصرف خالص ،كيفيت ، مقدار و محل تخليه پسابها و آبهاي برگشتي، مي گردد.
براي بررسي و تعيين تقاضاي آب شهري در آينده ، بايستي رشد جمعيت درمنطقه اي كه تحت پوشش شبكه قرار مي گيرد و همچنين مصرف سرانه آتي را اساس كار قرار داد و مصرف سرانه اب به عواملي نظير سطح زندگي مردم ، آداب و رسوم اجتماعي و عادات منطقه ، سهولت دسترسي به آب ، ميزان آب موجود و قابل دسترس ، شرايط اقليمي
و آب و هوايي ، تعرفه اي جاري و نيز زمينه هاي اقتصادي و فرهنگي اهالي منطقه بستگي دارد.
ب- مصارف صنعتي :
نيازهاي صنعتي آب بر اساس پيش بيني نوع ، اندازه و تعداد كارخانه جات صنعتي كه انتظار مي رود احداث شود و همچنين با توجه به نياز هاي ويژه در هر رشته صنعت تعيين مي شود .
پيش بيني نياز هاي آتي صنايع به آب بايد مبتني بر مطالعه اقتصادي رشد صنايع در آينده بوده و با نتايج آن همخواني و تطابق داشته باشد.
در اين بررسي ها لازم است كه محل يا موقيعت و نوع مصرف صنايع و همچنين ميزان ، كيفيت و محل تخليه به پسابهاي برگشتي آنها و چگونگي تصفيه و دفع پسابها نيز معلوم و مشخص گردد.
ميزان آب مصرفي صنايع را ميتوان بر اساس آمار ميزان آبي كه صنايع عملا دريا فت داشته اند بر اورد كرد . در اين براورد ها ميتوان مصرف و مجدد آب در سيستم ، تلفات انتقال ، تبخير، نشست و هرز رفتن آبها را نيز ملحوظ نمود.
حال به مصارف كشاورزي و آبياري مي پردازيم:
آبیاری و تامین نیازهای کشاورزی
در ابتدا مي بايست وسعت اراضي مزروعي ، انواع گياهان ، شيوه هاي كشت و زرع و جمعيت روستايي شاغل در بخش كشاورزي مشخص ارائه شود.
الگوي رشد و توسعه بخش كشاورزي بايد مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته و سهم كشاورز ي ( يا فعاليتهاي كشاورزي) از درآمدها، توليد و تشكيل سرمايه ، اشتغال ، مبادلات خارجي و امثالهم در مقياس ملي روشن گردد.
سياستهاي كشاورزي نيز بايستي مورد مطالعه قرار گيرد و بدين طريق
تاثير آن سياستها بر چگونگي عملكرد بخش كشاورزي آشكار و مطرح شود.
در گام بعدي لازم است الگوي نيازهاي آتي كشاورزي پيش بيني گردد . اين پيش بيني بر اساس نياز هاي غذايي و تغذيه جمعيت در سطح كشور انجام مي پذيرد.
بمنظور پيش بيني تقاضا براي توليدات كشاورزي معمولا چندين حالت ممكن است در نظر گرفته شود زيرا تقاضاي مذكور تابعي از رشد جمعيت ، سياستهاي قيمت گذاري ، در آمدهاي فردي و همچنين تابعي از عرضه واقعي كالاها و توليدات كشاورزي مي باشد.
از آنجايي كه برآورد دقيق برخي از متغير هاي اخير كاري دشوار است .
بنابراين بايد كوشيد تا دامنهاي از تقاضا براي توليدات كشاورزي تعيين و براورد نمود.
هدف اصلي برنامه ريزي افزايش توليدات كشاورزي ، تامين نغذايي مي باشد ، بنابر اين مهمترين شاخص براي سنجش كافي بودن تغذيه ، ميزان انرژي موجو د در مواد خوراكي مصرفي مي باشد كه بر حسب كالري سنجيده مي شود.
يك شاخص ديگرمقدار پروتئين موجود در مواد خوراكي مي باشد كه بر حسب گرم بيان مي شود. بنابراين تقاضاي كلي براي مواد غذايي در آينده را بايستي بر اساس پيش بيني نيازهاي پروتئيني و انرژي زا ( كالري دار ) تعيين و ارائه نمود .
تقاضاي كشاورزان براي آب عبارتست از ميزان آبي كه علاوه بر بارندگي موثر بايد براي رفع نياز آبي گياهان تامين شود و اين مقدار در واقع ما به التفاوت نياز كلي آبي گياه و ميزامن بارندگي موثر محسوب مي شود .
آب مورد نياز يراي طرحهاي آبياري را بايد با توجه به مطالعات خاك شناسي و كشاورز ي بر آورد و تعيين نمود. با انجام مطالعات مزبور اراضي مناسب براي آبياري ، روشهاي مناسب كشت و زرع و الگوهاي كشت مناسبي كه با آبياري اراضي ميتوان انتخاب كرد ، مشخص مي شوند . نيازهاي آبي براي آبياري اراضي بايد بر اساس و سعت اراضي مزروعي ، شرايط آب و هوايي و اقليمي ، نوع خاك و گياه ، الگوهاي كشت و شيوه هاي ابياري مزارع تعيين شود .
در حد مطالعات شناسايي ، نياز هاي ابياري را ميتوان با مقايسه ميزان بارندگي و مصرف آب در شبكه هاي آبياري موجود در همان منطقه و يا در مناطق مجاور براورد نمود. در صورتيكه اطلاعاتي در باره نيازهاي ابياري موجود در اختيار نباشد، نياز هاي مزبور را ميتوامن با استفاده از رابطه بين آب مورد نياز گياهان و درجه حرارت هوا و منظور نمودن تلفات آب در سيستم انتقال و توزيع و پخش اب بدست آورد .
ميزان تلفات آب از محل انحراف آب به داخل دهانه آبگير شبكه آبياري تا ابتاي مزرعه ممكن است به ۳۵ درصد برسد . تلفات تبخير آب از سطح كانالها و نيز بخشي كه در ديواره هاي كانال نفوذ مي گكند و در خاك ذخيره مي شود معمولا در قياس با كل تلفات آب رقم قابل ت
وجهي را تشكيل نمي دهد .
تلفات آب شامل تلفات انتقال و توزيع و نيز تلفات پخش آب در مزرعه بايد به نياز آبي گياه افزوده شود تا ميزان كل آبي كه بايد وارد شبكه آبياري گردد بدست آيد.
با توجه به مراتب فوق بديهي است كه حدود ۵۰% از آب انحرافي رود خانه يا نيمي از جريان ورودي به ابتداي شبكه آبياري به صور مختلف و از جمله بشكل تلفات انتقال و تلفات پخش آب در مزارع ، تلف مي شود.
بنابراين در طر حهاي جامع آب بايستي اينگونه تلفات مورد توجه قرار گيرد و اقدامات لازم براي كاهش تلفات مزبور و ارتقاء راندمان آبياري توصيه و پيشنهاد شود.
براغي شبكه هاي جديد آبياري ميتوان از پيشرفتهاي فني و تكنيكي نظير پوشش دادن كانالها و نهر ها جهت كاهش تلفات انتقال بهره گرفت.
روشهاي جديد آبياري نظير آبياري باراني ميتوان مورد توجه قرار داد.
كنترل سيلاب
موضوعاتي كه در كنترل سيلاب مطرح مي شوند:
اراضي كه در مخاطره سيل قرار دارند ، شدت سيلهاي قبلي و ميزان خسارت وارده و افزايش آن در اثر رشد جمعيت و افزايش فعاليتهاي اقتصادي در منطقه ، طرحهاي فعلي و آينده براي مقابله با سيل نظير احداث مخازن ، اجراي سازه هاي ويژه از قبيل كناره سازي جهت افزايش ظرفيت رود خانه و كاهش خسارت به بدنه آن ،كه در اينمورد توصيه هاي مديريتي نيز مي تواند پيشنهاد گردد.
براي تجزيه و تحليل سيلابها مي توان از آمار و اطلاعات موجود هوا شناسي استفاده نمود . دو خصوصيت اصلي و اساسي هر سيل مي توان حداكثر دبي طغيان و حجم كل سيلاب دانست .
حجم سيلاب در مواردي اهميت دارد كه تمامي يا بخشي از جريان سيلابي را بايستي موقتا در مخزن سد ذخيره نمود تا از ايراد خسارات بر مناطق پايين دست جلوگيري شود .
در چنين وضعيتي طبعا هر چه حجم سيلابها بيشتر باشد گنجايش بيشتري از مخزن را بايد به
ذخيره سازي سيلاب اختصاص داد. از سوي ديگر پيك يا حداكثر آبدهي سيلها نيز براي تعيين ظرفيت سر ريزها و ساير مجاري تخليه سيلاب و محاسبه حداكثر تراز سطح آب اهميت دارد . مثلا
براي تعيين ارتفاع خاكريهاي حفاظتي كه در حاشيه رود خانه ها احداث مي شوند حداكثر آبدهي يا پيك سيلها مستقيما بكار مي آيد.
پيش از انتخاب روشهاي اجرايي براي مهار سيلها ،لازم است به روش منطقه بندي سيلاب دشت كه اقدامي غير اجرايي محسوب مي گردد توجه شود و امكان پذيري آن مورد بررسي قرار مي گيرد زيرا ممكن است كه روش اخير كه طبق آن سرريز آب رود خانه و غرقاب شدن بخشي از اراضي مجاوررود خانه تلقي شود ، روشي اقتصادي تر و مقرون به صرفه تر باشد.
اقدامات غير اجرايي شامل:
اعمال مديريت كارا و موثر به حوزه آبگير ، منطقه بندي سيلاب دشت بر اساس شدت سيل گيري اراضي ، پيش بيني سيلابها و بقيه سيستمهاي هشدار دهنده ، عمليات نجات و مقابله با سيلاب و تخليه ساكنين مناطق سيل زده مي باشد .
تنظيم و كنترل كيفيت آب
مهمترين عامل در برنامه ريزي و توسعه منابع آب ، مناسب بودن كيفيت آب براي مصارف مورد نظر مي باشد . كيفيت منابع آب عموما تحت تاثير مواد تشكيل دهنده خاك و يا سنگهايي است كه آبهاي سطحي و يا زير زميني دررو ، يا دا خل آنها جريان مي يابند.
در حالتي كه سفره آب زير زميني در نزديكي دريا و ساير منابع آب شور قرار دارند امكان نفوذ آب شور به داخل سفره با توجه به بده برداشت از سفره وجود دارد.
مناسب بودن آب براي منظور هاي مختلف بوسيله استاندارد هاي فيزيكي ، شيميايي، بيو لوژيكي و غيره بيان مي شود .
د رشرايطي كه اطلاعات كافي از كيفيت منابع آب موجود نباشد بايستي يك برنامه جامع براي جمع آوري و تهيه چنين داده هايي تهيه و بخ مورد اجرا گذاشته شود . نوع و ميزان و هزينه هاي تصفيه آب بر مبناي تجزيه و تحليل آمار كيفيت آب تعيين و بر آورد مي شود.
حفظ حيات وحش و آبزيان
به هنگام رنامه ريزي پروژه هاي توسعه منابع آب لازم است به طرحهاي پرورش ماهي و ساير آبزيان توجه كافي گردد و مطالعات وبررسي هاي مناسب انجام پذيرد . از نتايج اين مطالعات و بررسي ها مي توان در تهيه و برنامه هاي آتي استفاده نمود و در عين حال نارسائي هاو نقايص شرايط موجود را اصلاح كرد اگر چه ذخيره سازي و انباشتن آب در مخازن سدها و تنظيم جريان رود خانه را مي توان كار مفيدي براي ماهيان يك رود خانه محسوب نمود ، با اين وجود در بسياري از موارد نيز آبياري ، كنترل سيل مي تواند تاثير منفي و زيانباري بر ماهيان و محيط زيست آنها داشته باشد كه با يد سعي شود اين زيانها را تاحد ممكن به حداقل رسانيد.
فرايند برنامه ريزي و تو سعه منابع آب:
پس از بحث كلي راجع به اهداف نهايي و زمينه هاي برنامه ريزي و توسعه منابع آب ، حال مبحث فرايند برنامه ريزي و توسعه منابع آب را به صورنت مختصر از ويژگي ها و برخي مشخصات برنامه ريزي و توسعه منابع آب شروع مي كنيم:
ويژيگيها و برخي مشخصات برنامه ريزي و توسعه منابع آب
الف) پيش بيني هاي تقاضا براي آب:
نياز بخشهاي مختلف اقتصاد كشور به آب، بايد به صورت كلي د رافقهاي زماني كوتاه و بلند مدت پيش بيني و تعيين شود و اين پيش بيني تقاضاي آتي بايد بر تفكيك هر يك از بخشهاي اقتصادي انجام پذيرفته و سپس در يكديگر تلفيق شده و با توجه به اولويت بخشها و نيز منابع موجود آب در برناكهريزي لحاظ گردد.
پيش بيني تقاظاي آتي بخشهاي مختلف اقتصادي كشور براي آب به الزام مشتمل بر آنالیز كل برداشتها از منابع سطحي و زير زميني و همچنين تعيين حكم كلي هرز آبها ، پسابها و زه
آبهايي مي باشد كه به رود خانه و دريا چه ها يا آبهاي زيرزميني باز مي گردند .
مقدار جرياني كه براي تامين نياز ها و مصارف مختلف لازم بوده و از سد ها رها مي ش
ود بايد تعيين گردد. اين مصارف مر كب از نياز هاي مربوط به شرب ، كشاورزي ، صنعت ، محيط زيست ، توليد برق آبي ، ماهيگيري ، كشتي راني و غيره مي باشد. مقدار تخليه آبها از سدها براي تامين كليه مصارف را بايستي به تفكيك هر ماه و يا براي دوره هاي پانزده يا ده روزه تعيين نمود و اين انتخاب دوره هاي زماني بستگي به حداكثر نياز آبي يك يا چند مختلف دارد .
ب) ارزيابي منابع آب
نيازهاي متعدد و مختلف به منابع آب ، قابل دسترس بودن اين منبع را محدودتر مي نمايد . اين نياز ها از نظر مقدار به لحاظ افزايش جمعيت و توسعه صنعتي روز به روز رشد مي يابد .
توليدات كشاورزي را مي توان با تحت كشت در آورد ن اراضي جديد و توسعه سيستمهاي آبياري موجود افزايش داد. همچنين از آنجا كه اغلب كشورهاي منطقه منابع آبي مهمي دز اختيار ندارند بدين جهت از اين طريق نيز نيازبه استفاده بهینه از آب مطرح مي باشد.
منابع آب عمدتا شامل منابع آبهاي سطحي و زير زميني مي شود ، البته منابع جزئي ديگري نيز وجود دارد .
در بعضي از مناطق جمع آوري آب باران داري اهميت موضعي مي باشد . در ارزيابي و تجزيه و تحليل منابع اب بايستي توجه نمود كه رابطه تنگا تنگي بين منابع آبهاي سطحي و زير زميني وجود دارد و برداشت بيش از حد از يكي از منابع مي تواند روي منبع ديگر موثر باشد.
ارزيابي منابع آب با يستي د رمحدوده حوضه هاي آبريز و مناطق مديريت منابع آب اين حوزه ها صورت گيرد .
در چنين تقسيم بندي عوامل جغرافيايي و طبيعي لحاظ شده است و جنبه هاي اقتصادي و مديريت منابع آب نيز رعايت مي شود و بدين ترتيب مجموعه كاملي از ارزيابي و برنامه ريزي منابع آب موجود بدست مي آيد.
ج) برنامه ريزي در سطح حوزه آبريز:
يك طرح ملي و تفصيلي آب بايد بر اساس طرحهاي حوزه آبريز ، تدوين شود . اگر حوزه رود خانه اي كاملا در داخل مرزهاي ملي قرار گيرد مساله نسبتا آسانتر از وقتي است كه اين حوزه بين چند كشورمشترك باشد.
در غير اين صورت جهت شراكت در آب قبل از تدوين برنامه استفاده از منابع آب يك حوزه بايد يك معاهده بين المللي به امضاء برسد .
هنگامي كه تنظيم يك توافقنامه بين استانها از نظر دست يابي به فرمول اختصاص آب ضروري باشد بايد مشابه روش فوق الذكر عمل كرد يعني قبل از تدوين استفاده از آن نسبت به تنظيم موافقت نامه مبادرت ورزيد .
د) مشاركت عمومي مردم:
نقش جامعه و همچنين استفاده كنندگان از مزاياي طرحهاي توسعه منابع آب بايستي همواره جزئي از فرايند برنامه ريزي را تشكيل دهد. ميزان مشاركت جامعه بستگي به نوع و طبيعت پروژه دارد
بطور مثال از مشاركت و نقش روستاييان در تامين آب روستا بيشتر از مشاركت و همكاري آنان براي احداث يك نيرو گاه آبي باشد.
ارزش مشاركت جامعه در تهيه برنامه تنها در بهره برداري از اطلاعات محلي آنان براي تهيه برنامه خلاصه نمي شود بلكه نقش آنان در كاهش هزينه اوليه و بازگشت سرمايه و بويژه در امر بهره برداري و نگهداري از تاسيسات بسيار موثر است.
از طريق مشاركت مردمي مي توان اطلاعات موثق و دقيق در خصوص اثرات آتي اجراي پروژه ها بر جامعه و محيط زيست را كسب نمود.
باران
باران يكي از لازمه هاي اساسي حيات است . آبي كه از باران بدست مي آيد اساس بقاي حيات موجودات زنده روي زمين است . اين آب براي آبياري محصولات كشاورزي تامين غذاي مصرفي خودمان و نيز حيواناتي كه از گوشت و شيرشان استفاده مي كنيم , به كار مي رود .
هر چند باران در حالت طبيعي خاصيت اسيدي دارد اما ميزان استيدتيه آن توسط آلودگي هاي ناشي از كارخانه ها , نيروگاه ها , خودروها , خانه ها , همچنان رو به افزايش است . نام باران اسيدي واژه اي است , كه براي بيان اين مشكل به كار مي رود .
چه موادي را اسيد مي نامند ؟
موادي كه اسيد ناميده مي شوند داراي مزه ترش هستند . آب باران هاي عادي كمي اسيدي است . اما در نقاط بسيار آلوده ميزان اسيدتيه ي باران مي تواند به
اندازه ي اسيدتيه ي آبليمو يا سركه باشد. باراني كه بيش از حد اسيدي باشد مي تواند به درختان , درياچه ها , ساختمان ها و سلامت انسان آسيب جدي برساند .
آيا باران اسيدي خيس است ؟
عبارت باران اسيدي به درستي بيانگر ماهيت آن نيست . زيرا باران اسيدي هميشه خيس نيست . اين عبارت برف , تگرگ , مه و همچنين غبار خشك نامرئي اسيدي را هم شامل مي شوند .
ميزان PH :
PH واحديست كه براي اندازه گيري ميزان اسيد يا قليايي موجود در يك ماده به كار مي رود . قليا متضاد اسيد است . محلول حاوي منيزيم ( دارويي كه براي درمان ناراحتي معده تجويز مي شود ) نوعي محلول قليايي است . بعضي اسيدها سمي و بعضي ديگر بي ضرر هستند . به باراني كه PH آن كمتر از 5 باشد . باران اسيدي گفته مي شود .
باران اسيدي چگونه تشكيل مي شود .
دي اكسيد سولفور ( SO2 ) و اكسيد نيتروژن ( NO2 ) از اجزاي اصلي تشكيل دهنده ي باران اسيدي هستند. زماني كه مقدار فراواني از اين دو ماده شيميايي وارد جو مي شوند , همراه با رطوبت موجود در جو توليد اسيد سولفوريك و اسيد نيتريك قوي مي كنند . اين دو اسيد كه در جو شكل مي گيرند از آلاينده هاي ( مواد زيان باري كه به محيط زيست زيان مي رسانند ) بسيار قوي هستند .
