بخشی از مقاله
استرس در محیط کارومقابله با آن
استرس، فی نفسه خطرناك نیست، هر كس در زندگی اهداف، فعالیت ها و فراز و نشیب هایی دارد. اما وقتی اینها از حد بگذرند، خطرآفرین می شوند. شما می توانید استرس غیرقابل كنترل را تشخیص دهید و از راه‌های رفع آن مطلع شوید.
شناخت استرس
استرس، نقطه شروع ابتلا به افسردگی است كه می تواند بر سلامت جسم و روح شما تأثیر بگذارد. از این رو شناخت عوامل استرس زا و آنچه را كه برای كاهش این عوامل می توانید انجام دهید، دارای اهمیت است.
هرگونه واقعه ای نظیر مرگ عزیزی، طلاق، یا جدایی، بیرون رفتن فرزند از خانه درست مانند داشتن بیماری‌های طولانی مدت یا نقص عضو موجب استرس می شود. اما وقایعی هم نظیر ازدواج، خانه عوض كردن، پیداكردن شغل جدید و رفتن به تعطیلات تقریباً استرس زیادی ایجاد می كنند. نگرانی درباره سررسیدها، موفق نبودن در رقابت در انجام یك كار خاص نیز ممكن است موجب بروز علائم استرس، مثل كم طاقتی، تنش، احساس خستگی و اشكال در خوابیدن شوند.
برخی از نشانه های استرس عبارتند از:
۱- بی حوصلگی شدید
۲- حساسیت شدید نسبت به انتقاد
۳- بروز اختلال در خواب
۴- علایم تنش نظیر جویدن ناخن
۵- افزایش مصرف سیگار و الكل
۶- سوء هاضمه
۷- نداشتن تمركز
اقدام در كاستن استرس های زیان بار قبل از آن كه بر سلامت شما تأثیر بگذارند، بسیار مهم است. اگر احساس می‌كنید كه كارهایتان زیاد است و دارید كلافه می شوید، دست از كار بكشید و چند نفس آرام بكشید تا آرامش خود را بازیابید. به مدت یك روز از كارهای روزانه و امور خانه و خانوادگی و هرچه كه بر شما فشار وارد می كند، دست بكشید. این روز را فقط به انجام كارهایی اختصاص دهید كه موجب آرامش شما می شود و احساس خوبی را برایتان فراهم می آورد. این كار می تواند موجب كاهش خطری شود كه سلامت شما را تهدید می كند.
رفع استرس
معنی و مفهوم پوشیده استرس ، همان پیامی است كه به شما می گوید كه باید مواظب خود باشید و تا حد ممكن عوامل استرس زا را از زندگی خود دور كنید. برخی از راه های غلبه بر استرس به قرار زیر است:
۱- در یك زمان فقط یك كار را انجام دهید تا فشارهای وارد بر خود را كاهش دهید.
۲- پیشنهادهای دیگران در كمك به خود را بپذیرید.
۳- توانایی های خود را بشناسید و بیش از حد از خود انتظار نداشته باشید.
۴- با یك نفر صحبت كنید. كارهایی را انجام دهید كه برایتان لذت بخش و شادی آفرینند.
۵- نیروی خشم خود را خالی كنید، مثلاً با فریاد زدن، جیغ كشیدن یا مشت زدن بر بالش.
۶- از موقعیت های پر استرس دوری كنید.
۷-سعی كنید اوقات خود را با كسانی بگذرانید كه مصاحبت با آنها برایتان لذت بخش باشد و نه با كسانی كه انتقاد كننده و خرده گیرند.
۸- آرام نفس بكشید، به طوری كه قسمت پائینی شش های خود را به تحرك وادارید.
۹- تكنیك های آرامش بخش را به كار برید.
۱۰- یك واكنش نسبت به استرس، خشمگین شدن است. درباره نحوه غلبه بر خشم خود بیشتر بیاموزید.
استرس در محیط كار
استرسی كه در محیط كار به شما دست می دهد، دومین و بزرگترین مشكل شغلی است كه سلامت شما را تهدید می كند. در یك تحقیق انجام شده، نیم میلیون از افراد شاغل در انگلستان اظهار داشتند كه دچار مسایلی از قبیل اضطراب و افسردگی هستند. از آنجا كه هنوز هم بر چنین مسایلی برچسب مشكلات روحی- روانی می زنند، اغلب افراد شاغل از درخواست كمك از دیگران روی گردانند، زیرا غالباً آنها را افرادی ناتوان تلقی می كنند. در محیط كاری، موقعیت های زیادی هستند كه موجب استرس فرد می شوند، نظیر:
۱- خویشاوند بودن با برخی از همكاران
۲- حمایت نكردن مسئولین از كاركنان خود
۳- نبود مشاوره و ارتباطات
۴- دخالت های زیادی در مسایل شخصی، اجتماعی و زندگی خانوادگی
۵- حجم زیاد كارها یا بیش از اندازه كم بودن كار
۶- فشار بیش از حد ناشی از غیرواقعی بودن مهلت انجام كارها
۷- انجام كارهایی كه بسیار مشكل اند و یا لزوم چندانی به انجام آنها نیست
۸- نداشتن مهارت كافی در نحوه انجام كار
۹- شرایط نامطلوب كاری
۱۰- داشتن شغلی كه متناسب با شما نباشد
۱۱- نداشتن امنیت شغلی و ترس از بیكار شدن
وقتی مردم در محیط كاری خود در فشار غیرقابل تحمل قرار گیرند، تمایل به سخت كار كردن در آنها ایجاد می شود تا بدین وسیله فاصله آنچه را كه به دست می آورند با آنچه كه تصور می كنند باید به دست بیاورند، كم كنند. آنان از استفاده اوقات استراحت كاری خود صرف نظر می كنند و در نتیجه از نیازهای شخصی خود غافل می‌شوند.
روش های زیر می‌تواند در حل این مشكلات به شما كمك كند:
۱- با كسی كه امین شما است، چه در محیط كار و چه در بیرون از آن، درباره آنچه كه موجب استرس شما می شود صحبت كنید.
۲- نتایج مشاوره یا حمایت هایی را كه از شما می شود، به كار بندید.
۳- ساعات مقرر كاری را به كار پردازید و از اوقات استراحت و روزهای تعطیل كه حق شما است، استفاده كنید.
۴- اگر مشغله كاری شما زیاد است، یك روز یا تعطیلات پایان هفته را به استراحت بپردازید.
۵- برای پرهیز از گرفتاری های ساعات پر رفت و آمد یا برای این كه اوقات بیشتری را با خانواده و فرزندان خود باشید، از ساعات مناسب برای این كارها استفاده كنید.
۶- با ورزش و رژیم غذایی مناسب، از خود مراقبت كنید.
۷- تكنیك های آرامش بخش را به كار بندید.
۸- مصرف سیگار و سایر داروهای مخدر را ترك كنید.
رفع استرس در محیط كار
۱- محیط كار خود را راحت و متناسب با نیازهایتان درست كنید.
۲- اعتماد به نفس خود را تقویت كنید. این كار به شما كمك خواهد كرد تا خود را از تقاضاهای غیرمعقولانه ای كه از شما می شود، حفظ كنید.
۳- درباره مشكلات كاری خود با سرپرست بخش یا رئیس خود صحبت كنید. اگر مشكلات شما حل نشد، با قسمت كارگزینی، نماینده صنفی خود یا دیگر مسئولینی كه به نوعی با مسایل كاركنان مربوطند، صحبت كنید.
۴- با همكاران خود محترمانه رفتار كنید، همان گونه كه انتظار دارید دیگران با شما رفتار كنند.
۵ - از سیاست های اداره خود درباره نحوه برخورد با ایجاد مزاحمت ، زورگویی و یا تبعیض، آگاهی داشته باشید. در این صورت خواهید دانست كه چگونه با رفتارهای غیرمعقولانه برخورد كنید و یا چه حمایتی از شما خواهد شاسترس شغلي چيست؟
استرش شغلي يک بيماري مزمن است که در نتيجه شرايط سخت کاري به وجود آمده و بر روي عملکرد فردي و سلامت جسمي و ذهني فرد تاثير مي گذارد. دليل اصلي تعداد بسيار زيادي از مشکلات روحي و رواني، به طور مستقيم از استرس هاي شغلي نشئت مي گيرد. استرس موجود در محيط کار، در برخي موارد، حتي مي تواند ناتوانايي هايي را نيز در فرد ايجاد کند. در موارد حاد، روانپزشک براي يافتن شيوه درماني مناسب، مي بايست دليل و درجه استرس شغلي را ارزيابي نمايد.
"اندي آليس " از کالج راسکين، آکسفورد، انگستان، اخيراً در حال کار کردن بر روي پروژه اي مربوط به استرس شغلي است. او در نموداري نشان داده است که استرس، چگونه مي تواند بر روي راندمان کاري کارمندان تاثير بگذارد. وي در ادامه توضيح مي دهد که در مراحل اوليه، استرس شغلي مي تواند بدن را در وضعيت اضطراري قرار داده و موجب شود تا راندمان کاري فرد، افزايش پيدا کند. شخص در اين زمان همواره به خود تاکيد مي کند که: "من بايد کارهايم را بهتر انجام دهم"؛ اما اگر اين شرايط ناديده گرفته شده و مورد بررسي قرار نگيرد، بدن همچنان در حالت اضطراري باقي مي ماند و در نتيجه بازده کاري به طور اتوماتيک کاهش پيدا کرده و سلامت فرد به خطر مي افتد.
علائم
علائم استرس شغلي در افراد مختلف، متفاوت بوده و به عوامل بيشماري از قبيل: موقعيت و شرايط کاري مختلف، مدت زمان قرار گرفتن در معرض استرس، و ميزان استرس وارد شده به فرد، بستگي دارد. اما نمونه هاي بارز علائم استرس شغلي عبارتند از:
بي خوابي
پرتي حواس
اضطراب و تنش
غيبت از کار
افسردگي
خستگي
نااميدي و عصبانيت در حد افراطي
مشکلات خانوادگي
بيماري هاي جسمي از قبيل: بيماري ها قلبي، ميگرن، سردرد، سوء هاضمه، و ديسک کمر
دلايل استرس شغلي
استرس شغلي ممکن است به دليل مشکلات پيچيده و فراواني به وجود آيند؛ اما اگر بخواهيم برخي از نمونه هاي مشهود آنرا ذکر کنيم، مي توانيم به موارد ذيل اشاره داشته باشيم:
نا امني شغلي
اداره جات سازمان يافته در حال دگرگوني هستند و دليل آن نيز چيزي جز تغيير و تحول در ساختارهاي اقتصادي و گريز از فشارهاي مالي نيست. اين روزها فاکتورهايي نظير: سازماندهي مجدد تشکيلات، اعمال کنترل، ادغام شرکت ها، نقل و انتقال و .... به عنوان موارد اصلي ايجاد استرس براي کارکنان در آمده اند. از سوي ديگر کارخانجات و شرکت هاي متفاوت نيز سعي مي کنند تا حتي الامکان در اين چالش باقي مانده و پيروز از ميدان خارج شوند. چنين اصلاحات اساسي و بنياديني بر روي همه مشاغل ( چه يک پزشک و چه يک کارگر ساده ) تاثير مي گذارد.
تقاضاي بالا در اجرا
انتظارات غير واقعي، به ويژه در زمان سازماندهي مجدد شرکت ها، گاهي فشار بيدليل و مضري را بر روي کارکنان اعمال مي دارد به عنوان يکي از منابع مهم و بزرگ تنش و اضطراب محسوب مي شود. حجم بالاي کار، ساعات طولاني کاري، و گرايش شديد به اتمام پروژه ها در مدت زمان معين، مي تواند کارمندان را از نظر جسمي و روحي تحت فشار بي حد و حصري قرار دهد. سفرهاي مکرر تجاري و دور بودن بيش از اندازه از خانه و خانواده نيز مي تواند به عنوان يکي ديگر از عوامل ايجاد استرس به شمار آيد.
تکنولوژي
گسترش تکنولوژي در سيماي بهره گيري از فن آوري هايي نظير: کامپيوتر، پيجر، تلفن همراه، دستگاه فکس، و اينترنت، باعث افزايش سرعت و دقت شده است. از اينرو کارفرمايان انتظار دارند تا کارمندان با استفاده از امکانات فوق الذکر، خلاقيت، سودمندي، و لياقت خود را بيش از پيش افزايش دهند. پي رو اين انتظار، فشار بر روي کارکنان، به منظور انجام به موقع و بي نقص کارها را به طور طبيعي زياد مي شود. کارگراني که با ماشين هاي سنگين کار مي کنند، به منظور برخورداري از هوشياري دائمي، مي بايست استرس بي حد و اندازه اي را تحمل کنند. از سوي ديگر مسئله همسو شدن با پيشرفت هاي تکنولوژيکي مطرح مي شود و کارکنان مجبور هستند کابرد نرم افزارهاي متعدد را در مدت زمان بسيار کوتاهي فراگيرند، که اين مطلب خود يکي از عوامل موثر براي ايجاد استرس در افراد به شمار مي رود.
