بخشی از مقاله
بررسي تاثير تورم بر قيمت سهام شركتها در
ايران ازديدگاه دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد
چكيده پژوهش :
بورس اوراق بهادار يكي از اجزا و بخشهاي اصلي بازار سرمايه است كه نقش اصلي آن جذب و هدايت پس انداز ها و نقدينگي سرگردان و پراكنده در جامعه به سوي مسيرهاي بهينه است ، كه در جهت ايفاي مطلوب اين بخش وجود بازاري كارآمد و قوي بمنظور بهينه سازي گردش منابع مالي و هدايت آنها به مسيرهاي بهينه ، احساس مي شود ، زيرا اگر سرمايه گذاران با توجه به برداشت خود و يا در مسير چگونگي ميزان عرضه و تقاضا سهام در بورس ، اقدام به خريد و فروش سهام مي كنند ، ممكن است به نتايج زيانباري دست يابند كه منجر به بي اعتمادي آنها به سرمايه گذاري در بازار سرمايه و بالاخص در بورس اوراق بهادار شود .
در اين تحقيق با عنايت به موارد فوق و با هدف كمك به پويايي و كارآمدي بازار سرمايه و پيامد آن كمك به سرمايه گذاران در جهت انجام سرمايه گذاري مطلوب و با اشراف به اين موضوع كه در مسير نيل به يك سرمايه گذاري بهينه و منطقي ، براي هر سهامدار و يا سرمايه گذار يك نياز بسيار مهم تعيين عوامل موثر بر قيمت سهام و امكان پيش بيني قيمت سهام شركتها است ، به بررسي تاثير تورم بر قيمت سهام شركتها در ايران مي پردازد .
يافته هاي تحقيق حاكي از وجود يك رابطه خطي مستقيم قويا معني دار بين نرخ تورم و قيمت سهام مي باشد و تا حد زيادي از تغييرات قيمت سهام را تبيين مي نمايد . لذا بايد گفت كه تورم داراي محتوي اطلاعاتي زيادي براي سهامداران مي باشد و سرمايه گذاران بايد به هنگام تصميم گيري در ارتباط با خريد و فروش سهام آن مد نظر قرار دهند .
فهرست مندرجات :
عنوان صفحه
فصل اول : كليات تحقيق
1) مقدمه 1
2) تعريف و بيان موضوع تحقيق 3
3) اهميت موضوع 4
4) اهداف پژوهش 4
5) فرضيه هاي موضوع تحقيق 5
6) تعريف لغاط و اصطلاحات خاص 5
فصل دوم : ادبيات موضوعي و سوابق تحقيق
بخش اول : ادبيات موضوعي
1 ) مقدمه 8
2 ) بورس اوراق بهادار 8
4 )تورم 10
5 ) شاخص قيمت مصرف كننده 11
6 ) سابقه تهيه شاخص قيمت مصرف كننده 11
7 ) سهام 12
8 ) كارايي بازار سرمايه بر سهام 13
9 ) نحوه تعيين قيمت پايه سهام در بورس تهران 14
10) شاخص قيمت سهام 14
11) تاريخچه شاخص قيمت سهام 15
عنوان صفحه
بخش دوم : سوابق تحقيق
1) سوابق تحقيق در داخل كشور 17
2) سوابق تحقيق در خارج از كشور 17
فصل سوم : روش تحقيق
1) مقدمه 19
2) روش پژوهش 19
3) جامعه آماري 19
4) نمونه آماري 19
5) ابزار جمع آوري اطلاعات 20
6) روش جمع آوري اطلاعات 20
7) روش تجزيه و تحليل اطلاعات 20
فهرست منابع :
پرسشنامه :
فهرست منابع :
1) احمد جواديان- بورس اوراق بهادار- گذشته،حال،آينده
2) بانك مركزي جمهوري اسلامي - شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران - بهمن 1378
3 ) تئوري اقتصاد كلان - محمود روزبهان
4) حسن گلريز - بورس اوراق بهادار - با توجه به بورس اوراق بهادار تهران
5) دكتر حسين عبده تبريزي - گيتي اعظم شاهرودي - ماهنامه انجمن خبره ايران
6) دكتر علي جهانخاني - فرهاد عبدا… زاده - نقدي بر چگونگي قيمت گذاري سهام در بورس اوراق بهادار تهران شماره1 - زمستان72
7) دكتر مهدي تقوي - تيمور محمدي - مجله برنامه و بودجه - سال چهارم - شماره40
8) محمد رضا شهركي - پايان نامه- اثر تورم بر قيمت سهام -سال1380
9 ) مجله اقتصادي ايران - شماره46 - آذر 81
10) مجله اقتصادي بورس - مهر 1377
پرسشنامه :
1) به نظر شما دليل تورم در كشور ما چيست ؟
الف) ناشي از تقاضاي بيش از عرضه ب) ناشي از افزايش هزينه ها
ج) ناشي از تنگناهاي اقتصادي د) تورم بخشي
2) تورم در كشور ما چگونه است ؟
الف) لجام گسيخته ب) بطور مستمر
ج) لجام گسيخته ومستمر د) بطور موقتي
3) آيا قيمت سهام در طول سال دستخوش تغيير مي شود ؟
الف) بسيار زياد ب) زياد
ج) كم د) خيلي كم
4) آيا بين قيمت سهام و تورم رابطه اي وجود دارد ؟
الف) بسيار زياد ب) زياد
ج) كم د) خيلي كم
5) آيا تورم بر قيمت سهام تاثير دارد ؟
الف) بطور مستقيم ب) بطور غير مستقيم
ج) تاثير اندك د) بي تاثير
6) آيا تورم فقط ارزش اسمي را تغيير مي دهد يا ارزش بازار را ؟
الف) فقط بر ارزش اسمي ب) فقط بر ارزش بازار
ج) بر هر دو د) هيچكدام
7) آيا اگر تورم 10% افزايش يابد قيمت سهام هم به همان مقدار افزايش مي يابد ؟
الف) به همان اندازه ب) بيشتر از 10%
ج) كمتر از 10% د) بي تاثير
8) آيا با تغيير تورم قيمت سهام عادي و ممتاز به يك نسبت تغيير م
ي كند ؟
الف) سهام عادي بيشتر ب) سهام ممتاز بيشتر
ج) به يك نسبت د) بي تاثير
9) آيا در صنايع مختلف تاثير تورم بر قيمت سهام يكي است ؟
الف) فرق مي كند ب) يكي است
ج) محدوديت دارد د) بي تاثير
10) تورم بيشتر بر چه بخشي از جامعه تاثير مي گذارد ؟
الف) اقتصادي ب) اجتماعي
ج) فرهنگي د) سياسي
11) تاثير تورم بر سهام كدام يك از شركتهاي زير بيشتر است ؟
الف) شركت سهامي عام ب) شركت سهامي خاص
ج) شركت خدماتي د) شركت تعاوني
12) به نظر شما منحني تورم در كشور ما چگونه است ؟
الف) صعودي ب) نزولي
ج) گاهي صعودي و گاهي نزولي د)خط راست
13) بالا رفتن قيمت سهام در كشور ما ناشي از چيست ؟
الف) افزايش خريد و فروش ب) تورم
ج)هر دو مورد د) عوامل ديگر
14) آيا سهام بر ميزان خريد و فروش سهام تاثير دارد ؟
الف) باعث افزايش خريد و فروش ب) باعث افزايش فروش
ج) باعث كاهش خريد و فروش د) بي تاثير
15) آيا سرمايه شركت برميزان تاثير تورم بر سهام تاثير دارد ؟
الف) بسيار زياد ب) زياد
ج) كم د) خيلي كم
16) افزايش سرمايه شركتها باعث ؟
الف) افزايش تاثير تورم بر سهام ب) كاهش تاثير تورم بر سهام
ج)اثري بر تاثير تورم ندارد د) اافزايش تورم
17) در زمان بالا بودن نرخ تورم شركتهايي كه اساس تامين مالي آنها بر مبناي استقراض استوار است ؟
الف) داراي ارزش سرمايه بيشتري نسبت به شركتهاي بستانكار هستند
ب) داراي ارزش سرمايه كمتري نسبت به شركتهاي بستانكار هستند
ج) ارزش سرمايه با شركتهاي بستانكار مساوي است
18) ميانگين بازده سهام در كوتاه مدت ؟
الف) رابطه اي منفي با تورم دارد ب) رابطه اي مثبت با تورم دارد
ج) رابطه اي معكوس با تورم دارد د) رابطه اي با تورم ندارد
19) اگر سهامداران فكر كنند سهام آنها يك مانع موثر در برابر تورم ميباشد ؟
الف) در مقابل افزايش نرخ تورم عكس العمل نشان مي دهند
ب) در مقابل كاهش نرخ تورم عكس العمل نشان مي دهند
ج) در مقابل افزايش نرخ تورم عكس العمل نشان نمي دهند
د) در مقابل كاهش نرخ تورم عكس العمل نشان نمي دهند
20) آيا سهام مانعي در برابر تورم مي باشد ؟
الف) مانعي موثر در برابر تورم ميبا شد
ب) مانعي موثر در برابر تورم نمي باشد ج) مانعي موثرو مفيد در برابر تورم مي باشد
د) مانعي موثر و مفيد در برابر تورم نمي باشد
21) آيا تورم باعث تجزيه سهام مي شود ؟
الف ) بلي ب) خير
22) تورم معمولا در جامعه ما چگونه است ؟
الف) بلند مدت ب) كوتاه مدت
23) نظر شما درباره موضوع اين تحقيق چيست ؟
الف) بسيار عالي ب) خوب
ج) متوسط د) بد
24) به نظر شما نتيجه اين تحقيق را با وجود 180 نمونه از بين 2500 دانشجو مي توان به جامعه تعميم داد ؟
الف)بلي ب) خير
مقدمه:
هيچ يك از بخشهاي جامعه از اثرات تورم در امان نيستند به عبارتي اثرات تورم بر تمام بخشها اعم از اقتصادي ، اجتماعي ، سياسي ، فرهنگي و غيره نمايان ميباشدكه البته اثرات تورم بيشتر در بخش اقتصادي جامعه نمو پيدا ميكند.
اثرات تورم بر سهام شركتها در دوره هاي مختلف ممكن است متفاوت باشدبه عبا
رتي در دوره هاي خاص در يك كشور نرخ تورم افسار گسيخته و بالاست. دوره خاص غالبا به دوره اي اطلاق ميشود كه وضعيت كشوري كه در اين دوره بسر ميبرد طبيعي نميباشد مثلا دوران جنگ يا دوراني كه در آن حوادث طبيعي اتفاق مي افتد در چنين شرايطي جامعه اي نيز كه عرصه اين حوادث ميباشد از وضعيت عادي خارج و با مشكلات عديده اي از لحاظ اقتصادي روبرو خواهد شد.
يكي ديگر از دوره هاي خاص دوران انقلاب و دوران پس از انقلاب ميباشد كه در اين دوران به دليل ايجاد دگرگوني در بخشهاي سياسي و مذهبي و اقتصادي يك جامعه آن جامعه از شرايط عادي خارج مي شود . تورم غالبا در دوران جنگ و حوادث طبيعي ، انقلابها ، تحولات اقتصادي و غيره نمود پيدا ميكند مثلا در ايران تورم و به دفع آن كاهش ارزش پول مويد موضوع فوق مي باشد . ( ويليام شارپ ، سرمايه گذاري صفحه 245-242 )
طرح بورس تهران را اولين بار بانك ملي در سال 1315 داده بود ولي با شروع جنگ جهاني دوم و تحولات سياسي ايران قانون تشكيل بورس در سال 1345 تصويب و يك سال بعد تاسيس گرديد . انقلاب 1357 و تغيير و تحولات ناشي از آن و وقوع جنگ موجب تعطيلي بورس تهران شد اما با خاتمه جنگ در سال 1367 و بر اساس برنامه پنج ساله اول توسعه مجددا بورس تهران فعاليت خود را آغاز كرد.
با نگاهي به عملكرد بورس تهران ميتوان گفت كه اين بورس بر خلاف قدمت زياد آن رشد و تحولي كند و كم را تجربه كرده است ولي تعداد سهام معامله شده بورس در سال 71 با8/25 درصد كاهش نسبت به سال قبل به 4/756/49 هزار سهم رسيد.در سال76 شاخص تعداد سهام با كاهش مواجه شد و در سال 77و78 با رشد قابل توجهي روبرو شد طي دوره 10 ساله ارزش سهام معامله شده با روندي افزايشي همراه بود. (مجله اقتصادي ايران شماره46 آذر 81 )
همانطور كه در توضيح داده شد تورم بر بخشهاي مختلف يك جامعه اثر ميگذارد كه بخش اقتصادي يك جامعه بيشترين اثر پذيري از تورم را دارا ميباشد .
بخش اقتصادي به دو بخش خرد و كلان تقسيم ميشود كه دو بخش به نوبه خود تحت تاثير تورم است . بازار بورس اوراق بهادار نيز يكي از بخشهايي ميباشد كه ميتوان هم در تقسيم بندي بخش خرد و هم در بخش كلان اقتصادي آن را جاي داد . بنابراين اين بخش نيز از اثرات تورم در امان نمانده و نخواهد ماند .
حال همانطور كه در بالا درباره تاريخچه بورس اوراق بهادار توضيح داده شد مي بينيم كه همواره قيمتهاي سهام در بورس اوراق بهادار نوسان داشته و تحت تاثير عواملي همچون جنگ انقلاب و غيره قرار گرفته و البته آثار تورم كه ثمره و نتيجه جنگ و ديگر عوامل غير طبيعي ميباشد و چهره آن مشهود است . در حال حاضر وضعيت جهاني آبستن حوادثي است كه ميتواند اثرات مستقيم و غير مستقيمي بر اقتصاد ايران بگذارد . مثلا جنگ آمريكا با عراق و به تبع آن تعغييرات قيمت نفت در شرايطي كه بودجه هم با اتكا به درآمدهاي نفتي است پيش بيني وضعيت آينده ايران را دشوار ميكند با اين وجود افزايش قيمتهاي نفت و به تبع آن افزايش درآمدهاي ارزي به دولت ايران كمك
خواهد كرد تا از ركود جلوگيري نمايد و باعث كاهش تورم در كشور شود كه اين خود باعث ثابت ماندن قيمت سهام شركتها ميشود .
حسابداران مي گويند دو واقعيت گريز ناپذير در زندگي وجود دارد مرگ و ماليات ! اما احتمالا بايد مورد سومي نيز به آن افزوده شود و آن چيزي جز تورم نيست . بدان معني كه ارزش هر پولي در جهان دچار روند نزول هميشگي است . ( پايان نامه-اثر تورم بر قيمت سهام-محمد رضا شهركي-سال1380)
تعريف و بيان مساله :
منظور از تورم افزايش مداوم سطح عمومي قيمتها در طي يك دوره زماني به نسبت طولاني و منظور از قيمت سهام همان ارزش مورد معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار ميباشد.
بورس اوراق بهادار عمده ترين طريق تجهيز و تخصيص سرمايه است كه آنجا از طريق عرضه سهام شركتهاي مختلف فرصت سرمايه گذاري براي سرمايه گذاران ايجاد ميگردد.
از طرفي در جامعه خريداران اوراق بهادار از هر طبقه و گروهي كه باشند با مشكلات اساسي در تصميم گيري و سرمايه گذاري بويژه در انتخاب سهام شركتها و ترجيح يكي بر ديگري روبرو هستند لذا هر گونه اطلاعاتي كه با استفاده از آن بتوان ميزان بازده شركتها را پيش بيني نمود مورد توجه سهامداران قرار مي گيرد .
از آنجا كه بازده سهام شامل افزايش ارزش بازار هر سهم در طي يك دوره يكساله و وجوه نقد حاصله از سود تقسيمي هر سهم مي باشد لذا آگاهي از عوامل موثر بر قيمت سهام و پيش بيني آنها سهامداران را در جهت پيش بيني بازده سهام و اتخاذ استراتژي لازم ياري خواهد رساند .(بودجه ريزي در ايران -عليرضا فرزيب)
به نظر مي رسد كه تورم بر قيمت سهام شركتها تاثير گذار است اين تحقيق با عنوان بررسي تاثير تورم بر قيمت سهام شركتها در ايران از نظر دانشجويان حسابداري دانشگاه آزاد ـ واحد مشهد تدوين گرديده كه به دنبال اين موضوع هستيم تا با شناسايي رابطه بين تورم و قيمت سهام آن را به عنوان ابزاري جهت پيش بيني و مقايسه قيمت سهام شركتهاي مختلف به سهامداران معرفي مي نمايد .
اهميت موضوع پژوهش :
يك رابطه خطي مستقيم قوي معني دار بين نرخ تورم و قيمت سهام مي باشد به عبارت ديگر ميتوان گفت كه تورم داراي تاثير قابل توجهي بر قيمت سهام مي باشد و تا حد زيادي از تغييرات قيمت سهام را تبيين مي كند لذا بايد گفت كه تورم داراي محتوي اطلاعاتي زيادي براي سهامداران مي باشد و سرمايه گذاران بايد به هنگام تصميم گيري در ارتباط با خريد و فروش سهام آن را مد نظر قرار دهند .
به طور كلي هر گروه از استفاده كنندگان اطلاعات و صورتهاي مالي خاصي را مد نظر قرار مي دهند اصولا سهامداران خواستار اطلاعاتي هستند كه آنها را در ارزيابي چشم انداز فعاليتهاي شركت و همچنين عملكرد مديران رهنمود سازند . بورس اوراق بهادار تهران نيز به عنوان تنها بازار فعال سرمايه در ايران از چگونگي روند تعيين قيمتها متاثر مي شود چون نوع تاثير اطلاعات و قيمتهاي بازار سهام معيار طبقه بندي كارايي بازار سرمايه از جنبه اطلاعاتي است
نوسان قيمت سهام در تمامي بورسهاي اوراق بهادار امري است نه تنها عادي بلكه روزمره زيرا
قيمت سهام و ساير گونه هاي اوراق بهادار نمايانگر عوامل تاثير گذارنده اعم از دروني و بيروني است بنابراين هرگاه دگرگوني خاصي در عوامل تاثير گذارنده بوجود آيد بازتاب آن ناخود آگاه بر روي قيمت سهام مشاهده مي شود .
بنابر آنچه كه در بالا گفته شد چون بين نرخ تورم و قيمت سهام در ايران و ديگر كشورها رابطه عميق و وسيعي وجود دارد در نتيجه اين موضوع در كشورها از اهميت بالا و خاصي بر خوردار است .
اهداف پژوهش :
يكي از اهداف اين پژوهش بررسي ارتباط بين نرخ تورم و قيمت سهام مي باشد و اين امر نشاندهنده ارزش اطلاعاتي زياد نرخ تورم براي سرمايه گذاران در سهام است لذا پيشنهاد مي شود كه سرمايه گذاران بالقوه و بالفعل در هنگام خريد يا فروش سهام شركتهاي مختلف جهت اتخاذ استراتژي بهتر و امكان تصميم گيري مطلوب تر ،اطلاعات تورمي را با عنايت به يافته هاي تحقيق حاضر مد نظر قرار دهند .
اهداف اين پژوهش كمك به پويايي و كارآمدي بازار سرمايه و پيامد آن كمك به سرمايه گذاران در جهت انجام سرمايه گذاري مطلوب و با اشراف به اين موضوع كه در مسير نيل به يك سرمايه گذاري بهينه و منطقي براي هر سهامدار و يا سرمايه گذار يك نياز بسيار مهم تعيين عوامل موثر بر قيمت سهام و امكان پيش بيني قيمت سهام شركتهاست ،چون اگر سرمايه گذاران با توجه به برداشت خود و يا مسير چگونگي ميزان عرضه و تقاضا سهام در بورس و بدون توجه به اطلاعات موجود قابل دسترس و موثر در تصميم گيري اقدام به خريد يا فروش سهام كنند ممكن است نتايج ريانباري به دست آيد كه منجر به بي اعتمادي سرمايه گذاران به سرمايه گذاري در بازار سرمايه بالاخص در سهام شركتها شود.
فرضيه هاي موضوع تحقيق :
1) بين نرخ تورم و قيمت كل سهام ، رابطه وجود دارد .
2) بين نرخ تورم و قيمت كل بصورت بخشي (صنايع مختلف) رابطه وجود دارد .
3) تاثير نرخ تورم بر كل سهام در شركتهاي مختلف متفاوت است .
4) تاثير نرخ تورم بر قيمت كل سهام در شركتها با سرمايه متفاوت ،متفاوت است .
تعريف لغاط و اصطلاحات خاص :
سهم : سند قابل معامله اي است كه نماينده تعداد سهامي است كه صاحب آن در شركت دارد .
تورم : افزايش مداوم سطح عمومي قيمتها در طي يك دوره زماني به نسبت طولاني
تورم مورد انتظار: تورمي كه از قبل پيش بيني شده باشد .
تورم غير قابل انتظار : تورمي كه از قبل نتوان آن را پيش بيني كرد .
قيمت سهام : ارزش مورد معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار
شركتهاي سهامي : شركتي است كه سرمايه آن به سهام تقسيم شده و مسئوليت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمي سهام آنها است .
شركت با سرمايه اندك : شركتي است كه سرمايه آن كمتر از 10000000 ريال باشد .
شركت با سرمايه زياد : شركتي است كه سرمايه آن بيشتر از 10000000 ريال باشد
دانشجويان حسابداري : منظور دانشجويان حسابداري مقطع كارداني و كارشناسي و كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد مي باشد .
CPI : شاخص قيمت مصرف كننده كه تغييرات قيمت كالاها و خدمات مصرفي مورد استفاده خانوارها را اندازه گيري مي نمايند .
جامعه : مجموعه اي از افراد ، اشيا ، رويدادها و… كه حداقل داراي يك صفت مشترك باشند .
جامعه آماري :به مجموعه اي از افراد يا مواردي گفته مي شود كه نتايج پژوهش به آنها تعميم داده مي شود .
نمونه : بخشي از جامعه است كه بطور تصادفي انتخاب شده و معرف جامعه محسوب مي شود .
نمونه آماري : شامل افراد يا مواردي است كه اطلاعات مورد نياز پژوهش به كمك آنها جمع آوري مي شود .
متغير : صفت قابل ملاحظه اي است كه اندازه آن از موردي به مورد ديگر فرق مي كند .
فصل دوم :
پيشينه پژوهش
بخش اول : ادبيات موضوعي
مقدمه :
نوسان قيمت سهام در تمامي بورسهاي اوراق بهادار امري است نه تنها عادي بلكه روزمره زيرا قيمت سهام و ساير گونه هاي اوراق بهادار نمايانگر عوامل تاثير گذارنده اعم از بيروني و دروني است ،بنابراين هرگاه دگرگوني خاصي در عوامل تاثير گذارنده بوجود آيد بازتاب آن ناخودآگاه بر روي قيمت سهام مشاهده مي شود .
يكي از عوامل خارج از كنترل مديريت ، تورم مي باشد كه به نظر مي رسد بر قيمت سهام تاثير گذار باشد كه در اين زمينه ، گروهي اعتقاد بر رابطه مثبت بين قيمت سهام و تورم و گروهي ديگر معتقد به رابطه منفي بين قيمت سهام و تورم مي باشد .
بازده منافع ناشي از سرمايه گذاري در سهام شركتها مي تواند به شكل جريان نقدي سالانه سود ، سهام جايزه يا اعطاي حق تقدم خريد سهام باشد كه به طور مستقيم تحت تاثير تصميمات شركت و بالاخص مديريت است كه اين تصميمات ممكن است بعضي عوامل خارجي كه از كنترل مديريت خارج است مثل تورم تاثير گذار باشد . (تئوريهايي در مورد رابطه بين بازده سهام و تورم-گسگ و دول-ژورنال ماليه-مارس 1983 )
محدوديتهاي موجود در كار :
يكي از جنبه هاي مهم هر مطالعه و تحقيق بخصوص مطالعات حسابداري وجوه داده ها و اطلاعات مورد نياز و سرعت سهولت دسترسي به آن مي باشد و بي شك هر تحقيقي بدون اين مهم مشكلات مضاعف روبرو خواهد بود . در جريان اين تحقيق به واسطه مشكل مشترك همه كشور هاي در حال توسعه از جمله كشور ما در زمينه اطلاعات،عدم وجود پايگاههاي اطلاعاتي جامع و ساير تنگناهاي ساختاري در دسترسي و استخراج اطلاعات به ميزان قابل توجهي با دشواري روبرو است .
بورس اوراق بهادار :
به طور كلي بورس در فعاليتهاي بازرگاني و داد و ستد به يك بازار رسمي و دائمي گفته مي شود كه در يك محل تشكيل شده و در آن خريد و فروش اوراق بهادار توسط افرادي بنام كارشناس تحت نظارت مقررات خاصي انجام مي گيرد . ( احمد جواديان-بورس اوراق بهادار-گذشته ، حال و آينده صفحه 10 )
تاريخچه بورس اوراق بهادار در ايران( از گذشته تا به امروز )
ريشه هاي ايجاد بورسهاي بزرگ امروز جهان را بايد در بازارهاي مكاره قرون وسطي جستجو كرد . در واقع زيارتگاههاي خصوصي كه كه در آن مراسم مذهبي صورت مي گرفت و به تدريج و به طور ضمني محل داد و ستد امتعه مختلف نيز شده بود . زوار اماكن متبركه در عين حال كه قصد قربت داشتند كالاهايي نظير ادويه و جواهر نيز خريد و فروش مي كردند . اين اماكن تدريجا با افزايش جمعيت و رونق كسب و كار به مراكز تجاري دائمي تبديل شدند .
در قرن 15 و حوالي 1450 ميلادي بازرگانان و كسبه بلژيكي در شهر بوژ مركز فنلاند در شمال غربي بلژيك در ميداني در مقابل خانه بزرگ زادهاي به نام من در بورژه جمع مي شدند و به داد و ستد مي پرداختند ، ميادين محل تجمع بازرگانان به تدريج به بورس مشهور شد . ( حسن گلريز -بورس اوراق بهادار -با توجه خاص به بورس اوراق بهادار تهران صفحه 20-19 )
بورس اوراق بهادار تهران در بهمن 1346 كار خود را رسما آغاز كرد كه اولين كار اين بورس در پانزدهم بهمن ماه همان سال عرضه سهام بانك توسعه صنعتي ايران كه بزرگترين مجتمع واحدهاي توليدي و اقتصادي آن زمان بود . در پي آن ، سهام شركت نفت پارس اوراق قرضه دولتي ، اسناد خزانه ، اوراق قرضه سازمان گسترش مالكيت صنعتي و اوراق قرضه عباس آباد به بورس اوراق
قرضه تهران راه يافتند . اعطاي معافيتهاي مالياتي به شركتها و موسسات پذيرفته شده در بورس ، در ايجاد انگيزه براي عرضه سهام آنها نقش مهمي داشته است .
طي 11 سال بورس تا پيش از انقلاب اسلامي در ايران ، تعداد شركتها ، بانكها و شركتهاي بيمه پذيرفته شده ،از 6 بنگاه اقتصادي با 6/2 ميليارد سرمايه در سال 1346 به 105 بنگاه با بيش از 230 ميليارد ريال در سال 1357 افزايش يافت همچنين ارزش مبادلات در بورس از 15 ميليارد ريال سرمايه در سال 1346 به بيش از 150 ميليارد ريال سرمايه در سال 1357 افزايش يافت .
هر چند بورس اوراق بهادار تهران در اين دوره از رونق چشمگيري برخوردار نبوده ، رشد شتابان
محصول ناخالص داخلي ، ارزش افزوده بخش صنعت ، حضور اوراق قرضه دولتي و اصطلاحات ارضي ، افزايش حجم معاملات بورس را در پي داشته است . تصويب قانون گسترش مالكيت سهام واحدهاي توليدي در ارديبهشت ماه 1354 كه به موجب آن موسسه هاي دولتي و خصوصي مكلف شدند كه به ترتيب 49 و 69 درصد سهام خود را به مردم عرضه كنند ، در گسترش عرضه سهام واحدهاي اقتصادي در بورس اوراق بهادار موثر بود .
در سالهاي پس از انقلاب اسلامي و تا پيش از نخستين برنامه پنجساله توسعه اقتصادي دگرگونيهاي چشمگيري در اقتصاد ملي پديد آمد كه بورس اوراق بهادار را نيز در بر گرفت درسال 1362 داد وستد اوراق قرضه به دليل داشتن بهره مشخص ، ربوي تشخيص داده شد بدين ترتيب طي اين سالها بورس اوراق بهادار تهران دوره فترتي را آغاز كرد كه تا پايان سال 1367 همچنان ادامه يافت . از سال 1368 در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادي ، اجتماعي ، فرهنگي . فعاليتهاي بورس اوراق تهران به عنوان زمينه اي براي اجراي سياست خصوصي سازي مورد توجه قرار گرفت . در واقع سياستگذاران اقتصادي در نظر داشتند كه بورس اوراق بهادار با انتقال پاره اي از وظايف تصديهاي دولتي به بخش خصوصي ، جذب نقدينگي و گردآوري منابع پس اندازي پراكنده و هدايت آن به سوي مصارف سرمايه گذاري ، در تجهيز منابع توسعه اقتصادي و انگيزش موثر بخش خصوصي براي مشاركت فعالانه در فعاليتهاي اقتصادي نقش مهم و اساسي داشته باشد .
گزارش سياستگذاريهاي كلان اقتصادي به استفاده از ساز و كار بورس افزايش چشمگير شمار شركتهاي پذيرفته شده و افزايش حجم فعاليت بورس تهران را در پي داشت .در طي سالهاي 1367 تا 1376 تعداد بنگاههاي اقتصادي پذيرفته شده در بورس تهران از 56 به 263 شركت افزايش يافت و ميانگين ارزش معاملات حدود 180 درصد افزايش يافت .
روند فعاليت بورس اوراق بهادار تهران در سالهاي 1369 تا 1375 به ويژه نوسانهاي شديد و يكسويه قيمتها در سال 1370 و 1373 و 1374 افت و خيزهاي دوره اي چشمگيري در پي داشت كه برآيند آنها انتظارات نامتعارف سرمايه گذاران و بي اطميناني نسبي حاكم بر اين بازار بوده است.به طور كلي عملكرد بورس اوراق بهادار تهران نشان مي دهد كه بازار متشكل سرمايه در عمل جايگاه واقعي و شايسته خود را در اقتصاد ملي به دست نياورده است . (مجله اقتصادي بورس -مهر 1377 -صفحه 13-12 )
تورم :
