بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر،تعیین رابطه بین توسعه فرهنگ مطلوب دانشجویی و دانشگاه اسلامی ادراک شده به منظور ارائه یک مدل مناسب بوده است. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد میمه در سال تحصیلی 1393-94 تشکیل داده اند. برای انتخاب نمونه از روش تصادفی ساده استفاده شده و تعداد 100 نفر برای تحقیق انتخاب شدند.
ابزار تحقیق بر سه دسته بوده ند: .1پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ مطلوب دانشجویی:این پرسشنامه دارای دو بُعد فرهنگ آشکار دانشجویی - پوشش دانشجویی و جنبش دانشجویی - ، فرهنگ پنهان دانشجویی - بینش دانشجویی و گرایش دانشجویی - و مشتمل بر20گویه - .2 - =0/94پرسشنامه محقق ساخته بالندگی روح علمی و معنوی دانشجویی دارای 8 گویه - =0/91 - و .3 پرسشنامه محقق ساخته توسعه دانشگاه اسلامی ادراک شده دارای 16 گویه - =0/92 - . هر سه دسته پرسشنامه بر حسب مقیاس 5 درجه ای لیکرت - خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم - تنظیم شده اند. برای تجزیه و تحلیل دادها از آزمونهای رگرسیون چندگانه گام به گام، ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادله ساختاری استفاده شده است.
نتایج کلی تحقیق نشان داد، بین فرهنگ آشکار دانشجویی - پوشش دانشجویی و جنبش دانشجویی - و دانشگاه اسلامی ادراک شده، در سطح P<0/05رابطه معناداری وجود دارد. بین فرهنگ پنهان دانشجویی - بینش دانشجویی - و دانشگاه اسلامی ادراک شده، P< 0/05 رابطه معناداری وجود دارد. نیز یافته های تحقیق نشان داد، بالندگی روح علمی و معنوی دانشجویی،رابطه بین فرهنگ مطلوب دانشجویی و دانشگاه اسلامی ادراک شده را واسطه گری می کند. همچنین نتایج نشان داد، مدل مورد مطالعه از برازش نسبتاً مطلوبی برخوردار بوده است.
مقدمه
رفتارهای فرهنگی یک جامعه مبتنی برباورها و تفکرات حاکم بر آن جامعه می باشند. لذا اگرجامعه ای بتواند اصول ومبانی خود را به گونه ای صحیح تبیین کرده و بر اساس آن الگوهای مناسب رفتاری و عملی ارائه نماید، زمینه تکامل آن جامعه را فراهم نموده است - بلخاری،. - 1378 جامعه اسلامی که از ارزشها، باورداشتها و عقاید دینی و مذهبی برخوردار است، باید در راستای حفظ و تقویت آنها تلاش نماید. از آنجا که دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، دانشگاه محل تولید،ارزیابی و انتقال فرهنگ بوده و دانشجو نیز به عنوان یکی از عناصر کلیدی این فرایند به حساب میآید، نقش زیادی در توسعه فرهنگ اسلامی- دینی دارا هستند.
لذا باید در راستای تقویت فرهنگ مطلوب دانشجویی که همانا فرهنگی دینی- اسلامی است، حرکت جدی نمایند و در این میان از همه فرصت هایی که در اختیار دارند، استفاده کنند - فروزنده و همکاران،. - 1388 مطالعات هاشمی مزرعه و همکاران - - 1388 و آکوچیان - - 1381 نشان داد، پایدارترین فرهنگها برآمده از بطن دین و باورهای دینی است.آموزه های دین اسلام و توانمندی های فرهنگ اسلامی به موجب حضور جوهره اصلی دین، خصوصیت جهانشمولی و همسو بودن با فطرت انسانی از قوت بالایی برخوردار بوده و به عنوان کاملترین دین پاسخگوی همه نیازها وابعاد وجودی انسان است - مذبوحی و ملکی،. - 1391 از این رو شاخصه های فرهنگی در جامعه اسلامی بر اساس منابع فرهنگی چون قرآن وروایات تعیین شده و به عنوان دستورالعمل های دین هویت فردی واجتماعی جامعه مسلمین را شکل می دهد.
مطالعات صحبت لو و همکاران - - 1388 نشان داد، یکی از ابعادی که به شدت تحت تأثیر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، مورد هجمه قرار گرفته، فرهنگ دانشجویی است. به طور قطع جمعهای دانشجویی برای مدیریت فضای دانشگاه و حرکت به سمت آرمانهای مورد تعریف در میان خود، علاوه بر داشتن شناختی درست و به جا از فضای دانشگاه و لازمههای آن، نیازمند درک صحیح از این آرمانها و تربیت اعضا برای نقشآفرینی هستند. با این اوصاف مسئله اصلی پژوهش این است که آیا رابطه بین توسعه فرهنگ مطلوب دانشجویی و دانشگاه اسلامی ادراک شده ، معنادار بوده و برازش مدل مفهومی مورد مطالعه چگونه است؟
چارچوب نظری تحقیق
مطالعات فرمیهنی فراهانی و صفوی - - 1391 نشان داد، عمده ترین مؤلفه های الگوی فرهنگ مطلوب دانشجویی بنا بر زمینه های مورد بررسی شامل خدامحوری،حق مداری، آخرت گرایی، هدایت جویی، عقل ورزی، علم آموزیی، هماهنگی با مسیر انبیاء، نورانیت در علم، و عمل و اخلاق،احترام به استاد،تلاش و کوشش، نظم و برنامه ریزی، نوآوری و خلاقیت،دوری از غربزدگی، و اهتمام بر خودکفایی،شکرگذاری و دقت در انتخاب دوست است.مطالعات اکبری - - 1389 نشان داد، برای توسعه فرهنگی باید از مشارکت دانشجویان بهره مند شد.
آیتاالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی میفرمایند: "اسلامیکردن دانشگاهها یک معنای عمیق و وسیع و جامعی دارد؛ و به اعتقاد من، از نان شب برای دانشگاهها واجبتر است. اگر بخواهید دانشگاه، علمی هم بشود، باید اسلامی بشود؛ از شاخصههای اسلامی شدن، علمی شدن و عمیق شدن است، خودباور بودن استاد و دانشجو است، اتکاء به نفس داشتن استاد و دانشجو است.یکی از خصوصیات دانشگاه اسلامی این است که تدین در آن وجه غالب است؛ چون جامعه ما جامعه اسلامی است و تدین در آن، وجه غالب است.
اسلامی بودن، یعنی ایستادگی بر روی اصول و پایههای مستحکمی که زیر پای اندیشه و فکر انسان وجود دارد؛ و بر اساس آن، بنا کردن، پیش رفتن، جوشیدن و زاییدن. این، اسلامی کردن است" - بیانات در دیدار دانشجویان . - 1389/6/1 رهبر معظم انقلاب در خصوص نقش دانشجویان در ایجاد دانشگاه اسلامی می فرمایند: اگر بخواهیم دانشگاه بهطورکامل اسلامی باشد، باید همه جنبهها در آن رعایت شود.
البته باید دانشجویان تلاش کنند؛ کار دست دانشجویان است" - بیانات در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی . - 1382/2/22 ایشان به ابعادی که در توسعه فرهنگ دانشگاه اسلامی نقش مهمی دارد، اشاراتی داشته اند، مواردی از قبیل فرهنگ علم آموزی،اهتمام به فرهنگ دینی و تعمیق معرفت دینی، زنده نگهداشتن روح سیاسی،یادگیری مهارت ها و تربیت سیاسی اجتماعی،عدالتخواهی و طرح و توسعه گفتمان انقلاب - بیانات در دیدار با دانشجویان دانشگاه علم و صنعت . - 1387/9/24 بنا به نظرآیت االله مهدوی کنی، بعد شکلی اسلامی بودن دانشگاهها این است که دانشگاه روش اسلامی داشته باشد و افراد آن اهل نماز و عبادت باشند و خانم ها در آن حجاب داشته باشند. البته در این نظام همه و در همه جا از ادارات و سازمانها گرفته تا دانشگاه باید جنبه های شکلی اسلام را رعایت کنند اما محتوا است که دانشگاه را اسلامی می کند.
ویژگی های هر فرد ایرانی در افق 1404 بر اساس سند چشم انداز بیست ساله که دانشجویان مصداق بارز آن هستند،عبارتند از: فعال، مسؤلیت پذیر،ایثارگر،مؤمن،رضایتمند، برخوردار از وجدان کاری،انضباط، روحیه، تعاون و سازگاری اجتماعی، متعد به نظام اسلامی، و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن - فرجی ارمکی،. - 1386 نتایج شفیع پور مطلق - 1391 - نشان داد، کاربرانی که گرایش مذهبی اسلامی در آنها قویتر است، در کنکاش های اینترنتی بیشتر به مسائل اخلاقی و ارزشی توجه دارند. در مورد عامل - R1 - عقاید و مناسک، میانگین افراد متأهل از مجرد بالاتر است. مطالعات آلسپاچ - 2007 - 1 نشان داد، آموزش بر مبنای معنویت، سلامت معنوی را بهبود می بخشد.
مطالعات برونسما - 2004 - 1 نشان داد،نهادینه سازی معنویت در دانشجویان، بینش دانشجویان را تحت تأثیر خود تغییر می دهد. مطالعات افتخاری - - 1387 نشان داد، مهمترین مسائل اینترنت از لحاظ فرهنگی، عدم تطابق محتوای ارائه شده با الگوهای فرهنگی و هنجارهای رفتاری کشورماست که بینس و پوشش نوجوانان و جوانان را تحت تأثیر قرار داده و فرهنگ مطلوب آنها را خدشه دار کرده است. مطالعات رنجبران - - 1388، نشان داد که از جمله راهکارهای مقابله با جنگ نرم عبارت است از اعتلای سطح بینش اجتماعی، بیدار کردن قدرت وجدان اجتماعی، استفاده از اهرم مشارکت، ارتباط را مراکز آموزش عالی. مطالعات قرضاوی - - 1385، نشان داد از آنجا که هدف اصلی جنگ نرم تغییر باورها و ارزشهای اسلامی است؛ بنابراین بهترین راه مبارزه با آن ترویج و تقویت فرهنگ اسلامی و الهی است.
مطالعات صلاحی - - 1376، نشان داد که در خصوص تدوین سیاست فرهنگی و تربیتی جامع در راستای مقابله با تهاجم فرهنگی باید از روشهای کارساز از جمله مشارکت دادن نوجوانان و جوانان در فعالیتهای فرهنگی بهره جستمثلاً. روشهایی از قبیل: تشکیل سمینارهای مسائل فرهنگی و مسابقات علمی و فرهنگی با حضور و مشارکت آنان، تقویت روحیهی کتابخوانی و انتشار بیشتر کتابهای مذهبی جذاب. بر اساس مطالعه ادبیات تحقیق، مدل مفهومی تحقیق .
فرضیه های اصلی تحقیق
.1بین فرهنگ آشکار دانشجویی - پوشش دانشجویی و جنبش دانشجویی - و دانشگاه اسلامی ادراک شده، رابطه معناداری وجود دارد.
.2 بین فرهنگ پنهان دانشجویی - بینش دانشجویی و گرایش دانشجویی - و دانشگاه اسلامی ادراک شده، رابطه معناداری وجود دارد.
.3بالندگی روح علمی و معنوی دانشجویی،رابطه بین فرهنگ مطلوب دانشجویی و دانشگاه اسلامی ادراک شده را واسطه گری می کند.
روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد میمه در سال تحصیلی 1393-94 تشکیل داده اند. برای انتخاب نمونه از روش تصادفی ساده استفاده شده و تعداد 100 نفر برای تحقیق انتخاب شدند. ابزار تحقیق بر سه دسته بوده ند: .1پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ مطلوب دانشجویی: این پرسشنامه دارای دوبُعد فرهنگ آشکار دانشجویی - پوشش دانشجویی و جنبش دانشجویی - ، فرهنگ پنهان دانشجویی - بینش دانشجویی و گرایش دانشجویی - و مشتمل بر20گویه - .2 - =0/94پرسشنامه محقق ساخته بالندگی روح علمی و معنوی دانشجویی دارای 8 گویه - =0/91 - و .3 پرسشنامه محقق
