بخشی از مقاله

تاریخچه اعتیاد

اگر تعجب نکنید، اجتماع ما بر اساس عادت و مهارت، اداره می گردد: آن کودک چند ساله که می خواهد سخن بگوید، به زبان فارسی عادت کرده است، و آنقدر سخن بد و کلمات غیر صحیح و مطالب نامفهوم گفته تا به سخن گفتن فارسی صحیح عادت نموده است وقتی هم بزرگ شد و خواست به زبان دیگری سخن بگوید چون عادت ندارد مانند کودکی که تازه لب به سخن گشوده سخن می گوید و پس از رنج و زحمتهای فراوان ممکن است به زبان دوم و سوم و ... آشنا گردد و آنرا کامل نماید.


شما شغل های مختلف اجتماع را به همین مقیاس بررسی کنید و ببینید، مکانیک ماشین، گرداننده چرخهای عظیم صنعتی، حتی آن دوچرخه سوار رهگذر از نیروی عادت بهره برداری می کند و هر قدر در طریق عادت پیدا کردن خود مهارت بیشتری به خرج داده باشد، بهره برداری او بهتر است.
همانطوریکه که انسان آماده پذیرفتن عادت های خوب است، و روی عادت، به مستمندان کمک می کند، به اجتماع خدمت می نماید، در راه سعادت همنوع خود گام بر می دارد گاهی در اثر انحراف محیط تربیتی و گاهی در اثر انحراف پدر و مادر به کارهای ناشایسته ای عادت می نماید.
اینگونه افراد، چون مسیر اخلاق و عاداتشان و یا سرچشمه رسم جدیدشان صحیح نبوده با

ناگواریهای مختلفی عادت جدید را می پذیرند و به آن آلوده می گردند.
اشتباه نشود، تکامل انسان در راه عادت به نیکوکاری، صنعتگری و... همراه با ناراحتی روحی و تشویق اجتماع است و انسان با انجام آن کار، در خود احساس غرور می کند، اما در مورد کارهای ناشایسته نه تنها جسم و جان انسان عکس العمل نشان می دهد و حاضر نیست، شراب را قبول کند و با سرفه و اسنفراغ و عوارض دیگر توأم است، بلکه انسان خود را در انجام آن کار شرمنده می بیند و یک سرشکستگی روحی هم عارض انسان می گردد و همین است فرق بین کلمه« عادت» و کلمه« اعتیاد».
یعنی کارهایی که انسان با آن تکامل می یابد و موافق روح و کالبد انسان است عادت است ولی عملیاتیکه با جسم و جان بشر سازش ندارد« اعتیاد».
پیدایش اعتیاد:
اعتیادهای فردی، از نقاط بسیار کوچکی شروع می گردد که انسان آنرا درک نمی کند و اگر هم درک کرد، لاابالیگیری انسان و یا محیط فاسد، انسان را نه تنها از اعتیاد باز نمی دارد، بلکه تشویق افراد و تسهیل امورشان کمک می نماید.


آنکس که به دخانیات عادت می کند، غالباً با تعارف این و آن و یا استفاده در مجالس مهمانی کم کم آلوده می گردد، و آن جوانیکه به شراب خواری عادت می کند، در مرحله اول؛ پدر و مادر نادان او و یا رفیق ناپاکش جرعه ای به او تعارف کرده و به اصطلاح، این جوان لبی تر کرده و بتدریج به شرابخواری آلوده شده است؟!
آن جوان قمار باز، یک مرتبه و دو مرتبه صحنه بازی را دیده، با افراد قمار باز رفت وآمد کرده و بتدریج قبح گناه قمار بازی از چشمش برداشته شده و میل به قمار، در نهادش به وجود آمده و بتدریج بصورت عشق به قمار بازی در آمده است.


اسلام که در فکر سعادت پیروان خود می باشد، نه تنها صریحاً اجتماع را از قمار و شراب و کرداریکه با جسم و جان انسان سازش ندارد منع کرده، بلکه دستور فرموده که با اینگونه افراد، رفت و آمد هم نشود، و حتی از انها کناره گیری شود که در عین این که انسان شخصاً آلوده نمی گردد، آنها هم تنبیه گردند و دست از کردار خود بردارند.
بازی اعتیاد از صفر شروع می گردد و بتدریج تکامل می یابد و انسان را منحرف می گرداند. خدای مهربان این حقیقت روانی را در قران کریم این چنین تشریح می کند: « پایان کار آنهاییکه کارهای بد را مرتکب می گردند این است که علامتهای خدا را منکر می شوند و آنها را مسخره می نمایند.»
روی این بیان قرآن کریم، باید در نظر داشته باشیم که قبل از این که به عمل ناشایسته ای آلوده شویم، نه تنها از نزدیک شدن به کم و یا زیاد و کوچک و یا بزرگ آن دوری کنیم، بلکه باید با افراد نابابیکه به کارهای ناشایسته آلوده شده اند، رابطه ای نداشته باشیم و با آنها دوستی ننماییم.
خواننده محترم باید در نظر داشته باشد که اسلام « تکرار گناه کوچک را گناه بزرگ می داند.» و این مطلب فقط به خاطر این است که انسان به گناه کوچک عادت نکند و خود را به گناه کوچک آلوده نسازد.
وقتی حساب گناه کوچک این چنین باشد، حساب گناه بزرگ روشن است و درک می کنیم که تا چه اندازه موظفیم از آن دوری کنیم.
چه باید کرد؟
از آنچه مورد بحث قرار گرفت به این نتیجه رسیدیم که نسل جوان، بتدریج در گرداب مفاسد، گرفتار می شود و بدنبال آن در لجنزار مفاسد غرق می گردد، و از سعادت و عظمت باز می ماند.
اکنون از خود سوال می کنیم، در مقابل این مفاسد چه کنیم؟ چگونه خود و فرزندان و بستگان و هموطنان خویش را از این بلاهای اجتماعی نجات بخشیم؟
در پاسخ این سوالات، باید این مطلب را در نظر داشت که اسلام، اجتماع را براساس« پیکر واحد» در نظر گرفته. و قوانین سعادتبخشی برای اصلاح اجتماع و حفظ آن از گزند حوادث به وجود آورده و در اختیار بشر قرارداده است. این مسلمانان دوراندیشند که باید از این قوانین بهره برداری کنن

د و نسل جوان را از پرتگاه سقوط نجات بخشند.
آری، با ایجاد وسائل تفریح و سرگرمی های سالم برای نسل جوان را به راه راست هدایت کرد.
با ایجاد کلوپ های خدمات اجتماعی، بانک های تعاونی و ایجاد کاربران بیکاران و کمک به مستمندان می توان از بسیاری از مفاسد جلوگیری کرد.
با ایجاد سازمان های سیاحت و گردش، با ایجاد فیلم های دینی و منعکس ساختن صحنه های هیجان انگیز تاریخی و مجسم ساختن تاریخ اسلام، می توان نسل جوان را سرگرم ساخت و جوان را به راه راست هدایت کرد و از بسیاری از انحرافات منع نمود.
با ایجاد سازمانهای بهداشتی، دکتر و دوای مجانی، و استفاده از بانک های تعاون اسلامی می توان با امراض مختلفی که نسل جوان را اسیر خود ساخته مبارزه کرد و آنانرا از کج روی بازداشت.

بهای اعتیاد

در بررسیهای انجام شده در شرکت تعاونی تخصصی ترک اعتیاد تهران در ایران روزانه 4 میلیارد تومان صرف خرید مواد مخدر شامل تریاک و هروئین میشود .
.این رقم معادل 5 میلیون دلار در روز و ۷/۱ میلیارد دلار در سال است یعنی تقریبا 10% در آمد نفتی کشور وبا این رقم میتوان به یک میلیون خانوار فقیر در کشور ماهیانه 120 هزار تومان پرداخت کرد و آنها را از فقر نجات داد.
این صحبتها را هفته گذشته در مصا حبه با مطبوعات انجام دادیم و بسیاری از آنها این مطلب را چاپ کردند (ایران ،آسیا ،آفتاب ،جهان
اقتصاد ،اعتماد ،طبرستان ،و...) ولی آنچه را که نگفتیم درباره قیمت مواد مخدر در جهان و ایران و مقایسه آنها با هم بود.
در بیشتر کشورهای جهان به نسبت سایر اقلام مورد نیاز زندگی مواد مخدر از ایران ارزانتر است !!!!!
ولی نه به این دلیل که آنها عوارض آن را درک نکرده اند بلکه به این دلیل که افزایش بهای این مواد علاوه بر اینکه هزینه های زیادی را به علت بار نظا می و انتظامی به کشورها تحمیل می کند و از طرف دیگر هر چه قیمت بالاتر برود قاچاقچیان پول بیشتری را به جیب می زنند.
به عنوان مثال بهای یک گرم هروئین در آمریکا تقریبا 1 دلار است و در ایران 10 دلار ،این 9 دلار

 

تفاوت بیشتر به جیب قاچاقچیان میرو د.
روشهای درمانی در درمانگاه تخصصی ترک اعتیاد
در اغلب موارد اولين گام برای درمان اعتياد سم زدايی است , بدين مفهوم که با خروج ماده يا داروی مخدر از بدن بيمار و عدم مصرف دوباره , فرد دچار علايم محروميت نشود و در پی مصرف داروی آنتاگونيست عوارض و علايم ناخوشايند تظاهر پيدا نکنند. قبل از اين که هر درمانی آغاز شود ابتدا اطلاعاتی در پيرامون نوع , نحوه و دفعات مصرف ماده يا داروی مخـــــــــدر از بيمار گرفته می شود. به دنبال آن بيمار از حيث وضعيت ســــلامت عمومی (General Medical Condition) بابهره گيری ازتاريخچة بيماری های پيشين و سابقة خانوادگی , معاينات پزشکی و در صورت نياز اقدامات پاراکلينيکی مورد ارزيابی واقع می گردد. در برخی موارد مشاوره های تخصصی با ديگر همکاران نيز صورت می گيرد و در برخی موارد اقدامات درمانی اوليّه صورت می پذيرد تا در حين سم زدايی عواقبی برای بيمار پديدنيايد. با درنظرگرفتن يافته های بالينی, شرايط اجتماعی , اقتصادی , فرهنگی و خانوادگی فرد روش سم زدايی انتخاب می شود.
1- استفاده از داروهای آنتاگونيست فوق سريع : اين روش در اتاق عمل و در زير بيهوشی به مدت شش ساعت صورت می پذيرد و بيمار پس از آن که هشياری خود را بازيافت به مدت بيست و چهار ساعت تحت نظر خواهدبود و در صورت مطلوب بودن شرايط عمومی ترخيص می گردد.
سريع: اين روش يکی از بهترين و مطلوب ترين روش ها برای سم زدايی در سراسر جهان است. طی مدت چهل و هشت ساعت بستری بدون اين که بيهوشی اتفاق بيفتد سم زدايی به پايان می رود. از مزايای اين شيوه می توان به سرعت زياد آن در سم زدايی و عوارض بسيار کمتر آن در مقايسه با ديگر روش ها , به خصـوص روش فوق سريع , اشاره کرد. از ديگر محاسن آن ممانعت از عود مجدد در حين سم زدايی و پس از آن است , چرا که فرد با آغاز درمان نگهدارنده با نالترکسون ترخيص می شود.
2- استفاده از داروهای آگونيست ـ آنتاگونيست :
بيمار به مدت پانزده روز بستری شده و در اين مدت با کمک داروهای آگونيســت و آنتاگونيست سم زدايی به پايان می رود و بيمار با شروع درمان نگهدارنده با نالترکسون مرکز را ترک می کند.
3- استفاده از داروهای آگونيست
اين روش به صورت سرپايی انجام می شود و به وسيلة جايگزينی دارو و کاهش تدريجی آن سم زدايی به شکلی انجام می شود که بيمار حداقل عوارض ممکن را تجربه می نمايد و بدون افت عملکرد اساسی می تواند به فعاليّت های روزمرّة خود رسيدگی نمايد.


درمان نگهدارنده: داروی نالترکسون يک آنتاگونيست خالص گيرنده های ( µ ) اپيوئيدی است و به صورت خوراکی و يک دوز روزانه مصرف می شود. درصورتی که بيمار پس ازسم زدايی در شرايطی قراربگيرد که بازگشت به مصرف نمايد دچار اعتياد دوباره نخواهدشد و علاوه بر اين به دليل بروز علايم و نشانه های محروميت (علی رغم مصرف ماده مخدر) يک بازخورد منفی و نوعی شرطی سازی صورت می گيرد که مانع از عود مجدد می شود. مدت زمان مصرف اين دارو حداقل شش ماه است و مصرف آن هيچگونه وابستگی را ايجاد نمی نمايد.
روان درمانی فردی: اين رشتة تخصصی خود دارای شاخه های گوناگون است که روان درمانی اعتياد يکی از آن هاست. در اين مرحله درمان با در نظر داشتن علل و عوامل اعتياد فرد و نيز خصوصيات فردی , خانوادگی , اجتماعی و فرهنگی و نيز اثراتی که مصرف ماده و يا دارو بر ساخ

تار شخصيتی , روانی و رفتاری بيمار گذاشته اسـت شکل می گيرد و با برگزاری جلسات متعدد تغييرات اساسی در حوزه های فردی و خانوادگی فرد پديد می آيد. اين تغييرات به دليل تغيير در عامل و يا عوامل بروز اعتـياد , نقش بسـيار مهمی را در پيشـگيری از عود ايفا می نمايند. بدين شکل احتمال بازگشت به حداقل می رسد. اين روش همانند تمامی شيوه های درمانی روانشناسی نياز مبرم به زمان دارد و تداوم آن اهميّت بسيار زيادی در موفقيت درمان دارد.
گروه درمانی:ايجاديک گروه ازکسانی که توانسته اندسم زدايی را به طور موفقيت آميز پشت سر بگذارند يکی از مؤثرترين روش های پيشگيری از عود و تداوم درمان است. در اين شيوه پس از آن که بيمار آمادگی لازم را به دست آورد, وارد گروه می شود. در گروه تحت نظر درمانگر افراد به افزايش انگيزة يکديگر برای باقيماندن در درمان و تداوم آن کمک می کنند.
 درمان های روانپزشکی: وجود يک بيماری مثل افسردگی و يا اختلال اضطرابی در موارد متعددی موجب شکل گيری بيماری اعتياد به مواد و يا دارو می شود و با انجام درمان اعتياد بيماری زمينه ای و يا اوليّه خود را نمايان می سازد. در اين گونه موارد برای فرار و دوری از علايم بيماری زمينه ای , شرايط به شکلی رقم می خورد که احتمال بازگشت به مصرف بسيار زياد خواهدبود به همين علّت مداخلات به موقع روانپزشکی ازحيث تشخيص و درمان کارآيی فراوانی در جلوگيری از بازگشت و نيز درمان بيماری زمينه ای دارد. با اين وصف کاملاً واضح است که پيش از آغاز سم زدايی و درحين دورة درمان ويزيت های مکرر روانپزشکی الزامی و ضروری می باشد.
خانواده درمانی: خانواده به عنوان يک عامل بسيار مهم در بروز اختلالات روانپزشکی , ازجمله اعتياد , بسيار پراهميّت است. به عبارت ديگر زمانی که يکی ازعوامل اصلی پيدايش وابستگی در درون خانواده است , با انجام سم زدايی و بازگشت فرد به همان محيط پيشين بدون اين که مداخله ای صورت پذيرد , شرايط بازگشت به مصرف را بار ديگر فراهم نموده ايم. پاسخ اين سؤال

که آيا خانواده منشاء بروز وابستگی است يا خير ؟ در جلسات مصاحبة روانپزشکی و روانشناسی استنباط می شــود و به دنبال آن برگزاری جلسات خانواده درمانی می تواند سامانة خانواده را به شکلی متحول سازد که وابستگی ديگری پديدار نگردد.
حمايت های خانوادگی ـ اجتماعی: تداوم فعاليّت های خانوادگی و اجتماعی در حين پشت سر نهادن مراحل درمان نقش بزرگی در موفقيّت بيمار دارد. ايفای نقش های واگذارشده بدون حمايت خانواده و جامعه به خصوص کارفرمايان, امکان توفيق درمانی را کاهش می دهد. پيگيری های مددکارانه و روانشناسی اثر مطلوبی را در ايجاد محيط مناسب برجای می گذارند.
کاهش آسيب (Harm Reduction): در اين روش تأکيد بر کاهش صدمات ناشی از اعتياد در فرد وابسته به مواد و جامعه می باشد. اين رويکرد بيش از آن که ايده آل و آرمانگرايانه باشد , واقع گرا است به گونه ای که اولويت اول را کاهش انتشار بيماری هايی چون ايدز و هپاتيت در بين جامعه و معتادان تزريقی , جلوگيری از مرگ ناشی از استفادة بی رويه از مواد مخدر , پيشگيری از صدمات جسمی و روحی متعاقب وابستگی تشکيل می دهند.
معتاد کیست ؟
معتاد فردیست که به رفتار و یا مصرف ماده ای خاص وابستگی دارد به نحوی که در صورت عدم انجام آن کار و یا مصرف آن ماده دچار علائم محرومیت شود .
متاسفانه کلمه معتاد در کشور ما چنان بار منفی پیدا کرده که در صورت ابتلا فرد به آن ، بجای بسیج امکانات جامعه و خانواده برای درمان فرد معتاد ، در اولین اقدام خانواده و سپس جامعه در جهت طرد فرد اقدام میکنند و این مسئله باعث پیچیده تر شدن مشکل و گسترش آن خواهد

شد .
به عنوان مثال وقتیکه همسر فرد پی به معتاد شدن وی میبرد در اولین برخورد و با توجه به تبلیغات انجام شده وی را ا... اجتماع و فردی دزد و ... میپندارد و تصمیم به جدائی میگیرد و اگر تا قبل از آن مشکل وجود فردی معتاد بود ، اکنون فرزندان و زنی بی سرپرست و مردی شکست خورده و بی انگیزه باقی می ماند که همگی مستعد انواع آسیبهای اجتماعی و از جمله اعتیاد هستند .
پیشگیری و درمان اعتیاد نیازمند عزم ملی است
سم زدايی (Detoxification):
در اغلب موارد اولين گام برای درمان اعتياد سم زدايی است , بدين مفهوم که با خروج ماده يا داروی مخدر از بدن بيمار و عدم مصرف دوباره , فرد دچار علايم محروميت نشود و در پی مصرف داروی آنتاگونيست عوارض و علايم ناخوشايند تظاهر پيدا نکنند. قبل از اين که هر درمانی آغاز شود ابتدا اطلاعاتی در پيرامون نوع , نحوه و دفعات مصرف ماده يا داروی مخـــــــــدر از بيمار گرفته می شود. به دنبال آن بيمار از حيث وضعيت ســــلامت عمومی (General Medical Condition) بابهره گيری ازتاريخچة بيماری های پيشين و سابقة خانوادگی , معاينات پزشکی و در صورت نياز اقدامات پاراکلينيکی مورد ارزيابی واقع می گردد. در برخی موارد مشاوره های تخصصی با ديگر همکاران نيز صورت می گيرد و در برخی موارد اقدامات درمانی اوليّه صورت می پذيرد تا در حين سم زدايی عواقبی برای بيمار پديدنيايد. با درنظرگرفتن يافته های بالينی, شرايط اجتماعی , اقتصادی , فرهنگی و خانوادگی فرد روش سم زدايی انتخاب می شود.
1- استفاده از داروهای آنتاگونيست
فوق سريع : اين روش در اتاق عمل و در زير بيهوشی به مدت شش ساعت صورت می پذيرد و بيمار پس از آن که هشياری خود را بازيافت به مدت بيست و چهار ساعت تحت نظر خواهدبود و در صورت مطلوب بودن شرايط عمومی ترخيص می گردد.


سريع: اين روش يکی از بهترين و مطلوب ترين روش ها برای سم زدايی در سراسر جهان است. طی مدت چهل و هشت ساعت بستری بدون اين که بيهوشی اتفاق بيفتد سم زدايی به پايان می رود. از مزايای اين شيوه می توان به سرعت زياد آن در سم زدايی و عوارض بسيار کمتر آن در مقايسه با ديگر روش ها , به خصـوص روش فوق سريع , اشاره کرد. از ديگر محاسن آن ممانعت از عود مجدد در حين سم زدايی و پس از آن است , چرا که فرد با آغاز درمان نگهدارنده با نالترکسون ترخيص می شود.
2- استفاده از داروهای آگونيست ـ آنتاگونيست :
بيمار به مدت پانزده روز بستری شده و در اين مدت با کمک داروهای آگونيســت و آنتاگونيست سم زدايی به پايان می رود و بيمار با شروع درمان نگهدارنده با نالترکسون مرکز را ترک می کند.
3- استفاده از داروهای آگونيست
اين روش به صورت سرپايی انجام می شود و به وسيلة جايگزينی دارو و کاهش تدريجی آن سم زدايی به شکلی انجام می شود که بيمار حداقل عوارض ممکن را تجربه می نمايد و بدون افت عملکرد اساسی می تواند به فعاليّت های روزمرّة خود رسيدگی نمايد.
درمان نگهدارنده: داروی نالترکسون يک آنتاگونيست خالص گيرنده های ( µ ) اپيوئيدی است و به صورت خوراکی و يک دوز روزانه مصرف می شود. درصورتی که بيمار پس ازسم زدايی در شرايطی قراربگيرد که بازگشت به مصرف نمايد دچار اعتياد دوباره نخواهدشد و علاوه بر اين به دليل بروز علايم و نشانه های محروميت (علی رغم مصرف ماده مخدر) يک بازخورد منفی و نوعی شرطی سازی صورت می گيرد که مانع از عود مجدد می شود. مدت زمان مصرف اين دارو حداقل شش ماه است و مصرف آن هيچگونه وابستگی را ايجاد نمی نمايد.

 

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید