بخشی از مقاله
چکیده
زمینه: فناوري اطلاعات و اینترنت داراي مزایاي بیشماري است که در مقابل نیز مسایل و مشکلات خاص خود را در براي کاربران به همراه آورده که اعتیاد الکترونیکی یکی از این معضلات میباشد. آسیبها و جرایم اجتماعی ناشی از آن، اعضاي جامعه را در رفتار فردي با خانواده و رفتار اجتماعی با دیگر شهروندان و حکومت متزلزل و متأثر از فرهنگهاي منحط بیگانه مینماید. هنجارها و ارزشهاي متعالی جامعه رو به زوال رفته، احساس امنیت و آرامش از جامعه رخت برمیبندد. ضمن این که آسیبهاي سیاسی آن، موجب تضعیف اقتدار و حاکمیت دولت شده، آن را در ایجاد وحدت ملی و امنیت اجتماعی و برقراري امنیت پایدار و سبک زندگی اسلامی - ایرانی را دچار چالشهاي جدي میکند.
روش کار: با بررسی 1200 نمونه جامعه آماري کاربران اینترنت در سال 1392 در بین جوانان و دانشجویان استانهاي سمنان، تهران، اصفهان، همدان، مازندران، خراسان رضوي، گلستان و بوشهر به روش غیر آزمایشی و ترکیبی؛ اعتیاد الکترونیکی، آسیبها و تهدیدهاي سبک زندگی در فضاي مجازي و اینترنت در بین جوانان کشور مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته است.
یافته ها: تعداد 21.9 درصد از جامعه آماري تحقیق در موقع پایان دادن به فعالیت اینترنتی خود، احساس کسالت، افسردگی، تنهایی و یا عصبانیت به ایشان دست میدهد و 30.6 درصد ادعا نموده کنترل میزان زمان استفاده از اینترنت برایشان دشوار است. 88.7 درصد نیز به دلیل استفاده بیش از حد اینترنت، یک رابطه مهم و یا یک فرصت شغلی یا تحصیلی را از دست دادهاند. در ادامه نیز 73 درصد از نمونههاي پژوهش از اینترنت بهعنوان یک وسیله آرامش بخش و فرار از مشکلات استفاده میکنند.
نتیجه گیري: با توجه به گسترش روزافزون کاربرد فناوري اطلاعات و اینترنت در بین جوانان کشور، تغییر عادات، هنجارها، شیوه و سبک زندگی افراد و همچنین گرایش به زندگی مجازي به جاي تقویت مهارتهاي فردي، اجتماعی و گروهی و همچنین شیوع اعتیاد الکترونیکی، مهمترین معضل و چالش فناوري اطلاعات در عصر حاضر براي سلامت زندگی افراد جامعه می باشد.
مقدمه
از اوایل دهه 90 میلادي، پژوهش ها و بررسی هاي بسیاري در زمینه روانشناسی اینترنت و تاثیر آن بر سلامت و رفتار و سبک زندگی انسان انجام شده است. امروزه موضوع اینترنت مسئله مهمی براي بیشتر جوامع به ویژه کشورهاي در حال توسعه و از جمله کشورهاي اسلامی است. آگاهی از پیآمدهاي اینترنت و در کنار آن در نظر گرفتن راهبردهاي مناسب براي استفاده درست و پیشگیري یا کاهش پیآمدهاي احتمالی منفی آن، اهمیت اساسی دارد. فراگیر شدن رسانه ها در آغاز قرن بیست و یکم و موضوع جدي نقش اینترنت در شکل دهی به فرهنگ، هویت و باورها و ارزش هاي اجتماعی، اهمیت پژوهش در این زمینه را افزایش داده است. در جامعه امروز ما، گرایش به اینترنت و استفاده از آن چنان رایج شده است که بیشتر خانواده ها، رایانه شخصی دارند و اعضاي خانواده بخش زیادي از وقت خود را در استفاده از اینترنت سپري می کنند و اینترنت در میان همه گروه هاي اجتماعی از جذابیت خاصی برخوردار است.
گسترش اینترنت مانند هر نوآوري دیگري به ایجاد دگرگونیهایی در جنبه هاي مختلف زندگی انجامیده و استفاده از آن، امري اجتناب ناپذیر شده است؛ به گونهاي که بدون آن زندگی براي کسانی که به آن عادت کرده اند، دشوار می شود. بسیاري از نظریه پردازان ارتباطات، اینترنت را گام مهمی در پیشرفت کشورهاي در حال توسعه قلمداد می کنند.
از این رو با توجه به کاربردهاي فراوان اینترنت که با هدف انتقال اطلاعات قصد دارد باورهاي مشخصی را درباره کالاها یا خدمات مرتبط با آن در جامعه رواج دهد، بررسی این پیام ها از نظر مضمون، محتوا و فرم ارایه، اهمیت ویژه اي دارد با رشد روز افزون اینترنت و گسترش شتابان فضاي مجازي و وابستگی فعالیت هاي اجتماعی جوانان به این فناوري نوظهور، امکاناتی را فراهم آورده است که از طریق آن افراد مختلف بتوانند با یکدیگر بدون محدودیت هاي موجود در فضاي واقعی و حقیقی به گفتگو و تبادل نظر بپردازند.
با توجه به فرمان مقام معظم رهبري در خصوص تشکیل شورايعالی فضاي مجازي و همچنین ابلاغ سیاستهاي کلی شبکههاي اطلاعرسانی رایانهاي و فرمان 7 مادهاي مقام معظم رهبري در سال 1380 به شماره 1/1033 و همچنین نظر به سیاست هاي کلی نظام در خصوص ایمن سازي و سالم سازي تعاملات اجتماعی، فرهنگی، علمی، سیاسی و اقتصادي به دور از انحرافات موجود، انجام تحقیق در این زمینه ضرورت بیشتري پیدا میکند.
همچنین با توجه به نفوذ و گسترش کاربرد فناوري اطلاعات و شبکه اینترنت در بین جوانان کشور به عنوان یک پدیده نوظهور تکنولوژیک، بررسی آسیب ها، تهدیدها و پیامدهاي استفاده نادرست از فناوري اطلاعات و اینترنت در سبک زندگی افراد جامعه و همچنین شناسایی عوامل اعتیادآور اینترنتی در بین جوانان به عنوان اعتیاد الکترونیکی، بسیار مهم و ضروري است که در این مقاله به بررسی و پژوهش این موضوعات و مباحث پرداخته می شود.
با توجه به اهمیت فناوري اطلاعات در عصر حاضر و رشد سریع و در عین حال نامتوازن ساختار فناوري اطلاعات این بستر به یکی از نقاط بالقوه آسیب پذیر و خطرناك در جهان بدل شده است که ضرورت توجه و پرداخت سریع و در عین حال نظاممند، معقول و هدفمند و به منظور مصونسازي این بستر از تهدیدات موجود در جهت حفظ امنیت ملی و حریم شخصی شهروندان در فضاي جنگ و مخاصمات امروز بینالمللی را میطلبد
با امکانات فراوانی که رسانه ها و فناوري جدید در عصر اطلاعات در اختیار افراد جامعه قرار می دهند، کاربراندائماً با محرك هاي جدید و انواع مختلف رفتارهاي اجتماعی و اخلاقی آشنا می شوند. این فضا هویت نامشخص و پیوسته متحولی را می آفریند و بیشترین تاثیر آن براي نسلی است که در مقایسه با نسل قبل با محرك هاي فراوانی مواجه است.
همچنین از طریق رسانههاي نوین و فناوري اطلاعات در فضاي سایبر، افراد جامعه خط مفروض میان فضاي عمومی و خصوصی را تجدید سازمان میکنند و این امکانی است که جامعه فعالانه از آن استفاده میکند. شتاب توسعه علوم بشري و پیشرفت فناوريهاي نوین، دستاوردهاي جدید علمی را براي انسان به ارمغان آورده است لیکن ورود به عرصههاي جدید علمی و فناوري همواره پیامدهایی را براي سلامت اجتماعی، سبک زندگی افراد و مسائل اخلاقی به همراه خواهد داشت.
-2 بیان مسئله
از پدیدههایی که رایانه و پس از آن اینترنت همراه خود به ارمغان آورد، مخاطراتی بود که بر سراسر قلمرو گسترده این حوزه سایه انداخته است. اگر این مخاطرات مورد بیتوجهی جامعه و مسئولین قرار گیرد، بسیار بزرگ و گاهی غیر قابل جبران خواهد بود. زیرا آسیبهاي روانی ناشی از کاربري نادرست و خلاف قانون، موجب اختلال در رفتار شهروندان شده، جامعه را در رسیدن به فواید بیشمار این فناوري نوین ناکام میگذارد.
