بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با عنوان سبک زندگی در عصر دیجیتال و بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت و اضطراب اجتماعی دانشجویان دانشگاه های تربت حیدریه،با جامعه آماری کلیه دانشجویان و نمونه ای به حجم 300 نفر - 150 دختر،150 پسر - که با روش خوشه ای تک مرحله ای و روش تصادفی از بین دانشجویان انتخاب شدند صورت گرفت. داده های این مقاله با استفاده از پرسشنامه اضطراب اجتماعی جرابک و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ جمع آوری و از روش آماری همبستگی پیرسون جهت سنجش یافته ها استفاده می شود.
یافته ها حاکی از آن است که در عصر دیجیتال سبک زندگی بیشتر به سمت تنهایی،انزوا و دوری افراد از یکدیگر گرایش پیدا کرده است.هویت و دنیای افراد در عصر دیجیتال در گرو عضویت و استفاده آن ها از اینترنت شکل می گیرد و هر چه میزان اعتیاد به اینترنت در فرد بیشتر شود،فرد مستعد اضطراب و تنهایی بیشتر می شود. در واقع زندگی در دنیای مجازی فرصت لازم و کافی را برای حضور افراد در دنیای واقعی در اختیار آنها قرار نمی دهد.
مقدمه
قرن بیست و یکم با مجازی سازی ارتباطات شروع شده است. این ابر رسانه ها چیزی بیشتر از آنچه مخاطب انتظار دارد به او ارائه می دهند.انقلاب الکترونیک،انفجار اطلاعاتی و انقلاب رایانه ای تفاوت های کمی و کیفی بسیاری در جهان نسبت به دو دهه ی پیش با خود به همراه آورده است و آن تبدیل جهان به یک کلبه واحد است.چالش انگیز ترین،جذابترین و مهمترین تحولات،تحولی است که در زمینه رایانه و اطلاع رسانی صورت گرفته است.مهمترین فناوری جدید، برقراری ارتباطات و انتقال و تبادل اطلاعات در طیفی گسترده تر است که محدودیتی نمی توان برای آن تصور کرد.
در سراسر کره زمین اینترنت در حال تبدیل شدن به جزئی از زندگی روزمره مردم است - امیدوار،صارمی،. - 1398دستیابی به یک شبکه جهانی ،افراد را با انبوهی از اطلاعات و نشریات الکترونیکی روبرو می کند که با استفاده از ارتباط سنتی امید دستیابی به آن را نداشته اند.از آنجایی که اینترنت شیوه های ارتباطی آینده ما را دگرگون کرده است، یک چالش عمومی هم برای اشخاص و هم دولت ها محسوب می شود. از بین رسانه های جمعی و فن آوری جدید،اینترنت برای افراد، خانواده ها و جامعه مسائل و مشکلاتی را ایجاد کرده است که شایسته توجه و عنایت خاص متفکران و پژوهشگران است.
بیان مسئله
در عصر حاضر ما با نوعی از فناوری ها و رسانه های دیجیتالی در ارتباط هستیم که بر جنبه های مختلف زندگی ما تأثیر می گذارند. از زمانی که نسل جدید تلفن های همراه هوشمند نیز وارد زندگی ما شده اند، روابط ،زندگی شخصی و به طور کلی سبک زندگی ما را تحت تأثیر قرار داده است. در تعریف سبک زندگی باید به چند نکته توجه داشت ،یک شکل جمعی و تقریباٌ ثابت هستند، ماحصل انتخاب و توافق افراد جامعه است، یعنی انتخاب سبک زندگی از روی اجبار و فشار قانونی و دولتی شکل نمی گیرد و مردم به مرور زمان و بر حسب توافق جمعی از آن تبعیت می کنند و همه زندگی فرد را شامل می شود.
چهار صنعت مهم در فضای مجازی نقش تعیین کننده دارند : صنعت مد،صنعت تجملات ،صنعت خرافات و صنعت اوقات فراغت. این رسانه ها و تکنولوژی عصر حاضر هر چهار حوزه را تحت تأثیر قرار می دهند.با توجه به رشد علم و فناوری در قرن بیست ویکم ،امروزه اینترنت جزء لاینفک زندگی هر فردی شده است. بعضی از افراد نحوه ی استفاده از اینترنت را نمی دانند و به دلیل جذابیتی که برخی از برنامه ها دارند،مدت زمان زیادی را صرف ماندن در اینترنت می کنند تا اینکه دچار نوعی استفاده افراطی و وابستگی به آن می شوند که امروزه با عنوان اعتیاد اینترنتی شناخته می شود " .
- Beck 1995 - اعتیاد به اینترنت نشانگان رفتاری یا روانشناختی مهم بالینی که یا آشفتگی کنونی یا خطر فزاینده تحمل مرگ، درد، ناتوانی یا فقدان بارز آزادی همراه است" - یانگ ، آبرئو ، 1391،ص . - 1 . بر طبق تحقیقات یانگ افراد خجالتی بیشتر در معرض اعتیاد به اینترنت هستند همچنین دانشجویان تازه وارد دانشکده ها که در شهرهای دور از خانواده مشغول به تحصیل هستند اولین قربانیان اعتیاد به اینترنت هستند.
درباره علل و زمینه های اعتیاد به اینترنت دانشمندان و نظریه پردازان علل مختلفی را بیان کرده اند که به طور خلاصه عبارتند از: داشتن حس بیگانگی از خود و اجتماع ، بیکاری برخی از جوانان و نوجوانان، کمرویی و خجالتی بودن و درون گرایی،آرامش بخش بودن استفاده از اینترنت برای افرادی که دچار تشویش و نگرانی هستند، سهل و آسان بودن استفاده از اینترنت و ناشناس ماندن فرد استفاده کننده، استفاده از اینترنت به عنوان راه گریزی از دنیای واقعی و وسیله ای برای ارضای کاذب نیازهای روانی و هیجانی است - فلاح مهمنه،1386،به نقل از امیدوار،صارمی،. - 1381 برخی نظریه ها در این زمینه علل متفاوتی برای گرایش اعتیاد به اینترنت افراد ذکر می کنند.
نظریه پزشکی-زیستی برعواملی ارثی ومادر زادی در زمینه بی توازنی مغزی و انتقال دهنده های عصبی تأکید دارد. بنابراین ممکن است افزایش یا کاهش هورمون یا کروموزوم یا مواد شیمیایی واشکال در انتقال دهنده های عصبی،باعث شود فرد نسبت به اعتیاد آسیب پذیری پیدا کند که در زمینه اینترنت نیز صدق می کند - امیدوار،صارمی،. - 1381 نظریه روان کاوی اعتیاد را در آسیب های دوره کودکی و در ارتباط با صفات شخصیتی معین واختلالات دیگر در نظر می گیرد،در این زمینه سو الگوی آمادگی استرس را مطرح می کند که بر اساس آن بعضی از افراد آمادگی بیشتری برای اعتیاد به اینترنت دارند - کوثری،. - 1391 نظریه رفتاری براساس مطالعات اسکینر و بر اساس شرطی سازی کنشگر تکیه دارد که در آن شخص رفتار معینی انجام می دهد و سپس برای انجام این کار پاداش دریافت می کند.
از جهت اینکه مواد، الکل، قمار،اینترنت و غیره پاداش های عاطفی، هیجانی ،جسمانی و مانند آن دارند و به عنوان شیوه ای برای فرار از واقعیت در نظر گرفته می شوند اگر فرد یاد بگیرد که چیزی ماننداینترنت می تواند شرایطی فراهم کند که از واقعیت فرارکند، احتمالاً در آینده نیز به این کار مبادرت خواهد ورزید.دیدگاه شناختی همانند دیدگاه روانکاوی متوجه فرآیندهای درونی است. تاکید این دیدگاه اصولاً بیشتر بر افکار اختلال اعتیاد به اینترنت برآمده از شناخت های معیوب وبا پردازش معیوب شناختی است ودرمان آن مبتنی بر تصحیح فرآیند شناخت های معیوب است.نظریه اجتماعی- فرهنگی ،از جهت اینکه اعتیاد در رابطه با سن،جنسیت ،وضعیت اجتماعی - اقتصادی ،نژاد ،مذهب وملیت فرق می کند، انواع معینی از اعتیاد در گروه های معینی بیشتر از گروه های دیگر است.نظریه کنترل اجتماعی هیرشی ،عاملی که باعث جلوگیری از رفتارهای انحرافی نوجوانان می گردد،پیوند اجتماعی است.
به اعتقاد هیرشی دلبستگی به دیگران یکی از عوامل مهم در ایجاد پیوند اجتماعی است.دیدگاه روان پویایی و شخصیت اعتیاد را از نظر حوادث وآسیب های اولیه دوران کودکی مورد بررسی قرار می دهد که در آن شخصیت و کارکردهای هر فرد،تابشی از عواملی مختلفی می باشد که ممکن است او را به سمت اعتیاد یا هر چیزی مثل الکل،هروئین ،قماربازی،مسائل جنسی و... بکشاند - هوشنگ،1390،به نقل از سروش پور ،. - 1393 اعتیاد به اینترنت، صرف نظر از اینکه آن را بیماری یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده ای است ، مزمن فراگیر و عود کننده که با صدمات جدی جسمانی، خانوادگی و روانی همراه است.
علاوه بر پیامدهای زیستی - جسمانی و خانوادگی و درسی جبران ناپذیر استفاده بیش از حد اینترنت باعث تنهایی و انزوای اجتماعی افراد می شود و در نتیجه روابط فرد کاهش یافته و باعث گوشه گیری و افزایش اضطراب اجتماعی می گردد - ساروخانی،بابایی فرد،". - 1391 اضطراب اجتماعی ترس یا اضطراب چشمگیر از موقعیت های اجتماعی است که امکان دارد فرد در آنها مورد بررسی دقیق دیگران قرار گیرد " - هالجین ،ویتبورن ،1394،ص . - 260 . حال در این مقاله قصد آن را داریم تا با بررسی سبک زندگی در عصر دیجیتال و بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت و اظطراب اجتماعی، به این سؤال پاسخ دهیم که آیا رابطه ای بین این مؤلفه ها وجود دارد یا خیر؟
