مقاله در مورد لوبیا

بخشی از مقاله

لوبیا

چکیده:
لوبیا سفید دارای یک ریشه ی اصلی راست و ریشه های فرعی فراوان است و بر اثر تلقیح گل میوه آن که به صورت غلاف یا نیام می باشد به وجود می آید . نیام نارس آن را به صورت سبز مصرف می کنند . لوبیا سبز جزء گیاهان فصل گرم محسوب می شود و نسبت به سرها و یخبندان کاملاً حساس است . بهترین دما برای رشد 15 -30 درجه سانتی گراد است . طرح روی یک رقم لوبیا سان سیت در مزرعه ی دانشگاه درطی مدت 3 ماه انجام می گرفت . در ابتدا آماده سازی خاک انجام گرفت . لوبیا سبز در هر نوع خاک رشد می کند . بهترین خاک ، خاکهای رسی – شنی می

باشد . با PH = 5/5 – 5/6 . کودهای شیمیایی فسفرو پتاسیم قبل از کشت به زمین اضافه می شود . زمین به صورت مربع m216 است و کرت بندی صورت می گیرد این آزمایش در قالب ط

رح بلوک های تصادفی است . فاصله ی ردیف ها در کرت از هم cm 30 و عمق کاشت cm 4 است . در روز 9/4/86 بذرها کاشته شد .

فاصله بوته روی خاک
4D
CM 25 3D
CM 20 2D
CM 15 1D
CM 10
4D
CM 25 3D
CM 20 1D
CM 10 2D
CM 15
1D
CM 10 2D
CM 15 3D
CM 20 4D

CM 25
3D
CM 15 3D
CM 20 4D
CM 25 1D
CM 10

تکرار 1

تکرار 2

تکرار 3

تکرار 4

برداشت اول در تاریخ 20/5/86 انجام شد و پس از برداشت محصول وزن شد .
تکرار1 kg 844/2 ، تکرار 2 kg 320/2، تکرار 3 kg 052/3 ، تکرار4 kg 616/3 ، وزن کل : kg 832/11
برداشت دوم در تاریخ 14/6/86 انجام شد .
تکرار1 kg 509/2 ، تکرار2 kg 432/2 ، تکرار3 kg 085/2 ، تکرار4 kg 311/2 ، وزن کل : kg 337/9
برداشت سوم در تاریخ 29/6/86 انجام شد .
تکرار1 kg 437 ، تکرار2 kg 436 ، تکرار3 kg 290 ، تکرار4 kg 2/302 ، وزن کل : kg 429/1

مقدمه :
جمعیت دنیا از اوایل قرن بیستم با شتاب زیادی رو به فزونی گذاشته پیوسته زمین های آباد کشاورزی و باغات و نیز جنگل ها و مراتع توسط انسان برای تهیه ی سرپناه ، جاده ، کارخانه و سایر تأسیسات مورد نیاز دست خوش ویرانی گردیده است . از میان رفتن زمین های کشاورزی در واقع باعث افت تولید مواد غذایی شده ، و در نتیجه انسان روز به روز گرسنه تر و فقیر تر می شود .
نیاز روزانه ی انرژی انسان 2800 کیلو کالری می باشد . در کشورهای پیشرفته مصرف روزانه ی

کالری 3500 و در کشور های جهان سوم این میزان 200 کیلو کالری برای هرنفر در روز می رسد . بررسی ها ی آماری نشان داده که در بخش هایی ازجهان که معمولاٌ دنیای در حال توسعه نامیده می شود و 3/2 کل جمعیت دنیا را تشکیل می دهدعلائم تغذیه ناقص وجود دارد / به طور متوسط رژیم غذایی خصوصاً در جهان سوم بیشتر نشاسته است و از محصولاتی مانند برنج، گندم ، ذرت

، سورگوم ، ارزن و همچنین گیاهان غده ای مثل سیب زمینی و غیره استفاده می شود .
از گیاهان از پروتئین غنی نبوده و کمبود پروتئین در تغذیه میلیون ها انسان در کشورهای فوق مشکلی حاوی باشد پروتئین یکی از مواد عمده ی غذایی در تغذیه ی انسان و جانوران محسوب می شود و از دو منبع گیاهی و حیوانی قابل دسترسی ایت . میزان پروتئین در منبع گیاهی ا

ست . برای مثال : پروتئین موجود در پنیر 25 درصد ، گوشت تازه 15 تا 20 ، ماهی 10 تا 15 ،تخم مرغ 13 ، شیر 3/3 و کره 6/0 در صداست . در حالی که پروتئین موجود در نخود خشک 25 ، باقلاع 4/23 ،لوبیای خشک 22 ، گندم 14 ، برنج 8 و سیب زمینی 2 درصد است . از مقایسه و میزان پروتئین بالا ، اهمیت پروتئین گیاهی و به خصوص پروتئین موجود در دانه ی حبوبات روشن می

شود . هرچند باید اشاره نمود که پروتئین های موجود در غذاهای حیوانی به علت داشتن تعداد و مقدار اسید آمینه های بیشتر، با ارزش تر از پروتئین های گیاهی می باشد اما باید اشاره نمود که پروتئین های گیاهی اساس تولید پروتئین هیای حیوانی از قبیل گوشت قرمز ، مرغ ، ماهی ، شیر و تخممرغ می باشند . لذا در کشورهایی که به دلایل اقتصادی گوشت و فراورده های دامی را کم مصرف کرده و یا به دلایل مذهبی مصرف نمی کنند ، حبوبات می توانند منبع عمده ی تهیه ی این ماده غذایی ( پروتئین ) باشند . علاوه بر این حبوبات نه تنها غذای اصلی مردم را از نقطه نظر تغذیه ای کامل می کنند ، بلکه رژیم غذایی را نیز متنوع می سازند .
حبوبات علاوه بر تأمین پروتئین به علت یک ویژگی که تقریباً خاص گیاهان خانواده بقولات است ، یعنی وجود باکتری های تثبیت کننده ی ازت اتمسفر روی ریشه ، در حاصل خیزی خاک مؤثرند و هر ساله مقادیر زیادی ازت بعد از برداشت این محصولات به خاک افزوده می شود . سایر قسمتهای بعضی از گیاهان گلوم مانند برگ ، ساقه ، گل ، غلاف ها ینارس و غده ها به عنوان غذای انسان ، دام و کود سبز برای تقویت و بهبود وضع فیزیکی خاک می توانند مورد استفاده قرار گیرند حبوبات از نظر انبار و نگهداری دفتر به بعضی محصولات زراعی مناسب تر بوده و آسیب پذیری کمتری در برابر حشرات و آفات انباری دارند و بدین جهت می توان آنها را برای مدت نسبتاً طولانی تری ذخیره نمود

، البته طبق تحقیقاتی که انجام شده گفت در میان حبوبات باقلا بدلیل هجوم سوسک انباری باقلا ( rufi manus brochus ) حساس بودن این آفت نسبت به نگهداری در شرایط نامناسب انبار استثنا بوده و جزء گیاهان حساس از نظر انبار داری به حساب می آید . این آفت نه تنها به باقلا بلکه به سایر حبوبات مانند نخود ، لوبیا محله کرده و از دانه های آن تغذیه می کند .
حبوبات با داشتن 18تا 32درصد پروتئین در دانه نقش بسیار مهمی در زندگی انسان دارند هرچند که این گیاهان مانند غلات به عنوان مایه حیات آدمی نیستند . مانند برنج ، غذای واحد محسو

ب نمی شوند و یا مانند گوشت به ذائقه انسان خوش نمی آیند اما به دلیل اینکه از پروتئین غن

ی می باشند ، می توانند در کشورهای فقیر و به اصطلاح جهان سوم جانشین نسبتاً خوبی برای پروتئین های حیوانی به حساب می آیند .
غذاهایی که حاوی پروتئین حیوانی هستند مانند گوشت قرمز ، مرغ ، ماهی ، تخم مرغ ، شیر ، پنیر و غیره به دلیل گرانی قیمت در کشورهای فقیر کمتر در دسترس همگان قرار دارد . در حالی که محصولات خانواده بقولات با هزینه ی بسیارکمتر نسبت به مواد پروتئینی حیوانی در این مناطق قابل دسترسی هستند . لازم به ذکر است که پروتئین های گیاهی نه تنها از نظر ذائقه کمتر مورد پسند مردم هستند بلکه از نظر تعداد و مقدار اسید ، آمینه های ضروری نیز نسبت به پروتئین های حیوانی در رتبه ی پایین تری قرار دارند . اما به هر حال تا حدود زیادی می توانند جبران کمبود پروتئین حیوانی را بنمایند .
در میان حبوبات لوبیا جایگاه ویژه ای دارد ، دانه ی لوبیا بین 20 تا 25 درصد پروتئین و 50 تا 56 درصد کربو هیدرات دارد . دانه ی لوبیا به صورت کنسرو و خوراک لوبیا و مخلوط با غذاایی مانن انواع خورشت ، مصرف می شوند . علوفه ی لوبیا و کاه و کلشن باقی مانده از کشت آن سرشار از پروتئین بوده و جهت تغذیه دام ها استفاده می شود .
لوبیا با داشتن ریشه ی قوی باعث پوک شدن خاک زراعی شده و نفوذ پذیری خاک های سنگین را افزایش می دهد . علاوه بر این وجود غده ای تثبیت کننده ی ازت اتمسفری روی ریشه حبوبات و نیز لوبیا ازت هوا را در خاک تثبیت کرده و باعث تقویت خاک زراعی می شود . این امر علاوه بر اهمیت حبوبات در تغذیه انسان یکی از عوامل مهم توسعه ی کشت این محصولات در جهان می باشد . سطح زیر کشت حبوبات در جهان بیش 68 میلیون هکتار ، بیش از 24 میلیون در ایران 994 هزار هکتار است . و در استان لرستان 160 هزار هکتار می باشد . سطح زیر کشت انواع لوبیا در ایران 89 هزار هکتار و متوسط عملکرد آن 1570 کیلو گرم می باشد .

فصل دوم
شرح گیاه
آماده سازی خاک

سان سیت : نام رقم
Leguminosa : تيره بقولات
شرح گیاه :
گیاهی است یک ساله ، دارای یک ریشه ی اصلی راست و ریشه های فرعی فراوان ، در روی ریشه های کوچک لوبیا غده های قهوه ای رنگ نا منظم ، تثبیت کننده ی ازت قرار گرفته است . برگ های مرکب که از 3 جفت برگچه تشکیل شده اند با دمبرگ طولانی به طور متناوب روی ساقه ی آن قرار گرفته اند . ممکن است برگچه ها از کرک های ریز پوشیده شده باشند . برگهای لوبیا دارای گوشواره هستند . گلهایشان به صورت خوشه ای یا منفرد از جوانه های جانبی کنار برگها به وجود می آیند جام گلشن سفید یا ارغوانی می باشد .
و گل خود گشن است . بر اثر تلقیح گل میوه آن که به صورت غلاف یا نیام می باشد به وجود می آید . نیام آن بلند ، باریک و گاهی ممکن است خمیده باشد . در هر نیام تعداد 4 تا 12 عدد بذر وجود دارد . نیام نارس لوبیا به صورت سبز مصرف می شود و به آن snop beans می گویند . نیام ممکن است نخ دار و یا بدون نخ باشد . انواع نخ آن بخصوص زمانیکه به صورت نارس برداشت می شود بیشتر مورد توجه است و آن را string less bean می نامند . از نظر طول بوته لوبیا به دو دسته تقسیم می شود . دسته اول بالا رونده است به 1 تا 2 متر برسد . دسته دوم غیر بالا رونده . پا کوته Dwarf type می باشد ودر آن Bush beans می گویند . طول بوته در انواع پاکوتاه از 40 تا 50 cm تجاوز نمی کند . انواع بالارونده احتیاج به قیم دارند . و دارای رشد طولانی بوده ، از میزان محصول بالایی برخوردار می باشند . در حال حاضر بیش از چند صد رقم لوبیا سبز در دنیا کشت می شود و آن هارا از نظر عادت رشد ، رنگ گل ، اندازه گل ، شکل غلاف ، شکل و رنگ دانه تقسیم بندی می کنند .
نیاز اکولوژیکی :
لوبیا سبز جزء گیاهان فصل گرم محسوب می شود . لوبیا سبز نسبت یه سرما و یخبندان کاملاً حساس است . دمای مناسب و مطلوب برای رشد لوبیا بین 15 تا 30 درجه

سانتی گراد می باشد . دمای بالا و پایین به بوته آن خسارت وارد می کند . اگر دما مناسب باشد . بذر آن در مدت 6 روز جوانه می زند . لوبیا نسبت به طول روز یک گیاه بی تفاوت Day neutral می باشد . بدین ترتیب تشکیل دانه و نیام آن تحت تأثیر طول روز واقع نمی شود . انواع بالا رونده آن نسبت به رطوبت زیاد و بارندگی فراوان مقاوم است . ولی ارقام پاکوتاه آن رطوبت زیاد را تحمل نمی کند .
آماده سازی خاک
لوبیا سبز در هر نوع خاک رشد می کند . بهترین خاک برای لوبیا سبز خاک ه

ای رسی – شنی می باشد . با PH بین 5/5 تا 6/5 برای می پسندد .کودهای حیوانی برای لوبیا سبز تا 40 تن در هکتار می باشد که قبل از آماده شدن زمین به زمین اضافه می کنند کودهای شیمیایی که دارای فسفر پتاسیم باشند برای لوبیا لازم است و آن ها باید قبل از کشت به زمین اضافه نشوند . آزمایشات نشان داده شده است که لوبیا چندان نیازی به تثبیت ازت ندارد . بنابراین نسبت به اضافه کردن کودهای ازته عکس العمل مثبت نشان می دهد . اگر در زمینی که باید محصول لوبیا در آن کاشته شود قبل از لوبیا کود سبز در آن کاشته باشند باید زمین را در پاییز سال پیش از کاشت لوبیا شخم زد و آن را تا بهار بعد ب کلوخ به حال خود باقی گذاشت تا کود سبز در خاک بپوسد و زمین آماده برای کاشت می گردد . در غیر اینصورت می توان زمین را در پاییز سال قبل از کاشت ها در بهار سال کاشت لوبیا شخم کرد . در کل برای لوبیای پاکوتاه با توجه به مقدار مواد غذایی زمینن معمولاً حدود 40 کیلوگرم ازت ، 60 کیلوگرم فسفات ، 120 کیلوگرم کودهای پتاسه در هکتار نیاز است . برای لوبیای بلند مقدار کود از ته بیشتر بوده ( حدود 80kg ) و نیز 80 کیلوگرم کود فسفاته و حدود 160 کیلوگرم کود پتاسه بسته به نوع زمین و مواد موجود در آن در هر هکتار در نظر می گیرند . مضاماً باید توجه داشت که زمین مورد نظر بایستی از نظر منیزیم نیز غنی باشد .
پس از کشت بذر در حدود 10 الی 15 روز بعد بسته به درجه حرارت هوا جوانه ها ظاهر می شود . پس از 25-20 روز دیگر اولین گل ظاهر می شود و4-5 روز دیگر آثار غلاف ظاهر می گردد.

فصل سوم

مواد و روش ها
نتایج به دست آمده در برداشت اول
نتایج به دست آمده در برداشت دوم
نتایج به دست آمده در برداشت سوم
نتیجه گیری کلی

مواد و روش ها :
این آزمایش در قالب طرح بلوک های تصادفی با یک رقم لوبیا به نام سان سیت ، با فاصله ِ بوته در روی ردیف cm 25-20-150-10 و فاصله ردیفها در هر کرات از یکدیگر cm 30 و عمق کاشت cm 4 طی مدت 3 ماه در دانشگاه ابهر مورد کشت و بررسی قرار گرفت . در ضمن یاد آور می شوم که زمین m 2 16بود در این طرح رقم در 16 کرت و فاصله ی بوته روی خط در دو ردیف که به فاصله ی cm 30 بوده است . در روز 9/4/86 بذرها کاشته شد .
بر طبق طرح تکرار 1 عبارتند از :
کرت 1 : فاصله ی بوته در ردیف cm 10 ، با اندازه گیری های انجام شده 10 عدد بذر کاشته شده در رئی ردیف 1 . با فاصله ی cm30 ردیف 2 ، مانند ردیف 1 انجام شد . یاد آور می شوم عمق کاشت cm4 به طور ثابت در تمامی کرت ها است .

کرت 2: فاصله ی بوته در ردیف cm15 با اندازه گیری های انجام شده 6 عدد بذر کاشته شده در روی ردیف 1 . با فاصله ی cm30 ردیف 2 ، ردیف 2 مانند ردیف 1 انجام شد .
کرت 3 : فاصله ی بوته در ردیف cm 20 ، با اندازه گیری ها یانجام شده 5 عدد بذر کاشته شده در روی ردیف 1 . با فاصله cm30 ردیف 2 مانند ردیف 1 انجام شد .
کرت 4 : فاصله ی بوته در ردیف cm25 ، با اندازه گیری های انجام شده 4 عدد بذر کاشته شده در روی ردیف 1 . با فاصله ی cm30 ردیف 2 مانند ردیف 1 انجام شد .
• در تکرار ها فاصله بوته در ردیف در هر کرت جا به جا می شود .
تکرار 2 :
کرت 1 : فاصله ی بوته روی ردیف cm15 ، با اندازه گیری های انجام شده ،6 عدد بذر کاشته شد. با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 6 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 2 : فاصله ی بوته روی ردیف cm10 ، با اندازه گیری های انجام شده ،10 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 10 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 3 : فاصله ی بوته روی ردیف cm20 ، با اندازه گیری های انجام شده ،5 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 5 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 4 : فاصله ی بوته روی ردیف cm25 ، با اندازه گیری های انجام شده ،4 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 4عدد بذر دیگر کشت شد .

تکرار 3:
کرت 1 : فاصله ی بوته روی ردیف cm25 ، با اندازه گیری های انجام شده ، 4 عدد بذر کاشته شد با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 46 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 2 : فاصله ی بوته روی ردیف cm20 ، با اندازه گیری های انجام شده ،5 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 5 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 3 : فاصله ی بوته روی ردیف cm15 ، با اندازه گیری های انجام شده ،6 عدد بذر کاشته شد. با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 6 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 4 : فاصله ی بوته روی ردیف cm10 ، با اندازه گیری های انجام شده ،10 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 10 عدد بذر دیگر کشت شد .
تکرار 4 :
کرت 1 : فاصله ی بوته روی ردیف cm10 ، با اندازه گیری های انجام شده ،10 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 10 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 2 : فاصله ی بوته روی ردیف cm25 ، با اندازه گیری های انجام شده ، 4 عدد بذر کاشته شد با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 46 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 3 : فاصله ی بوته روی ردیف cm15 ، با اندازه گیری های انجام شده ،

6 عدد بذر کاشته شد. با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 6 عدد بذر دیگر کشت شد .
کرت 4 : فاصله ی بوته روی ردیف cm20 ، با اندازه گیری های انجام شده ،5 عدد بذر کاشته شد . با فاصله ی cm30 از ردیف 1 ، در ردیف 2 ، 5 عدد بذر دیگر کشت شد .
شکل طرح بدین صورت است :
4D 3 D 2 D 1 D
4D 3 D 1 D 2 D
1D 2D 3 D 4 D
2D 3 D 4 D 1 D

تکرار 1 cm 10 = 1 D
تکرار2 cm15 = 2 D

تکرار3 cm20 = 3 D
تکرار4 cm25 = 4D
16 m2 = جمع آزمایش
عمق کاشت cm =4
30cm = فاصله ی ردیف ها

روش کاشت در این صورت است . D1 به عنوان مثال در تکرار 1 بلوک

نتایج به دست آمده در برداشت اول :
برداشت اول در تاریخ 20/5/86 انجام شد . و محصول هر کرت پس از برداشت وزن شد .
اعداد به صورت زیر است .

جمع محصول هر کرت
تکرار A1 A2 A3 A 4
1 D
2 D
3 D
4 D
60/1 gr

470gr

364

480 946 gr

472

456

446 732 gr

478

816

026/1 076/1

744

900

896

میزان محصول در هر کرت :
تکرار (1)
D1(A1) 10)cm)=60/1 gr کرت 1
D2(A1)(15cm)= 470 grکرت 2
D3(A1)(20cm)=364 gr کرت 3
D3(A1)(25cm(=80 gr کرت 4

جمع محصول : 2 کیلو و 154 گرم
844/2
تکرا ر (2)
D2(A2)(15cm)=472 gr کرت 1
D1(A2)(10cm)=946 gr کرت 2
D3(A2)(20cm)=456 grکرت3
D4(A2)(25cm)=446 gr 4 کرت
جمع محصول : 2 کیلو و 320 گرم
320/2
تکرار (3)

D4(A2)(25cm)=026/1 kg کرت 1
D3(A2)(20cm)=816 gr کرت 2
D2(A2)(15cm)=478 grکرت3
D1(A2)(10cm)=732 gr 4 کرت

جمع محصول : 052/3 کیلو گرم

در تکرار (4)
D1(A4)(25cm)=026/1kg کرت 1
D4(A4)(20cm)=816 gr کرت 2
D3(A4)(15cm)=478 gr کرت3
D2(A4)(10cm)=732 gr 4 کرت
جمع محصول :616/3 کیلو گرم

جمع کل محصول در برداشت اول : 832/11 کیلوگرم

نتایج به دست آمده در برداشت دوم :
برداشت دوم در تاریخ 14/6/86 انجام شد و محصول هر کرت پس از برداشت وزن شد .
اعداد به صورت زیر است :

جمع محصول هر کرت
تکرار A1 A2 A3 A4
D1
D2
D3
D4
2/602
52
4/562
825
492
710
620
610
415
2/300
718
652
365
415
2/810
8/720

تکرار (1)
D1(A1) 10)cm)=2/602 gr
D2(A1)(15cm)= 520
D3(A1)(20cm)=4/562
D3(A1)(25cm(=825
509/2 kg جمع محصول :

تکرار (2)
D2(A2)(15cm)=710
D1(A2)(10cm)=492
D3(A2)(20cm)=620
D4(A2)(25cm)=610

432 / 2 kg جمع محصول :
تکرار (3)
D4(A2)(25cm)=652
D3(A2)(20cm)=3/718
D2(A2)(15cm)=2/300
D1(A2)(10cm)=732
085/2kg جمع محصول :

تکرار (4)
D1(A4)(10cm)=365
D4(A4)(25cm)=8/720
D3(A4)(15cm)=2/810
D2(A4)(20cm)=415

311/2kg جمع محصول :

337/9kg جمع کل محصول در برداشت دوم :

نتایج به دست آمده در برداشت سوم :
برداشت سوم در تاریخ 29/6/86 انجام شد و محصول هر کرت پس از برداشت وزن شد .