بخشی از مقاله
دهکده سلامت با رویکرد گردشگری فرهنگی
چکیده
امروزه گردشگری به یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی کشورها تبدیل گشته و بی تردید در قرن آینده یکی از مهم ترین شاخص های اقتصادی خواهد بود و در سال های آتی فرصت های بی شماری را برای سرمایه گذاری و اشتغال معرفی می نماید. گردشگری دارای اثرات مثبت فراوانی است که از آن جمله می توان به ایجاد تفاهم متقابل میان ملت ها و کمک به پیشبرد و استواری صلح جهانی اشاره نمود. احداث دهکده سالمت به صورت زیر بنایی جذب گردشگر سالمت را سهولت می بخشد. فراهم ساختن تمامی امکانات رفاهی، تفریحی در داخل بناهای معماری، شهر را به یک جاذبه گردشگری تبدیل می کند و ارائه چنین فضاهایی با عملکرد معین در کالبد آنها به مجموعه ای چند عملکردی با تجمیع تمامی عوامل القایی و متناسب با نیاز های گردشگران دست یافت. در این مقاله سعی بر آن است که به نقش گردشگری و اصول دهکده سالمت می پردازد.
واژههای کلیدی: دهکده سالمت، گردشگری فرهنگی و معماری
مقدمه
برنامه های دهکده سالمت در حال حاضر در بسیاری از کشورها مثل نپال، مصر، عمان، سری النکا و مالزی در جریان است . رهیافت محیطهای سالمت نیز در جزایر ساموآ، فیجی و تونگا نیز به شکل جزایر سالمت شروع بکار نموده است. امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تالش میشود تا با ایجاد همکاریهای قوی بین بخش سالمت و سازمان های دولتی در سطح محلی ابتکارات محیطهای محلی برای سالمت به وجود آیند.\س از شناخته شدن عبارت گردشگری سالمت در دهه 1980، مطالعه گردشگری سالمت با دید علمی از اواسط دهه 1990 شروع شد. امروزه گردشگری بعنوان یکی از بزرگترین و متنوع ترین صنایع دنیا مطرح می باشد.گردشگری سالمت نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سالمت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از 24 ساعت و کمتر از یکسال صورت می گیرد. این تحقیق توجه خود را به تدوین اصولی جهت بنا نهادن دهکده معماری معطوف می سازد . فراهم ساختن تمامی امکانات رفاهی، تفریحی در داخل بناهای معماری، شهر را به یک جاذبه گردشگری تبدیل می کند و ارائه چنین فضاهایی با عملکرد معین در کالبد آنها به مجموعه ای چند عملکردی با تجمیع تمامی عوامل القایی و متناسب با نیاز های گردشگران دست یافت. این تحقیق توجه خود را به تدوین اصولی جهت بنا نهادن دهکده معماری معطوف می سازد )1(.
فرهنگ
فرهنگ را میتوان به عنوان مجموعهای از اندیشه ها، باورها، ارزشها، معرفتها و رفتارها که پایه مشترك کلیه اعمال اجتماعی را تشکیل میدهند، تعریف کرد. البته این تعریف چنانکه باید جامع نیست. فرهنگ در نمادهایی از جلوه های گوناگون، انعکاس زندگی دیرینه در انسان های امروزی است .فرهنگ بازتابش زندگی دیرینه در زیست بومی است که جوامع بدان خو میگیرند و در دورههای مختلف و تحت تأثیر عوامل گوناگون صور مختلفی مییابد؛ ولی هسته نژادی -سنتی خود را ه مچنان حفظ میکند .فرهنگ در باورهای امروزی، پوششی از نوسنگی را به نمایش میگذارد از این رو کلیت هم تافته ای است از نظام مفهومها و کاربردها، سازمان ها و مهارت ها )2(
گردشگری
از نظر بیشتر مردم عبارت گردشگری بر سفرهای تفریحی داللت میکند و بیشتر به صورت مترادف تعطیالت به کار میرود . هم چنین در کتابهای لغت از گردشگری به عنوان مسافرت به منظور تفریح یاد میکنند .برعکس، سازمانهای گردشگری و مراکز دیگری که در پی توسعه، بازاریابی و هماهنگی گردشگری در کشورشان هستند، سعی بر داشتن دیدگاه وسیعتری در این مورد دارند؛ از نظر آن ها گردشگری یعنی مسافرت با اهداف مختلف به استثنای سفر به منظور کار، مهاجرت و فعالیتهای محلی و منطقه ای )3(
گردشگری و گردشگری فرهنگی
گردشگری به مجموعه فعالیتی اطالق می شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد این فرآیند شامل هر فعالیتی از قبیل برنامه ریزی سفر، مسافرت به مقصد، اقامت، بازگشت و حتی یاد آوری خاطرات آن نیز می شود. گردشگری فرهنگی از دو لحاظ تعریف می شود در بعد مفهومی، گردشگری فرهنگی حرکت انسان ها به سوی جاذبه های فرهنگی و جدا شدن از مکان های معمولی با هدف به دست آوردن اطالعات و تجربه های جدید برای ارضای نیازهای فرهنگی تعریف شده است از نظر فنی، گردشگری فرهنگی حرکت انسان ها به جاذبه های فرهنگی خاص همچون مکان های تاریخی، نشانه های زیباشناختی و فرهنگی، هنرها و نمایش ها که خارج از مکان معمول سکونت قرار دارند را در بر می گیرد. آنچه که به رابطه صنعت توریسم و میراث فرهنگی تحکیم می بخشد شناسایی، حفاظت، نگهداری، معرفی و استفاده بهینه از میراث های طبیعی و فرهنگی و تاریخی است))4
نقش معماری در گردشگری
هنگامی که معماری از دیگاه گردشگری بررسی شود، می توان دو نقش اساسی برای معماری در گردشگری قائل بود. -1 معماری به عنوان یک الزمه در صنعت گردشگری - 2 معماری به عنوان جاذبه در صنعت گردشگری. پیش نیاز توسعه ی گردشگری، تاسیسات و زیر ساخت های گردشگری است. توسعه ی گردشگری نیاز به زیر ساخت دارد و عمدتا در قالب تاسیسات اقامت، خدمات، حمل و نقل و امکانات عمومی تعریف می شود. مسافرت و اقامت در مکانی غیر محل متداول زندگی فرد، بر طبق تعریف اساس گردشگری بشمار می آید، بنابراین فراهم کردن وسایل حمل و نقل و تاسیسات اقامتی از اجزا اصلی برنامه ریزی توسعه گردشگری هستند. از این عوامل به عنوان عوامل ثانویه در صنعت گردشگری یاد می شود. گردشگران به وسیله ی جاذبه های گردشگری به یک منطقه جذب می شوند و پس از آن این زیر ساخت های گردشگری اند که باید پاسخگوی نیاز مسافران باشند. بعد از نیاز سنجی، جایابی، تعریف کارکرد و بسیاری از موراد دیگر که در حوزه ی علم جغرافیا و گردشگری است. مبحث طراحی و ساخت بنای این تاسیسات مطرح است. در اینجاست که معماری مانند سایر بخش ها به کمک صنعت گردشگری آمده و در ساخت و کاربرد هر چه بهتر این بناها نقش بازی می کند.))5
گردشگری سلامت:
بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری ( UN-WTO) یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزاند تا عزم سفر نماید، مسافرت به منظور سالمتی است . گردشگری سالمت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سالمت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از24 ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد .عواملی همچون تغییر در ارزشهای مصرف کنندگان، تغییرات سازندگی، مسن تر شدن جمعیت ،اقتضائات سیستم خدمات بهداشتی را می توان عوامل اصلی ظهور گردشگری سالمت دانست. به مسافرت افراد از محل دائم زندگی خود جهت حفظ، بهبود یا حصول مجدد سالمت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از 24 ساعت و کمتر از یک سال گردشگری سالمت اطالق می شود.
ویژگیهای دهکده سلامت
رهیافت دهکده سالمت به ارزیابی سازنده در شرایط محلی از طریق تغییر رفتارها و پرکردن فاصله ها در توسعه سالمت اجتماعی و اقتصادی منجر میشود .مهمترین ویژگیهای اصلی دهکده سالمت عبارتند از:
-1محیط فیزیکی، تمیز و امن، -2 ایجاد تعادل اجتماعی به واسطه مشارکت و دخالت کل جامعه
-3دسترسی جامعه محلی به تجارب، تعامالت و ارتباطات متنوع -4 احترام قائل شدن و مترقی در نظر گرفتن میراث تاریخی و فرهنگی -5قابل دسترس و مناسب بودن خدمات بهداشتی -6متنوع و نوآورانه بودن اقتصاد
-7استفاده پایدار از منابع برای جوامع محلی -8ارتقاء کیفیت زندگی برای اکثریت مردم به یک سطح بهینه
-9پیگیری و عهده دار شدن مشکالت اصلی و رایج بهداشتی کشور
