بخشی از مقاله
چکیده
آنچه در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته، ارائهی الگوی اسلامی دیپلماسی عمومی در عرصهی روابط بینالملل با استناد به سیاستهای راهبردی و اجرایی امام علی - علیهالسلام - است. دیپلماسی عمومی بهعنوان یکی از ابزارهای اعمال قدرت نرم نیازمند مدیریت ارزشها و هنجارهای عام جهانشمول در حوزهی سیاسی است بهگونهای که اشاعهی عملکردهای عادلانه، جذابیت پایدار خروجیهای قدرت را در سطح نظام نمایان کند. اگرچه موضوعیت یافتن دیپلماسی عمومی در کالبد سیاستهای جهانی در دهههای اخیر، ضرورت پیوست آنرا به تمام سیاستهای داخلی و خارجی فراهم کرده است، اما باید توجه داشت که امام علی - علیهالسلام - حدود چهارده قرن پیش، روند تعاملات دیپلماسی عمومی را در سیاستگذاریهای خویش بهعنوان یک اصل سیاسی مد نظر قرار داده بودند. بر این اساس، مطالعهی اندیشهی امام علی - علیهالسلام - در زمینهی مورد بررسی چارچوبی مدون از تنظیم دستور کار دیپلماسی عمومی در گفتمان اسلامی ارائه میدهد.
شناخت شاخصهای دیپلماسی عمومی در اندیشهی امام علی - علیهالسلام - علاوه بر ارائهی دستور کار مدون فرایند دیپلماسی عمومی در اسلام، تفاوتهای دیدگاه اسلامی و غربی را نیز در زمینهی مورد بررسی مشخص میکند؛ لذا سؤال اصلی پژوهش این است که شاخصهای مدیریت دیپلماسی عمومی در اندیشهی امام علی - علیهالسلام - بر چه مبنایی قرار دارد؟ فرضیه و ادعای اصلی پژوهش این است که شاخصهای مدیریت دیپلماسی عمومی در اندیشهی ایشان بر مبنای تکریم انسانیت و در راستای اهداف صلح و امنیت جهانی است.
واژههای کلیدی: ارزشهای سیاسی، افکار عمومی، جهانیسازی، دیپلماسی عمومی، قدرت نرم.
مقدمه
دیپلماسی کلاسیک یا دیپلماسی کابینهای شامل پیهاییم است که مستقیماً از طرف یک مقام حاکم به حاکم دیگر و غالباً بهصورت محرمانه فرستاده میشود؛ اما دولتها برقراری ارتباط با عموم مردم کشورهای دیگر را نیز در راستای تأثیرگذاری بر دولتهای دیگر از طریق مدل غیر مستقیم مفید یافتهاند. این شکل غیر مستقیم از دیپلماسی، بهعنوان دیپلماسی عمومی شناخته شده است - نای،. - 167 :1390 بیشترین کاربرد دیپلماسی عمومی شامل بسیج و قاعدهمند کردن منابع خاص متفرقه میباشد - . - Lord,2006:15 ارتقای صدای دیپلماسی عمومی در گفتمان جهانی با به اشتراکگذاری تجربیات انباشته شده میتواند مسیری واقعی در توانمندی کشورهای هدف باشد - . - Cull,2009:57 اظهارات دیپلماسی عمومی شامل تلاشهای معاون وزیر امور خارجه در راستای مدیریت امور عمومی و دیپلماسی عمومی و همچنین نظارت بر ادارهی امور فرهنگی و آموزشی برنامههای اطلاعاتی بینالمللی است - - Ford,2009:6؛ اما باید توجه داشت که وزارت امور خارجه، دیپلماسی عمومی و امور عمومی را در یک عملیات جداگانه اجرا کند - . - Nakamura and Weed,2009:55
کاربرد مدرن اصطلاح دیپلماسی عمومی نخستین بار در سال 1964 در آمریکا توسط الموند گولیون، سفیر سابق آمریکا و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی ادوارد مور در دانشکده حقوق و دیپلماسی »فلچر« دانشگاه »تافتز« بهکار گرفته شده است - . - Pamment,2013:6 در این دوره، دیپلماسی عمومی با ترکیبی از اطلاعات، تبلیغات و فرهنگ در رقابت بین آمریکا و شوروی جهت رسیدن به اهداف بلندمدت استفاده شد و در پیروزی آمریکا در جنگ سرد نقش مهمی ایفا کرد - سجادپور و وحیدی،. - 81 :1390 بهعنوان نمونه، دیپلماسی عمومی آمریکا در لائوس به ساخت آگاهی ملی در یک کشور جدید در نظر گرفته شده بود؛ پروسهای که بعدها تحت عنوان ملتسازی نام گرفت - . - Richmond,2008:36 بر این اساس، دیپلماسی عمومی عبارت است از ارتباطات معطوف به منافع ملی یک کشور از طریق ارتباط با مردم خارج از مرزهای جغرافیایی - هادیان و احدی،. - 90 :1388
اگرچه لائوس اعتبار حقیقی اندکی برای ایالات متحده آمریکا دارد-در حال حاضر یکی از فقیرترین کشورهای آسیایی است- اما در آن برحهی زمانی برای واشنگتن بهعنوان دومینوی آسیای جنوب شرقی محسوب میشد. بر اساس تئوری دومینو، اگر لائوس یا کامبوج گرفتار کمونیسم میشدند، تایلند میتوانست کشور بعدی باشد و در نهایت این به معنای از دست دادن تمام آسیای جنوب شرقی بود؛ و این یعنی اینکه لائوس با جمعیت کمی شاید حدود دو میلیون نفر در سال 1954، در جنگ سرد اساس رقابت بین کمونیسم، غیر متعهدها و احزاب راستگرا، و بهعنوان کانون بحران بین ابرقدرتها بود؛ دیپلماسی عمومی اینجا بهعنوان یک ابزار مهم در سیاست خارجی آمریکا مطرح شد - . - Richmond,2008:23-24 آژانس اطلاعات آمریکا که در سال 1953 در واشنگتن ایجاد شده بود ابزار بهرهبرداری ایدئولوژیکی را در طول جنگ سرد مورد توجه قرار داد. این آژانس نقش یک پیشآهنگ توسعه را در استراتژی ملی اطلاعات ماوراء بحار و بهرهبرداری فرهنگی انجام داد - . - Dizard Jr,2004:4
