بخشی از مقاله
چکیده
هدف: تغذیه نقش مهمی درحفظ سلامتی وجلوگیری از بیماری ها ایفا می کند.نگرش های تغذیه ای متفاوت افراد بخصوص زنان درتصورات از ظاهروالگوی غذاخوردن آنها مؤثر است.هدف این تحقیق تعیین رابطه ابعادبهنجار شخصیت با بی اشتهایی روانی در زنان میباشد.
روش: طرح پژوهش حاضر همبستگی می باشد. داده های جمع آوری شده ازطریق همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرارگرفت.
نتیجه گیری: یافته ها حاکی ازاین است که مقیاس تمایل به خوردن با روان آزردگی همبستگی منفی وبا سازگاری وباوجدانی بودن همبستگی مثبت دارد.سازگاری افراد با عادت غذایی آنها نیزهمبستگی مثبت نشان داد.
مقدمه
اختلالات خوردن دسته ای از بیماری های های تغذیه ای- روانی هستند که خصوصیت اصلی و بارز آنها آشفتگی و بهم خوردن رفتارهای متعادل تغذیه ای بوده و در آنها اختلالات بارزی در افکار و ت صورات فرد ن سبت به غذاها و خوی شتن، بخ صوص وزن بدن بوجود می آید. این دسته از بیماری ها عوارض تغذیه ای و روانی متعددی داشته و زمینه ساز مشکلاتی چون سوء تغذیه، آمنوره، اضطراب و افسردگی بوده و در صورت عدم تشخیص سریع و درمان به موقع می تواند به حالتهای شدید و بالینی چون بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی تبدیل می شوند.
لذا تشخیص افراد در معرض خطر برای این دسته از بیماری ها اهمیت زیادی دارد. یکی از گروههای در معرض خطر برای این دسته از بیماری ها گروه دختران14-25 سال است. گولدن 2003 - - 1 - ، به نقل از پیمان، جلمبادانی، . - 1390 شخ صیت یک سازه پیچیده روان شنا سی ا ست که برای ک شف چگونگی رفتار فرد بکار می رود و در کل رفتارهای ان سان را در موقعیت های مختلف ن شان می دهد. شخ صیت ارزیابی فرد از چگونگی تفکر، اح ساس و رفتار خودش می با شد.
ویژگی های شخصیتی در بر دارنده مجموعه بیشماری از خصوصیات می باشند که تاثیر آنها بر جسم و روان انسانها یکسان نیست. برخی از ویژگی های شخصیتی افراد ارتباط نزدیکی با سلامت و بهزیستی جسمانی- روانی دارند و بر عادات و رفتار بهداشتی و سلامت آنها نقش و تاثیری تعیین کننده برجای می گذارند. همچنین برخی از ویژگی ها با تصویر بدنی منفی و نگرانی در مورد ظاهر ارتباط منفی دارند. نگرانی و ا ضطراب درمورد بدن باعث نار ضایتی از شکل بدن می شود که اخیرا در دختران نوجوان، حتی آنها که وزن طبیعی دارند، مشاهده می شود، اما این مشکل در آنهایی که چاق هستند شدیدتر می باشد. بسیاری از افراد دارای اضافه وزن احساس می کنند که بدنشان زشت و قابل سرزنش است و دیگران آنها را با خصومت یا اهانت نگاه می کنند.
- بلکبران - - 2 و کاندرز - - 3، . - 1994 برای پز شکان، پژوه شگران ارتقای سلامت، فهم عوامل مؤثر در تغییرات رژیم غذایی افراد جامعه مهم ا ست. چرا که مداخلات آنها زمانی مؤثر خواهد بود که برا ساس آگاهی از عوامل تاثیرگذار در تغییرات رژیم غذایی، آ شنایی با تئوری های ثبت شده و پژوهش در زمینه تغییر رفتار در ارتباط با سلامتی باشد. افراد از نظر آمادگی، اهداف و رفتارهایشان برای تلاش در تغییر رفتار غذای در هر مرحله متفاوت هستند.
- خاتون - - 4 ، - 2007 بروکینگز و ویلسون - - 1994 - - 5 در پژوهشی تحت عنوان ویژگی های شخصیتی و محیط خانوادگی پیش بینی کننده ای از گزارش از خود اختلالات و رفتارهای خوردن، به این نتیجه رسیدند که بین اختلالات خوردن و دو بعد روان نژندی و برونگرایی ارتباط وجود دارد. مک لارن - - 6 ، ب ست - - 2009 - - 7 در پژوه شی تحت عنوان غذا خوردن نامنظم دانش آموزان دختر و پنج جنبه شخ صیت نتیجه گرفتند که نمرات بالا در نورزگرایی ممکن یک عامل خطر برای توسعه رفتار غذا خوردن نامنظم، که زمینه ساز اختلالات خوردن است یکی از حساسترین پیش بینی کننده ها می باشد.
روش شناسی تحقیق
در این مطالعه روش تحقیق از نوع همبستگی می باشد.داده های جمع آوری شده ازطریق همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت.
جامعه آماری: دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال تحصیلی 91 -92 نمونه مورد مطالعه، حجم نمونه، روش نمونه گیری و ویژگی های جمعیت شناختی نمونه: دانشجویان در دانشکده علوم تربیتی و روان شنا سی در سه گرایش روان شنا سی، علوم تربیتی و م شاوره م شغول به تح صیل ه ستند. پر س شنامه روی 143 نفر از دانشجویان دختر این دانشکده، اعم از خابگاهی وغیرخابگاهی،اجرا شده است. این نمونه 143 نفری با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است.
ابزار جمع آوری داده ها: برای ارزیابی پنج عامل اصلی شخصیت NEO-FFI، 60 سوالی بکار برده شده است. برای سنجش نشانگان اختلالات تغذیه، آزمون نگرش به تغذیه - 26EAT- - که دارای سه زیر مقیاس، عادت غذایی،جوع یا تمایل به خوردن و کنترل دهانی است، مورد استفاده قرار گرفته است.
یافته ها و نتایج
یافته های توصیفی:
توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سن: مجموع پاسخگویان دراین پژوهش 143نفر بودند. دراین میان 21/67درصد افراد 31 - نفر - درمحدوده سنی18-21، 69/93درصد از افراد 100 - نفر - درمحدوده سنی 21-24، و8/39 درصد افراد - 12نفر - درمحدوده سنی 24-27سال بودند. همچنین میانگین سنی پاسخگویان تقریبا21/5 سال بوده است. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب رشته: پاسخگویان از سه رشته، روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی بودند. 47/55 درصد پا سخگویان 68 - نفر - در ر شته روان شنا سی، 23/77 در صد پا سخگویان - 34نفر - در ر شته م شاوره و 28/67 در صد 41 - نفر - در رشته علوم تربیتی مشغول به تحصیل بودند.
یافته های استنباطی:
جهت بررسی نقش تیپ های شخصیتی در بروز بی اشتهایی روانی از همبستگی پیرسون استفاده شده است.
سوال:1 آیا بین روانرنجوری با روان-بی اشتهایی رابطه ای وجود دارد؟یافته ها نشان داد که ضریب همبستگی بین روانرنجوری وعادت غذایی -0/112 میباشد که با توجه به اینکه sig=0/187 معنی دار نی ست وضریب همب ستگی بین روانرنجوری با مقیاس جوع-0/188 می باشد و چون sig=0/26 کوچکتر از 0/05بدست آمده است بنابراین همبستگی بین روانرنجوری وتمایل به خوردن منفی و معنی دار است.از طرفی ضریب همبستگی بین روانرنجوری و کنترل دهانی0/017بدست آمده است وباتوجه به sig=0/841همبستگی بین این دو متغییر معنی دار نمی باشد.
سوال:2 آیا بین برونگرایی با روان بی ا شتهایی رابطه ای وجود دارد؟یافته ها ن شان داد که ضریب همب ستگی بین برونگرایی و عادت غذایی0/087 می با شد که باتوجه به اینکهsig=0/311 معنی دار نی ست. و ضریب همب ستگی بین برونگرایی با مقیاس جوع -0/034 می باشد و چون sig=0/688 بزرگتر از 0/05 بدست آمده است، بنابراین همبستگی بین برونگرایی و تمایل به خوردن معنی دار نیست. از طرفی ضریب همبستگی بین برونگرایی و کنترل دهانی0/068بدست آمده است و با توجه به sig=0/428 همبستگی بین این دو متغییر معنی دار نمی باشد.
سوال:3 آیا بین بازبودن ن سبت به تجربه با روان- بی ا شتهایی رابطه ای وجود دارد؟ یافته ها ن شان داد که ضریب همب ستگی بین باز بودن و عادت غذایی0/033 می باشد که باتوجه به اینکهsig=0/696 معنی دار نیست. وضریب همبستگی بین بازبودن با مقیاس جوع -0/084 می با شد و چون sig=0/323 بزرگتر از 0/05 بد ست آمده ا ست، بنابراین همب ستگی بین بازبودن و تمایل به خوردن معنی دار نیست. از طرفی ضریب همبستگی بین بازبودن نسبت به تجربه و کنترل دهانی-0/049 بدست آمده است و با توجه به sig=0/564 همبستگی بین این دو متغییر معنی دار نمی باشد.
سوال :4 آیا بین سازگاری با روان-بی ا شتهایی رابطه ای وجود دارد؟ یافته ها ن شان داد که ضریب همب ستگی بین سازگاری و عادت غذایی0/218 می باشد که باتوجه به اینکهsig=0/01 کوچکتر از 0/05 می باشد، معنی دار است. یعنی همبستگی بین سازگاری با عادت غذایی افراد مثبت و معنی دار می باشد. ازطرفی ضریب همبستگی بین سازگاری با مقیاس جوع 0/267می باشد و sig=0/002 کوچکتراز 0/01 بدست آمده است، بنابراین همبستگی بین سازگاری و تمایل به خوردن معنی دار است. از سوی دیگر ضریب همبستگی بین سازگاری و کنترل دهانی0/008بدست آمده است و با توجه به sig=0/927 همبستگی بین این دو متغییر معنی دار نمی باشد.
سوال:5 آیا بین باوجدانی بودن و روان-بی اشتهایی رابطه ای وجود دارد؟ یافته ها نشان داد که ضریب همبستگی بین باوجدانی بودن و عادت غذایی0/149 می باشد که باتوجه به اینکهsig=0/082 معنی دار نیست. وضریب همبستگی بین باوجدانی بودن با مقیاس جوع 0/277 می باشد و چون sig=0/001 بزرگتر از 0/01 بدست آمده است، بنابراین همبستگی بین باوجدانی بودن و تمایل به خوردن درسطح 0/01 معنی دار است. از سوی دیگر ضریب همبستگی بین باوجدانی بودن و کنترل دهانی-0/085 بدست آمده است و با توجه به sig=0/320 همبستگی بین این دو متغییر معنی دار نمی باشد.
بحث و نتیجه گیری
هدف از این پژوهش تعیین رابطه بین رگه های پنج گانه شخصیت با روان بی اشتهایی افراد بود. برای نیل به این هدف، اهداف جزئی و به تبع آن سوالاتی مطرح و مورد برر سی قرار گرفت. سوالاتی ازقبیل آیا بین رگه های پنج گانه شخ صیت با روان بی اشتهایی افراد رابطه ای وجود دارد؟
