بخشی از مقاله
-1 مقدمه
خانواده یکی از نهادهای اساسی جامعه بشری است که با کارکردها و نقش های مختلفی که بر عهده دارد، در تنظیم زندگی اجتماعی انسان نقش مهمی را ایفا می کند. خانواده و تلاش برای حفظ آن در جامعه ما از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. از آن جا که مهم ترین عامل در استحکام خانواده ها و زندگی زناشویی رضایت از زندگی زناشویی می باشد، بنابراین وجود هر نوع نابسامانی و یا عدم رضایت در خانواده و میان زن و شوهر نه فقط بر زندگی خود آنان، بلکه بر زندگی فرزندان تاثیر گذاشته و موجب افزایش مشکلاتی در فرزندان می شود.
هاکینز1 رضایت زناشویی را احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن و شوهر موقعی که تمام جنبه های ازدواجشان در نظر بگیرند، تعریف می کند. رضایت یک متغیر نگرشی است و بنابراین یک خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می شود. طبق تعریف فوق، رضایت زناشویی در واقع نگرشی مثبت و لذت بخش است که زن و شوهر از جنبه های مختلف روابط زناشویی دارند. - به نقل از سلیمانیان،. - 1373
کاهش و فقدان رضایت زناشویی، مختل شدن روابط زوجین و نیز سیر صعودی آمار طلاق در سال های اخیر در ایران، موجب نگرانی صاحب نظران جامعه شناسی و روان شناسی شده است. مطالعات روان شناختی در زوجین نشان می دهند که کمتر از نیمی از آنها به درجه رضایت می رسند - گاتیس و همکاران2،. - 2004 همین امر محققان را بر آن داشت تا به بررسی عوامل تاثیر گذار بر رضایت زناشویی بپردازند. یافته های پژوهش ها نشان می دهد که عوامل شخصیتی از پیش بینی کننده های تجربی رضایت زناشویی هستند و وجود رابطه بین این دو توسط محققان متعدد - رید،جونز و میلر1،1990؛ گاتمن2،1998؛ ویسمن3،1999؛ رابینز،کسپی و مافیت4،2000؛ گاتیس و همکاران،2004؛راگ و همکاران5، - 2006 تایید شده است.
از جمله مهم ترین مدل ها در بررسی صفات شخصیتی در دهه های اخیر، مدل پنج عاملی کاستا و مک کری6 بوده است که بیش از همه، حوزه پژوهش در شخصیت را به خود اختصاص داده است. این پنج عامل که به پنج بزرگ معروفند عبارتند از: بعد روان رنجورخویی - - N که ناراحتی های عاطفی چون ترس اجتماعی، افسردگی، خصومت و تکانش وری را در افراد تشخیص می دهد، بعد برون گرایی - - Eکه با صفاتی چون فعال و پرانرژی بودن، جرأتمندی،اشتیاق،خونگرم و اجتماعی بودن و بذله گویی مشخص می شود، بعد انعطاف پذیری یا باز بودن به تجربه - - Oکه به وسیله صفاتی چون هوش،اعمال خلاف عرف، تخیل،کنجکاوی و خلاقیت توصیف می شود، بعد توافق - - A با صفاتی مثل همکاری،گذشت، مهربانی،همدردی و اعتماد ورزی مشخص می شود و بعد وجدانی بودن - - Cکه صفاتی چون تمایل به منظم بودن و کارآمدی،قابلیت اعتماد و اتکاء، خود نظم بخشی،پیشرفت مداری، منطقی و آرام بودن بیانگر آن هستند.
در ارتباط با این سوال که هر کدام از ویژگی ها و صفات شخصیتی زوج ها تا چه اندازه با رضایت زناشویی آنها ارتباط دارد، تحقیقات زیادی انجام شده است. به عنوان مثال نتایج تحقیق مارکمن و همکاران - 1994 - 7 نشان داد که سطح گشودگی فرد در برابر تجارب جدید، می تواند بر رغبت او در گوش دادن به صحبت های همسر و فهم و درک دیدگاه ها و نظرات او تاثیر گذاشته و رضایت را افزایش دهد و در مجموع نمره کمتر همسر در عامل توافق و گشودگی در برابر تجربه، نارضایتی از زندگی زناشویی را در پی داشته باشد.
نتایج تحقیق کنت و همکاران - 1999 - 8 که بر روی 99 انجام شد نیز نشان داد که عامل وجدانی بودن با تعادل زناشویی رابطه مثبت و عامل عامل روان رنجورخویی با تعادل زناشویی رابطه منفی دارد. در پژوهشی که توسط دانلان9 و کانجر10 و برینت - 2005 - 11 صورت گرفت، مشخص شد که روان رنجورخویی برای رضایت زناشویی زیان بخش است. اما دو عامل توافق و گشودگی به تجربه، به رضایت زناشویی بیشتری منجر می شوند.
زوبی - 2005 - 1 در پژوهشی که با هدف بررسی تاثیر شخصیت بر روی رضایت زناشویی انجام داد، به این نتیجه رسید که همبستگی مثبت و و متوسطی بین توافق، گشودگی به تجربه و وجدانی بودن با شاخص های رضایت زناشویی وجود دارد در حالی که بین روان رنجوری و شاخص های رضایت زناشویی همبستگی منفی و متوسطی به دست آمد. در پژوهش بارلدز و دیجیکسترا - 2006 - 2 نیز مشخص شد که همسران درگیر در روابط آشفته، روان رنجورخوتر و درون نگرتر از همسران عادی بودند. فیشر و مک نالتی - 2008 - 3 هم در مطالعه ای طولی نشان دادند که سطح بالای روان رنجوری زوجین پیش بینی کننده خوبی خوبی برای سطوح پائین رضایت زناشویی آنها در یک سال بعد خواهد بود.
راستی - - 1383 در پژوهشی که به منظور بررسی رابطه صفات شخصیتی و رضایت زناشویی بر اساس مدل پنج عاملی بر روی 50 زوج از دانشجویان متأهل شهر شیراز انجام داد و به این نتیجه رسید که پنج ویژگی شخصیتی به طور معنی داری رضایت زناشویی را پیش بینی می کنند. همچنین زنان نسبت به مردان نمرات بالاتری در روان رنجورخویی و گشودگی و نمرات پائین تری در برون گرایی دارند.
عطاری، امان الهی فرد و مهرابی زاده - - 1384 در پژوهش خود با عنوان بررسی رابطه ساده و چندگانه ویژگی های شخصیتی و عوامل فردی-خانوادگی - طول مدت ازدواج، وضعیت اقتصادی، تعداد فرزندان، تحصیلات، تفاوت سنی، نوع ازدواج و سن ازدواج - با رضایت زناشویی در کارکنان ادارات دولتی شهر اهواز انجام گرفت، نتایج نشان دادند که در کل آزمودنی ها عامل شخصیتی-روان رنجورخویی با رضایت زناشویی رابطه منفی دارد ولی عوامل شخصیتی-برونگرایی،باز بودن، توافق و وجدانی بودن با رضایت زناشویی رابطه مثبت دارند. با توجه به نتایج متفاوت و بعضا متناقض موجود در پژوهش های انجام شده، تحقیق حاضر به منظور بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و رضایت زناشویی، به آزمون فرضیه های زیر پرداخته است.
-2 فرضیه های پژوهش
-1 بین روان رنجورخویی و رضایت زناشویی زنان شهر فلاورجان رابطه وجود دارد.
-2 بین برونگرایی با رضایت زناشویی زنان شهر فلاورجان رابطه وجود دارد.
-3 بین توافق با رضایت زناشویی زنان شهر فلاورجان رابطه وجود دارد.
-4 بین پذیرا بودن به تجربه با رضایت زناشویی زنان شهر فلاورجان رابطه وجود دارد.
-5 بین وجدانی بودن با رضایت زناشویی زنان شهر فلاورجان رابطه وجود دارد.
