بخشی از مقاله
چکیده
»هدف اصلی« این تحقیق شناسایی رابطه بین استراتژی اقیانوس آبی و تجاری سازی تولید با متغیرهای میانجی تولید نوآورانه و تولید نوآورانه سیستماتیک در سال 1394 بود. »روش تحقیق« در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی انتخاب شد. جامعه آماری به تعداد 114 نفر بوده که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 89 نفر از کارکنان خبره شرکت فرآورده های لبنی کاله آمل به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. »روش تجزیه و تحلیل داده ها«، با استفاده از آمار توصیفی - شامل: فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار - و آمار استنباطی - شامل: ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون دوجمله ای - از طریق نرم افزار SPSS انجام شد.
»نتایج تحقیق« نشان داد که بین »استراتژی اقیانوس آبی« با »تجاری سازی تولید«، »تولید نوآورانه« و »تولید نوآورانه سیستماتیک« شرکت فرآورده های لبنی کاله آمل رابطه وجود دارد. رابطه بین »تولید نوآورانه« با »تولید نوآورانه سیستماتیک« و »تولید نوآورانه سیستماتیک« با »تجاری سازی تولید « نیز معنادار بود. اما رابطه معنی داری بین »تولید نوآورانه« با »تجاری سازی تولید« شرکت فرآورده های لبنی کاله آمل شناسایی نشد. در نهایت نیز نشان داده شد که وضعیت چهار متغیر »استراتژی اقیانوس آبی«، »تجاری سازی تولید«، »تولید نوآورانه« و »تولید نوآورانه سیستماتیک« در شرکت فرآورده های لبنی کاله آمل مناسب است.
کلمات کلیدی: استراتژی اقیانوس آبی، تجاری سازی تولید، تولید نوآورانه، تولید نواورانه سیستماتیک
مقدمه
راه اندازی یک شرکت و تولید محصول جدید طی یک نظام اقتصادی ضعیف کار پر ریسکی است. واکنش بسیاری از بازاریابان به تعویق انداختن روند سرمایه گذاری و طرح های مبتکرانه می باشد - پیتا1، 2009، . - 293 طبق نگرش نوگرایانه، صنعت استثنایی و جذاب یا ضعیف به خودی خود وجود ندارد، زیرا سطح جذابیت و قدرتمندی صنعتی را می توان از طریق تلاش و فعالیت های آگاهانه شرکت ها تغییر داد. سرمایه گذارانی که نگرش نوگرایانه را در نظر می گیرند، اجازه نمی دهند که ساختارهای فعلی بازار تفکر آن ها را محدود سازد - کیم و مابورن2، 2005 ، . - 23 امروزه در عرصه جهانی شدن، برخی از شرکت ها به این نتیجه رسیده اند که با کاربرد و اجرای استراتژی می توانند کارکرد و توانمندی خود را ارتقاء دهند و در بازارهای پررقابت به موفقیت دست یابند.
شرکت ها می توانند استراتژی های موثری را دنبال نموده و بسیاری از آن ها بر این عقیده اند که انجام عملکرد استراتژیکی، موفقیت شرکت را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار می دهد - استریس و وداک3، 2007، . - 3 نگرش های نوین در علم مدیریت استراتژیک مبین این امر هستند که می توان از طریق نوآوری ارزش، بازاری را ایجاد نمود که در آن بدون وجود رقیب فعالیت کرده و به کسب سود در عین رشد پایدار، دست یافت. چنین فضایی را چان کیم و رن مابورن در سال - 2004 - تحت عنوان اقیانوس آبی معرفی نمودند - حائری یزدی و افشارجلیلی، . - 1389 با وجود اینکه عنوان اقیانوس آبی مفهوم جدیدی است، اما سابقه ای دیرینه دارد؛ که نشان دهنده ویژگی حیات تجاری در گذشته و اکنون هستند - کیم و مابورن، 2005، . - 24
مفاهیمی که اقیانوس آبی مورد تاکید قرار می دهد عبارتند از: الف - ایجاد و بازسازی مدل های جدید تجاری ؛ ب - ایجاد فضای بازار از طریق شناخت چارچوب های بازار به شکلی نوین و کارآمد؛ ج - ابتکار و نوآوری تکنولوژیکی که سبب می شود تا اصول منطقی و سودمند سوددهی در توسعه کلاسیک بازار از طریق دنبال کردن استراتژی تجاری تحقق یابد - پاروینن و همکاران4، 2011 ، . - 3 بیشترین نقش استراتژی اقیانوس آبی هدایت مفاهیم مهم در تحقیق پیرامون کارآفرینی و نوآوری می باشد - بورک و همکاران5، 2008، . - 3 سرمایه گذاران و تجار موفق امروزی تشویق شده اند که مشتری را فراتر از رقابت در نظر گیرند و توانمندی های لازم برای تغییر و تحول در فضای بازار و ایجاد بازارهای جدید را کسب نمایند. با این وجود، هنوز دستورالعمل هایی وجود دارد که نشان می دهد چگونه باید با این مشکل مقابله کرد - لوی6، 2005، . - 51
هیچ شرکتی وجود ندارد که فعالیت عالی همیشگی و باثباتی داشته باشد. ممکن است شرکتی در یک دوره زمانی بسیار موفق بوده باشد، اما زمانی دیگر عملکرد ضعیفی را نشان دهد. جذابیت و کارایی نسبی شرکت ها بیشتر از طریق ایجاد استراتژی اقیانوس آبی شکل گرفته است - کیم و مابورن، 2004، . - 5 از نظر کیم و مابورن نقطه مهم و اصلی در استراتژی اقیانوس آبی نوآوری ارزش است. چنین پیشگامی در خلق و ایجاد ارزش نیازی به کاربرد یک تکنولوژی برتر ندارد. چیزی که مورد نیاز است، روش جدید برای شناسایی و انسجام بخشیدن ارزش است که جهت گیری فراتر از محدوده های ارزش- هزینه را نشان می دهد، که به شرکت های پیشرو که ارزش مشتری را فراهم آورده اند، این امکان را می دهد تا از مزایای تمایز یافتن و هزینه به طور همزمان بهره برند - لوی، 2005، . - 52 نوآوری بدون انهدام سازی و سرکوبی خلاقانه نشان دهنده یافتن بازارهای جدید و در نتیجه ایجاد تقاضای جدید برای مشتری خواهد بود.
مدیران خلاق می توانند رقبا را نادیده بگیرند. استراتژی های مبتکرانه با گذشت زمان و به عبارتی در بلندمدت بازدهی خواهند داشت- احتمالا به دلیل وقفه های زمانی مربوط به روند تجاری ساختن- در نتیجه در کوتاه مدت بیشتر شرکت ها برای دستیابی به یک بازار خاص در رقابت و تلاش هستند، اما در بلندمدت نوآوری ارزش بازارهای جدیدی را فراهم می آورد. در نتیجه رابطه ای مثبت بین تعداد شرکت ها و میانگین سود به ازای هر شرکت وجود دارد - بورک و همکاران، 2008، . - 4 مدیران و روسای شرکت ها در سراسر دنیا ایجاد بازار را به عنوان یک مسئله استراتژیک اصلی در سازمان های خود می دانند. آن ها به این نتیجه رسیدند که در یک اقتصاد بسیار گسترده و متراکم و فاقد تقاضا، روند توسعه سودآور بدون شکل گیری و سازمان دهی بازار تداوم نمی یابد. این چیزی است که شرکت های کوچک را بزرگ و گسترده می سازد، و سبب می شود که شرکت های بزرگ مجددا به بازسازی سازمانی خود بپردازند - کیم و مابورن،1999، . - 84
استراتژی اقیانوس آبی به طور عمده مبتنی بر تفکر استراتژیک بوده و بر ماهیت جهش گونه آن، تمرکز دارد. در عین حال مسلم این است که خلق فضای بدون رقابت و یا به اصطلاح ایجاد اقیانوس آبی، ضرورتا نیاز به وجود الگویی سیستماتیک دارد. الگویی که در حین بهره گیری از مبانی نظری قوی، در شرایط بومی کشور نیز آزمون شده و نتایج مناسبی را به دنبال داشته باشد - حائری یزدی و افشار جلیلی، . - 1389 از سوی دیگر توان علمی و فنی، بارزترین شاخص توسعه یافتگی یک کشور به شمار می رود. افزایش ظرفیت و کارایی علمی و فنی و استفاده بهینه از آن، مستلزم شناخت دقیق مولفه های آن است. این مولفه ها، مجموعه ای از منابع نیروی انسانی، منابع مالی و سرمایه ای، تجهیزات و فضای کالبدی است که تحت یک مدیریت منسجم و سازمان یافته در محدوده علوم و فناوری به کار می رود و یکی از مولفه هایی که می تواند معیار مناسبی برای نشان دادن اهمیت و اولویت یک موضوع یا قلمرو از دانش باشد، حجم منابع مالی و میزان سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه است - یداللهی و کلاتهایی، 1391، . - 26
یافته ها و نتایج تحقیقاتی تا هنگامی که در عرصه عمل استقرار نیابند و عواید آن ها نصیب جامعه نشود، نمی توانند منشا رفاه عمومی و ثروت انسان ها باشند. تجاری سازی و انتقال یافته های تحقیقاتی به عرصه صنعت و بازاریابی بی اغراق یکی از پیچیده ترین مراحل فرایند نوآوری است - بندریان و موسایی، 1388، . - 14 تجاری سازی تحقیقات و دانش تولیدی، فعالیتی اجتناب ناپذیر در راستای جبران هزینه های تحقیق و توسعه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و خصوصی کشور است که می تواند علاوه بر فراهم آوردن امکان سرمایه گذاری در فناوری های بهتر و پیشرفته تر برای محققان و موسسات عرضه کننده دانش، به توسعه یافتگی کشور و رقابت پذیرتر شدن آن در کلیه صنایع، به ویژه صنایع پیشرفته کمک شایانی نماید. عموما چالش مدیریتی اصلی صاحبان و سرمایه گذاران دانش، این است که چگونه دانش تولیدی و نوین خود را به جریان بازده اقتصادی برای موسسان، سرمایه گذاران و کارکنان تبدیل کنند. به عبارت دیگر، مشکل اصلی اختراع نیست بلکه تجاری سازی آن است - گانس و استرن1، 2003، . - 334
ماشین مدیریت نوین، انسان بدقلق، خودرای و ولنگار را به اطاعت از قواعد و استاندارد ها مقید ساخته، اما در قبال انجام این کار، ابتکار و نوآوری وی را تا حد زیادی تلف کرده است. در دنیای امروز، جایی برای آرمیدن روی افتخارات گذشته وجود ندارد و سازمان ها بیش از هر زمان دیگری نیازمند تغییر و تحول استراتژیک هستند. انسان امروز به مدد شکستن سدهای محدود کننده در حوزه هایی مانند محاسبات، فاصله، زمان و توان و به بیانی دیگر با تسلط بیشتر در ماده، انرژی و اطلاعات، درجه آزادی خود را افزایش داده و در نتیجه به امکان انتخاب وسیع تری در حوزه های مختلف زندگی دست یافته است. در دنیای پر تلاطم امروزی آنچه بیش از پیش اهمیت دارد، وجود تفکر استراتژیک در سطوح سازمانی است. شاید برنامه ریزی های سنگین استراتژیک به دلیل سرعت تغییرات محیطی، اثربخشی خود را از دست داده و نیاز به جایگزینی روشی نظام مند و کاربردی داشته باشد که بتواند در کوتاه مدت منجر به جهش های استراتژیک شود.
بیشتر گروه هایی که پژوهش های مربوط به قرن 21 را انجام می دهند به این امر اعتقاد عمیق دارند که جهان در چنان وضعیت دائما در حال تغییری قرار دارد که مشابه آن هیچ گاه در تاریخ بشر وجود نداشته است و از آنجا که این تغییرات در کوتاه ترین بازه زمانی ممکن در حال انجام است، لذا نمی توان بسیاری از داده ها را منجمد کرده و اقدام به برنامه ریزی بلندمدت نمود. در چنین فضایی بهره گیری از تفکر استراتژیک اقیانوس آبی به سازمان ها کمک می کند تا با ایجاد بازارهای جدید از دست و پا زدن و جنگیدن بر سر سهم بازار خودداری نمایند - رادمرد، 1391، . - 7ایده اقیانوس آبی ابتدا در سال - 1988 - توسط پروفسور هیل در دانشگاه ایالتی میشیگان ارائه شد. وی ادعا کرد که ایده پورتر ناقص است، زیرا تمایز می تواند به معنای رهبری هزینه باشد و شرکتی که محصول خود را با قیمت پایین تر ارائه کند در واقع وجهی از استراتژی تمایز را داراست.
وی خاطرنشان می سازد که شرکت ها برای دستیابی به یک مزیت رقابتی پایدار، باید ترکیبی از استراتژی های رهبری هزینه و تمایز را به کار برند. پروفسور ریدراسترال و نورداستورم نیز این موضوع را مطرح کرده اند. آنها ادعا می کنند: استراتژی رقابت پذیری ره به جایی نمی برد و شرکت ها نیاز به استراتژی هایی دارند که شور و هیجان ایجاد کنند - گلپایگانی و پیروزفر، 1387، . - 30 مفهوم استراتژی اقیانوس آبی شبیه استراتژی توسعه بازار آنسوف2 است. البته دارای ابعاد جدیدی است که بر اساس آن توصیف جدیدی از بازار ارائه گردیده، به جای اینکه صرفا شیوه قدیمی بازاریابی دنبال شود، مثلا یکی از این ابعاد جدید افزایش پتانسیل و توانمندی مشتری است. به عبارت دیگر، تفاوت بین شناخت و توصیف جدید از بازار و بازاریابی این است که در بازاریابی در شناخت جدید نسبت به بازار بر اصول منطقی ایجاد ارزش تاکید می شود بدون توجه به تغییر کردن تعداد مشتریان.
