بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقق رابطه بین استقلال عاطفی با پرخاشگری دانش اموزان مقطع متوسطه شهر مرودشت بوده است روش تحقیق از نوع همبستگی بودجامعه آماری کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر مرودشت بوده است روش نمونه گیری به صورت تصادفی از نوع خوشه ای چند مرحله ای انجام شد به این صورت که از بین دبیرستان های به صورت تصادفی دو دبیرستان پسرانه و دو دبیرستان دخترانه به صورت کاملا تصادفی انتخاب شد و از هر مدرسه دو کلاس بصورت تصادفی انتخاب شد.
در مجموع 8 کلاس انتخاب شد. جهت جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از دو پرسشنامه پرخاشگری و پرسشنامه استقلال عاطفی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که: استقلال عاطفی و ابعاد آن با پرخاشگری دانش آموزان رابطه معنادار دارد.ابعاد استقلال عاطفی دانش آموزان به طور معناداری قادر به پیش بینی پرخاشگری آنها می باشداستقلال عاطفی دانش آموزان به طور معناداری قادر به پیش بینی پرخاشگری آنها می باشد.
مقدمه
چنانچه میزان ابتلاء جوامع بشری به یک موضوع خاص را یکی از معیارهای اهمیت آن موضوع بدانیم، به جرات می توان ادعا کرد که پرخاشگری از جمله مسائل عمده و بااهمیتی است که انسان ها از گذشته های دور تاکنون به صورت گسترده ای با آن سر و کار داشته و دارند. نگاهی گذرا به آمار خیره کننده و روزافزون جنایات و درگیری هایی که در جوامع انسانی به وقوع می پیوندد که بخش عمده ای از آن ها ناشی از رفتارهای پرخاشگرانه است مؤید این ادعا است .
به موازات پیشرفت صنایع و علوم و متحول شدن زندگی بشری، روابط انسانی نیز نسبت به قبل پیچیده تر شده است. در این راستا، مشکلات و معضلات روحی و روانی فراوانی در جوامع انسانی به وقوع پیوسته که این امر ضرورت بررسی گسترده و دقیق موضوعات روان شناختی نظیر پرخاشگری را ایجاب نموده است. به طوری که امروزه پرداختن به موضوع پرخاشگری منحصر به کتب روان شناسی نیست بلکه در دیگر حوزه های علمی هم چون روان پزشکی، آسیب شناسی روانی، روان شناسی اجتماعی و حتی جرم شناسی که یکی از شاخه های حقوق کیفری است.
احتمالاً بارها اصطلاح پرخاشگری1را شنیدهایم اما هنگامیکه میخواهیم آن رادقیقاً تحلیل و یا تعریف کنیم کار بسیار مشکلی است و این اصطلاح بسیار مبهم و کلی به نظر میرسد. نگاهی کوتاه به جهان اطراف به ما نشان خواهد داد که طبق گفته یکی از علمای عصر معاصر " عصر ما عصر پرخاشگری است " بخش عمده اخبار تلویزیون شرح و گزارش خشونتهایی است که در سایر نقاط جهان از سوی انسانها نسبت به یکدیگر اعمال میشود. - کریمی،. - 1385 مسائل مرتبط باخشم مانند رفتارهای مقابلهای، خصومت، پرخاشگری، از علل اصلی مراجعه نوجوانان و کودکان به مراکز مشاوره و رواندرمانی است - ملکی، . - 1391پرخاشگری یکی از واکنشهای هیجانی و طبیعی هر فرد در برابر ناکامی و موقعیتهای ناخوشایند است.
صاحبنظران حوزه روانشناسی »پرخاشگری« را رفتاری تعریف میکنند که به واسطه آن، شخص عملی را به قصد آسیب رساندن به خود یا دیگری انجام می دهد. در واقع، هدف از رفتار پرخاشگرانه صدمه رساندن جسمانی یا زبانی به دیگری یا نابود کردن دارایی افراد است. آرچر - 1999 - 2 پرخاشگری را روشی راهبردی میداند که فرد پرخاشگر در مواقعی که دچار مشکلات اجتماعی میشود آن را به کار میگیرد و تداوم این رفتار رابطه مستقیمی با نتیجه استفاده از آن دارد.
برخی بر این باورند که پرخاشگری به منزله شکل آموخته شدهای از رفتار اجتماعی است. در اصل رفتاری ابزاری است که تقویت مثبت یا تقویت جانشینی میتواند به افزایش آن منجر شود - عارفی و رضویه، . - 1389 اگر فرد بروز رفتار پرخاشگرانه را نامناسب تشخیص دهد به بازداری فعالانه آن میپردازد. رفتار پرخاشگرانه همانند سایر رفتارهای انسانی از اصول و قواعد پیروی میکند - محمدی، . - 1391 نوجوانان پرخاشگر علاوه بر اینکه بر قربانیان پرخاشگری خود لطمه وارد میکنند، خود قربانی رشد ناسالم در طول دوران رشد خود هستند.
ادبیات پژوهشی حاکی از آن است که پیامدهای منفی بسیاری با رفتار پرخاشگرانه توأم است. نوجوانان پرخاشگر معمولاً توان مهار رفتار خود را ندارند و معیارها و ارزشهای جامعهای را که در آن زندگی میکنند را به راحتی زیر پا میگذارند - منا و لندی،. - 2001 3 فارینگتون - 2000 - 4 بیان میکند متأسفانه هنگامی که نوجوانان در سنین پایین پرخاشگر میشوند، تمایل آنها به رفتار پرخاشگرانه تا بزرگسالی ثابت میماند و پاسخ به درمان نیز در آنها کاهش مییابد. عدم کنترل پرخاشگری سبب بروز مشکلات اجتماعی، شغلی، تحصیلی و سلامت جسمی و روانی نوجوان میشود.
عوامل گوناگونی در پرخاشگری افراد دخالت دارند یا اینکه با آن در ارتباط است از جمله ای عوامل می توان استقلال عاطفی را نام برد .احساس استقلال عاطفی، فردیت، کاهش وابستگی به والدین و احساس عدم وابستگی از جمله موضوعاتی است که در طول دوران تحول از کودکی تا نوجوانی و جوانی مطرح می باشد. استقلال عاطفی در سنین نوجوانی به نوعی تغییرات در سطح روابط با والدین و همچنین به تغییر در نوع ادراک نوجوان از والدین اشاره دارد.
بدین ترتیب که با افزایش استقلال عاطفی، فرد وابستگی های کودکانه به والدین را کاهش می دهد و همراه با این تغییر، ادراک او نیز از والدین دستخوش تحولاتی می گردد بطوری که به والدین به عنوان تنها مرجع نمی نگرد.در این رابطه استنبرگ و سیلوربرگ - 1993 - 5معتقدند استقلال عاطفی هنگامی کسب می گردد که تصورات و وابستگیهای کودکانه به والدین کنار گذاشته شود کمیل و واینر - 1995 - 6 نیز معتقدند استقلال به نوعی آزادی در تصمیم گیری در مورد نحوه تفکر کردن و نوعی احساس در مورد نحوه عمل کردن اشاره دارد.
عدم استقلال طلبی و ایجاد سد و مانع در راه ارضا سالم ویژگی نوجوان انها را به عناد جویی، سرخود بودن و یا احساس فقدان عدم اعتماد به نفس میکشاند. که منجر به پرخاشگری در نوجوان می شود معمولا نوجوانی که احساس استقلال طلبی بیشتری همراه با قدرت رهبری داراست هدایت گروه را به عهده میگیرد.بنابراین با توجه به مقدمه مطرح شده محقق در این تحقق به رابطه بین استقلال عاطفی با پرخاشگری می پردازد
فرضیه های تحقیق
استقلال عاطفی و ابعاد آن با پرخاشگری دانش آموزان رابطه معنادار دارد. استقلال عاطفی دانش آموزان به طور معناداری قادر به پیش بینی پرخاشگری آنها می باشد. ابعاد استقلال عاطفی دانش آموزان به طور معناداری قادر به پیش بینی پرخاشگری آنها می باشد..
پیشینه پژوهش
بیاتی - - 1382 مقایسه استقلال عاطفی، همبستگی خانواده و همدلی مادران و دختران در بین دانشآموزان دختر تک فرزند و چند فرزند مقطع راهنمایی شهر تهران را مورد مطالعه قرار داد. نمونه موردپژوهش 100 نفر دانش آموز دختر دارای خواهر و برادر و 100 نفر دانش آموز دختر تک فرزند از نظراستقلال عاطفی، همبستگی خانواده کل تفاوت معناداری وجود دارد. تک فرزند در انی دو مقیاس نتایجمطلوب تری را کسب کردند. اما بین دو گروه در مقیاس های استقلال عاطفی و همدلی بین مادران ودختران تفاوت معناداری وجود ندارد.
سامانی - - 1385 در پژوهشی با عنوان همبستگی خانوادگی و استقلال عاطفی در دختران فراری از خانه نشان داد که نوع روابط خانوادگی از عوامل مهم تفاوت دختران فراری و دختران عادی است. مقایسه گروه دختران فراری از خانه و گروه عادی نشان دهنده تفاوت معنی دار در چهار بعد از پنج بعدمقیاس همبستگی خانوادگی - همبستگی با پدر، روابط زناشویی، مکان تعامل، و روابط والدین و نوجوان - بود. آزمون تحلیل افتراقی نیز نشان داد که بر پایه دو متغیر روابط زناشویی و روابط و الدین و نوجوان می توان % 77 از دختران فراری از خانه را از دختران عادی متمایز کرد.
سامانی و رضویه - - 1385 در پژوهشی با عنوان رابطه همبستگی خانوادگی و استقلال عاطفی با مشکلات عاطفی نشان دادند که جنسیت، همبستگی عاطفی و بعد فردیت استقلال عاطفی از مؤثرترین متغیرهای مربوط بر میزان مشکلات عاطفی به حساب می آیند. این مطالعه همچنین نشان داد که جنسیت، عاملی مؤثر بر میزان بروز مشکلات عاطفی می باشد. شهریاری - - 1390 به مقایسه استقلال عاطفی، همبستگی خانواده و عملکردتحصیلی دانش آموزان دختر تک فرزند و چند فرزند پایه ی اول دبیرستان منطقه 3 آموزش و پرورش شهر تهران پرداخت. نتایج پژوهش نشان داد از نظر میزان استقلال عاطفی و همبستگی خانواده و عملکرد تحصیلی تفاوت معناداری بین دو گروه از دانش آموزان تک فرزند و چند فرزند وجود ندارد.
