بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش تبیین رابطه رابطه بین تنهایی با عزت نفس در دانش آموزان مقطع متوسطه شهر مرودشت بوده است. روش تحقیق از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر مرودشت تشکیل می دهند از طریق شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های عزت نفس و احساس تنهایی استفاده گردید وجهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج بیان می دارد: بین عزت نفس با احساس تنهایی در دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد. بین عزت نفس با ابعاد احساس تنهایی رابطه معنی داری وجود دارد.
مقدمه
عزّت از مهم ترین و بنیادی ترین اصول تربیتی اسلام است, زیرا اساس تربیتعزّت است. اگر فرد باعزّت رشد کند و تربیت شود، به حالتی دست می یابد که پیوسته و در هر اوضاع و احوالی استوار باشدعزّت. آن حالتی است در انسان که نمی گذارد مغلوب کسی شود و شکست بخورد. راغب در مفردات می گویدعزّت: در اصل، آن حالتی است که انسان را مقاوم و شکست ناپذیر می سازد. عزت نفس موضوعی است که همیشه مورد توجه بوده و از دیدگاه های مختلف بررسی شده است و عده ای از محققین خواستار درک پیامدهای عزت نفس بالا یا پایین بر عملکرد انسان بوده اند و عده ای دیگر، عوامل موثر بر آن را جستجو کرده اند.
عزت نفس به عنوان دیدی سالم در مورد خود در نظر گرفته می شود،یعنی فرد به طور واقع بینانه کمبودهای خود را درنظر بگیرد و در عین حال دید انتقادی شدیدی نسبت به آنها نداشته باشد.فرد دارای عزت نفس مثبت خود را به شیوه ای مثبت ارزیابی می کند و در مورد نقاط قوت خود احساس خوبی دارد.احساس رضایت از بیشتر جنبه های خود،به این معنی نیست که فرد هیچ تمایلی به تغییر آنها ندارد بلکه بر خلاف آن،این افراد اغلب در جهت بهبود نقاط ضعف خویش تلاش می کنند و آنان در صورت نرسیدن به هدف،خود را می بخشندیکی از مهم ترین و اساسی ترین نیازهای یک شخصیت رشد یافته، داشتن عزت نفس استخصوصاً. این نیاز مبرم بشری در دوره ی نوجوانی، اهمیت بیشتری پیدا می کند. زیرا نوجوان دارای سطح بالای عزت نفس، مؤثرتر می آموزد، روابط سودمندتری برقرار می کند، بهتر می تواند از فرصت ها استفاده کند و مولد و خود شکوفا باشد.
برعکس، نوجوانی که عزت نفس کمتری دارد، به آسانی تحت تأثیر دیگران قرار می گیرد، خود را ناتوان و بی ارزش می پندارد، از امکانات و استعدادهای خود ارزیابی ضعیفی دارد و در امور مختلف زود ناامید می شود - بیابانگرد، - 1384مسئله عزت نفس و مقوله خود ارزشمندی از اساسی ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت نوجوانان در انجام فرائض و معنویات دینی است .برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی ، قدرت تصمیم گیری و ابتکار ، خلاقیت و نو آوری ،سلامت فکری و بهداشت روانی رابطه مستقیمی با میزان و چگونگی عزت نفس و احساس خود ارزشمندی فرد دارد.
امروزه در اصلاح و درمان بسیاری از اختلالات شخصیتی و رفتاری نوجوانان نظیر کم روئی و گوشه گیری ، لجبازی و پرخاشگری و تنبلی و کندروی به عنوان اولین و مهمترین گام به ارزیابی و پرورش احساس عزت نفس ، تقویت اعتماد به نفس و مهارت های فردی و اجتماعی آنان می پردازند. - بیابانگرد، - 1384 ارضای نیاز به عزت نفس به احساساتی از قبیل :اعتماد به نفس،ارزش ،قدرت ،لیاقت ،کفایت و مفید مثمر ثمر بودن در جهان منتهی خواهد شد . اما بی اعتنائی به نیازها موجب احساساتی از قبیل حقارت ، ضعف و درماندگی می شود این احساس ها به نوبه خود یا به وجود آورنده دلسردی و یاس اساسی خواهندشد ویا این که گرایش های روان را به وجود خواهند آورد .
- باقرزاده، - 1389عزت نفس پایین به عنوان علامت اصلی افسردگی محسوب می شود منظور از اصلاح عزت نفس عمدتا ارزشیابی ذهنی است مبنی بر اینکه شخص با ارزش است بر عکس شخصی است بد،ناشایست،بی ارزش. بنابراین عزت نفس قسمت ارزشیابانه خود پنداری است اصطلاحی که دامنه وسیع تری داشته و شامل باورهایی در مورد جنبه های نسبتا خاص خویشتن همچون توانائی موسیقی، هویت و غیره به علاوه همه ارزشیابی هایی همچون پذیرش خود و عزت نفس می باشد - انصاری جابری و همکاران،. - 1380 داشتن عزت نفس سالم یک نیاز اساسی انسان است و چیزی است که ما پیوسته برای رسیدن به آن تلاش میکنیم.
عزت نفس یکی از نیازهای اساسی روانی هر فرد است و نقش بسیار تعیین کننده ای در سلامت، سعادت و پیشرفت هر فرد و ملتی دارد و عبارت از درجه تصویب، تایید، پذیرش و ارزشمندی است که شخص نسبت به خویشتن احساس می کند. منشا پیدایش عزت نفس، نگرش فرد نسبت به خود می باشد و این نگرش نیز در سایه ارتباط خود با دیگران، بویژه ارتباط فرد با افراد مهم زندگی اش در دوران کودکی، بوجود می آید.
عزت نفس نوعی نگرش است که به فرد این فرصت را می دهد تا دیدگاه واقعی و مثبتی نسبت به خود داشته باشد و سبب می شود فرد به توانایی های خود اعتماد پیدا کرده، احساس کنترل بر زندگی خود داشته و به عبارت دیگر داشتن نگرش مثبت و منفی راجع به خود و اساس آن ارزیابی شخص شامل احساس خوشایندی با خودش است - خادمی و سجادی هزاوه، . - 1388 عزت نفس با جنبه جسمانی، قامت، زیبایی و نقص بدنی رابطه دارد و باعث داوری هایی درباره خود شخص است و هدفهای موردنظر شخص و سطح یا تراز آرزوی او را شامل می شود - قاسمی و همکاران، . - 1388در جهان امروز توانمندی، قدرت اجتماعی، اقتصادی ورفاهِ هر کشوری در گرو استفاده ی بهینه از نیروی انسانی جوان و نوجوان آن است.
دوره نوجوانی با تحولات فراوانی در زمینه های زیست شناختی، روان شناختی و اجتماعی همراه می باشد و هریک از این تغییرات می تواند یک عامل بحران را برای نوجوان محسوب گردد و در مواردی موجب بروز مشکلات عمده در بزرگسالی برای آن ها و برای جوامع آینده ی آن ها شود. از این رو بررسی ویژگی ها و مسایل موجود در این دوره اهمیت فراوانی دارد.احساس تنهایی تجربه ای همگانی است و همه آدمیان صرف نظر از جنس، سن، استعداد، نژاد، مذهب و پایگاه اجتماعی– اقتصادی در دوره ای از زندگی خود آن را تجربه می کنند - بحیرایی،لاور،احدی، . - 1390احساس تنهایی که پدیده ای جهانی است به فقدان روابط صمیمانه و نزدیک با دیگران اطلاق می شود و اغلب به عنوان هیجانی منفی و ناخوشایند تلقی شده و بر نگرش های فرد نسبت به خود و معنای زندگی اثر می گذارد.
