بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش تبیین رابطه بین بلوغ کاری و کیفیت زندگی کاری با توانمند سازی کارکنان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به تعداد 4000 نفر می باشد. که با مراجعه به جدول مورگان 351 نفر و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. در این تحقیق، از پرسشنامه توانمند سازی کارکنان اسپریتزر، پرسشنامه بلوغ شغلی کارکنان ایزدی یزدان آبادی و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری مدل والتون استفاده شد. روایی پرسشنامه ها از طریق روایی صوری و محتوایی و جهت بررسی پایایی پرسشنامه، به اجرای آزمایشی پرسشنامه در نمونه ای با حجم 30 نفر پرداخته به طوری که پایایی پرسشنامه بلوغ کاری.781، کیفیت زندگی کاری 863، و توانمندسازی .791 بدست آمد که این میزان نشان دهنده پایایی بالای و انسجام درونی سئوالات پرسشنامه می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده در آمار استنباطی از آزمون برازش نکوئی کولموگروف -اسمیرنف، ضریب همبستگی پیرسون، استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داده که بین بلوغ کاری و کیفیت زندگی کاری با توانمندسازی کارکنان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران رابطه معناداری وجود دارد.
کلمات کلیدی: بلوغ کاری، کیفیت زندگی کاری، توانمندسازی کارکنان، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
مقدمه
امروزه سازمانها به این واقعیت اساسی اشراف یافته اند که توجه به مقوله های مربوط به منابع انسانی می تواند موجبات بهبود عملکرد سازمانی را فراهم آورد. دنیای امروز، دنیای تلاش جامعه سازمانی برای رسیدن به مزیت رقابتی پایدار است، مزیتی که حیات سازمان را در بستری از عدم اطمینان، پویایی و ریسک های اجتناب ناپذیر تضمین می کند. برای دست یافتن به چنین هدف بزرگی سازمانها باید مهمترین منبع و ابزار رقابتی یعنی نیروی انسانی خود را توانمند سازند. با توجه به اهمیت نیروی انسانی یکی از تکنیک های موثر برای افزایش بهره وری کارکنان و استفاده بهینه از ظرفیت و توانایی فردی و گروهی آنها در راستای اهداف سازمانی، مقوله توانمندسازی می باشد - قربا، . - 1393
در این میان می توان گفت بلوغ کاری یکی از توانایی ها و استعدادهای بالقوه منابع انسانی می باشد که باعث توانمندسازی کارکنان می شود، بطوریکه طبق نظر فروم، خلاق و بارور بودن و مسئولیت پذیری از جمله ویژگیهایی است که برای شخصیت بالغ مطرح می شود. راجرز نیز ویژگی های خود شناسی، پرورش و بکارگیری تمام استعدادها، انعطاف پذیری و خلاقیت را برای انسان توانمند مطرح کرده است - اردلان، . - 1393آرگریس1 در نظریه معروف خود یعنی نظریه بلوغ و عدم بلوغ بر این اعتقاد است که افراد بالغ به واسطه دورنگری و وسعت نظر، تابع صرف نبودن و خودآگاهی و خود کنترلی با ویژگی های بوروکراتیک سازمانها هماهنگ نیستند. سازمانها معمولاً جنبه های بلوغ افراد را نادیده می گیرند و با آنها همانند کودک که از نظر شخصیتی هنوز رشد نکرده رفتار می کنند. از نظر هرسی و بلانچارد بلوغ کاری عبارت است از توانایی یک شخص به مسئولیت پذیری و هدایت رفتار خود در راستای انجام یک کار مشخص - همان منبع - .
با توجه به آنچه گفته شد توانمند سازی کارکنان یک سازمان از مولفه های ب سیار مهم در سازمان می با شد که عوامل ب سیاری بر ارتقای آنها تاثیر گذار هستند که پاره ای از این عوامل تحت عنوان بلوغ کاری کارکنان و پاره ای دیگر تحت عنوان شاخص کیفیت زندگی کاری مطرح گردیده است - اسدی، . - 1387به عقیده برخی از متخصصین بخش عمده و حساس کیفیت زندگی کاری مربوط به تناسب شغل و شاغل، تناسب روحیه افراد با فرهنگ سازمان، بهرهور بودن و خود را مفید اح ساس کردن در محیط کار را در برمیگیرد که میتواند در بین افراد و سازمان ها متفاوت بوده و نتایج متفاوتی را نیز به بار آورد - سرگی، افراتیپ، سیگل و لی2، . - 2006
در این رابطه می توان گفت اگر کیفیت زندگی کاری فردی بهبود یابد، اعم از اینکه نتیجه عملکرد خود فرد باشد و یا سیاست هایی که از طرف سازمان در جهت افزایش بهره وری اتخاذ می شود، این مطلب به فرد نیروی بی شتری در جهت انجام کار می بخ شد. نتیجه طبیعی این فرآیند، ایجاد نیروی زندگی و جو فعال در داخل گروه و سازمان است و منجر به افزایش توانمند سازی کارکنان شده و همین مطلب خود موجب انگیزه بیشتر برای کار بهتر و مطلوب تر می شود - پورتراب، . - 1389و در نهایت توانمندسازی منابع انسانی به عنوان یک رویکرد نوین انگیزش درونی شغل به معنی آزاد کردن نیروهای درونی کارکنان و همچنین فراهم کردن بسترها و به وجود آوردن فرصت هایی برای شکوفایی استعدادها، توانایی ها و شایستگی های افراد می باشد تا کارکنان نسبت به شغلو سازمان خود نگرش مثبتی دا شته با شند.
از جمله دیدگاه های نوین در این زمینه، دیدگاه توانمند سازی روان شناختی ا ست که در آن آگاهی از میزان توانمندسازی کارکنان یا باورها و احساسات روانی افراد از شغل و سازمان و عوامل افزایش دهند و تضعیف کننده این باورها و احساسات می تواند گامی در جهت ر ضایت شغلی، تعهد، و دلب ستگی افراد به سازمان، و بهبود بهره وری ان سانی با شد - عبدالهی و نوه ابراهیم، . - 1385 به عقیده لاولر3 توانمندسازی سبب می شود تا افراد ضمن کنترل خود، آمادگی پذیرش مسئولیت های مسترک بیشتری را نیز داشته باشد.نظریه پردازان مدیریت به توانمندسازی4 به عنوان یک مهارت مدیریتی می نگرند. با این نگرش، برای اینکه کارکنان احساس توانمندی کنند باید شرایط و ب سترهای لازم در سازمان فراهم شود؛ سازمان، مدیریت و کارکنان باید شرایطی را دا شته با شند که تحت عنوان سازو کارهای توانمندسازی یا عوامل توانمندساز از آنها یاد می شود - ابطحی و عابسی، . - 1386
پژوهش های متعددی در این ارتباط صورت پذیرفته است که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
اردلان، سرچهانی و سرچهانی - 1393 - در پژوهشی به بررسی رابطه هوش معنوی با کیفیت زندگی کاری و بلوغ معلمان ابتدایی شهر شیراز پرداختند. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری و تحلیل داده ها، توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان ابتدایی ناحیه 2 شهر شیراز در سال تحصیلی 93-92 به تعداد 1288 نفربود. که بر اساس جدول مورگان و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای، نمونه ای با حجم 305 نفر انتخاب شد. نتایج نشان داد، میزان هوش معنوی و بلوغ معلمان ابتدایی شهر شیراز از سطح متوسط بالاتر است و کیفیت زندگی کاری آنان نیز در سطح متوسط به بالا می باشد. هم چنین یافته ها نشان داد بین هوش معنوی و مولفه های آن - زندگی معنوی با اتکا به هسته درونی و درک و ارتباط با سرچشمه هستی - با کیفیت زندگی کاری و ابعاد آن و بلوغ معلمان و ابعاد آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
هم چنین هوش معنوی و مولفه های آن - زندگی معنوی با اتکا به هسته درونی و درک و ارتباط با سرچشمه هستی - پیش بینی کننده معنادار کیفیت زندگی کاری و بلوغ معلمان می باشند.رحیمی کیا، میر و شرفی - 1393 - در پژوهشی به شناسایی رابطه کیفیت زندگی کاری و توانمند سازی اعضاء هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد پرداخت. روش تحقیق به کار رفته روش تحقیق توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری آن کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد به تعداد 145 نفر می باشد حجم نمونه از طریق جدول مورگان برابر 108 نفر و روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه سنجش کیفیت زندگی مدل والتون و پرسشنامه سنجش ابعاد توانمندسازی اسپریتزر می باشد. نتایج نشان داد بین کیقیت زندگی کاری و توانمند سازی اعضاء هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد رابطه معنادار وجود دارد.
مهدوی - 1393 - پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری با توانمندسازی کارکنان دیوان محاسبات کشور انجام داد. روش پژوهش توصیفی و از نوع طرح های همبستگی است. ابزارهای اندازه گیری پرسشنامه خصوصیات جمعیت شناختی آزمودنی ها و پرسشنامه توانمندسازی کارکنان اسپریتزر و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون بود. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین کیفیت زندگی کاری و توانمندسازی کارکنان رابطه معنادار می باشد. و به غیر از مولفه فضای کلی زندگی بقیه مؤلفه های کیفیت زندگی کاری با توانمندسازی رابطه مثبت و معناداری داشته اند.برهانی - - 1391 پژوهشی با عنوان ارتباط کیفیت زندگی کاری و توانمندی پرستاران بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1391 انجام داده است. این پژوهش یک مطاله توصیفی از نوع همبستگی و به روش مقطعی می باشد که روی 266 نفر از پرستاران بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی کرمان که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، انجام گرفت.
بهره وری پرستاران به وسیله پرسشنامه محقق ساخته که پس از تایید روایی و پایایی بکار گرفته شد. همچنین کیفیت زندگی کاری پرستاران توسط پرسشنامه بروکس - 2005 - استفاده شد. نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که میزان کیفیت زندگی کاری پرستاران در سطح متوسط و سطح بهره وری اکثر پرستاران از میزان متوسط کم تر است. همچنین یافته های این پژوهش، دلالت بر آن داشت که بین کیفیت زندگی کاری و بهره وری پرستاران رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. از یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت که بهبود کیفیت زندگی کاری پرستاران موجب ارتقای سطح بهره وری خواهد شد. هرماواتی و سوکی - 2015 - 1 در پژوهشی به بررسی شواهد تجربی و توضیح اثرات توانمندسازی روانشناختی، کیفیت زندگی کاری، اعتماد سازمانی و رضایت شغلی در عملکرد کارکنان، در بانک شریعت در شرق جاوا، اندونزی پرداختند.
جامعه پژوهش از کارکنان بانک شریعت در 38 منطقه شهر تشکیل شده اشت. و از روش نمونه گیری از طریق نمونه گیری هدفمند استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده از تعمیم سازه آنالیز اجزا - GSCA - استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که توانمندسازی روانشناختی به طور مستقیم تحت تاثیر قرار کیفیت زندگی کار، اعتماد سازمانی و رضایت شغلی قرار دارد.نایاک، ساهو و موهاتو - 2015 - 2 در پژوهشی به بررسی نقش میانجی کیفیت زندگی کاری در رابطه توانمندی و تعهد شغلی می پردازد. این مطالعه تحلیل اکتشافی می باشد که به نقش میانجی کیفیت زندگی کاری در ارتباط توانمندسازی و تعهد کارکنان با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از طریق 279 کارمند واحدهای بهداشتی در اوریسا می پردازد. یافته های پژوهش رابطه مثبت و معنادار بین مولفه ها را نشان می دهد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف، تحقیقی کاربردی است و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، تحقیقی توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان شاغل در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به تعداد 4000 نفر می باشد که بر اساس جدول کرجسی و
