بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه کیفیت زندگی کاری و شادمانی کارکنان در میان کارکنان دادگستری شهرستان اصفهان به مرحله اجرا در آمده است.در این راستا از جامعه آماری - کلیه کارکنان دادگستری شهرستان اصفهان - که حدود 700 نفر بودند،تعداد 249 نفر از کارکنان به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و به پرسشنامهها پاسخ دادند.روش پژوهش، توصیفی همبستگی و از شاخه پژوهشهای پیمایشی میباشد.
پرسشنامههای مورد استفاده در پژوهش عبارتند از: پرسشنامه کیفیت زندگی کاری بر اساس الگوی کاسیو با 48 سوال و پرسشنامه شادمانی آکسفورد با 29 سوال.روایی صوری ومحتوایی این دو پرسشنامه توسط اساتید راهنما و مشاور تایید گردیده است. ضریب آلفای کرونباخ هر دو پرسشنامه 0/94 بدست آمده که بیانگر پایایی بالای این پرسشنامهها است.
نتایج پژوهش نشان داد: بین کیفیت زندگیکاری و شادمانی - - r=0/295 رابطه معناداری وجود دارد . - P=0/001 - اما نتایج بررسی ابعاد کیفیت زندگی کاری و شادمانی بدین شرح است :بین مشارکت P=0/702 - - ، بهداشت و سلامتی P=0/503 - - ، امنیت شغلی - P=0/111 - ، پرداخت منصفانه - P=0/233 - ، ایمنی - P=0/275 - با شادمانی رابطه معنا داری وجود ندارد. در صورتیکه بین پیشرفت شغلی P=0/011 - - ، حل وفصل مشکلات P=0/005 - - ،ارتباطات P=0/001 - - ، غرور و افتخار شغلی - P=0 - و هویت سازمانی - P=0 - با شادمانی رابطه معناداروجود دارد.
مقدمه:
بخشی از نیازهای اجتماعی انسان مانند نیاز به احترام، در محیط کار برآورده میشود، جائی که انسانها میتوانند یکدیگر را ملاقات کرده، با یکدیگر گفتگو نموده و تجربیات خود را عرضه نمایند.شغل یک فرد بستر مناسبی برای همراهی وی با دیگران بوده و به وضعیت اجتماعی وخانوادگی وی ارتباط دارد.شغل، از طریق فراهم نمودن زمینه مشارکت کارکنان در گروههای کاری، واحدهای سازمانی و کل سازمان در برآورده نمودن نیاز احترام به خویشتن نقش اساسی ایفا می کند.
کیفیت زندگی کاری، در عصر حاضر به یک موضوع اجتماعی عمده در سرتاسر جهان مبدل شده و بخش عظیمی از وقت، بودجه، توان وتوجه صاحبنظران را به خودجلب نموده است. در حالی که درگذشته کانون توجه بر روی زندگی شخصی افراد بود و به کیفیت زندگی کاری بها داده نمی شد .لیکن امروزه، بهبود کیفیت زندگی کاری در دستور کار بسیاری از سازمانها و مدیران قرار گرفته و به یک هدف مهم تبدیل گردیده است. همچنین خشنودی شغلی به طور مثبتی با خشنودی از زندگی ارتباط دارد. بنابراین خشنودی شغلی معیاری برای کیفیت زندگی کاری است. بدیهی است که افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان، باعث خشنودی شغلی در آنان شده که نهایتا منجر به بروز شادمانی در پرسنل می گردد. وجود این دو - کیفیت زندگی کاری و شادمانی - بر هم تاثیر دارند. بخصوص کیفیت زندگی کاری بالا تاثیر مضاعفی بر افزایش شادمانی نیروی کار دارد.
مروری بر ادبیات پژوهش کیفیت زندگی کاری:
کیفیت زندگی کاری - QWL - 1 یعنی نوع نگرش افراد نسبت به شغل خود. یعنی این که تا چه میزان اعتماد متقابل، توجه، قدرشناسی، کار جالب و فرصتهای مناسب برای سرمایهگذاریمادّی - و معنوی - در محیط کار، توسط مدیران برای کارکنان فراهم شده است. درجه کیفیت زندگی کاری درون سازمان از طریق اندازه گیری رضایت، غیبت کم، و انگیزه بالا در کارکنان برآورد میشود.
یکی از آفت های مهم مدیریت، بی توجهی به کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان می باشد. این بیتوجهی، اثر بخشی و کارایی سازمان را به شدت کاهش می دهد. به دلیل عدم شناخت مدیران سازمان از کیفیت زندگی کاری، این مقوله تناسب و اندازههای واقعی خود را در سازمان ها ازدست داده است
کیفیت زندگی کاری یک ساختارچند بعدی است که شامل مفاهیمی نظیراقدامات رفاهی وخدمات درمانی،طرحهای تشویقی، تناسب شغل، طراحی شغل، اهمیت به نقش و جایگاه فرد در سازمان، فراهم نمودن زمینه رشدو پیشرفت، مشارکت در تصمیم گیری ها،کاهش تعارضات وابهامات شغلی،آموزش و سیستمهای پاداش است
کیفیت زندگی کاری به مفهوم داشتن نظارت صحیح،شرایط کاری مناسب، پرداخت و مزایای مطلوب و مهمتر از همه،ایجاد فضای کاری چالش گرانه، مشارکتی و اقناع کننده است.زندگی کاری با کیفیت عالی از طریق توجه به فلسفه روابط کارکنان به دست می آید و عبارت است از به کارگیری کوششهایی در استفاده از زندگی کاری با کیفیت، که خود،کوشش های منظم از سوی سازمانی است که به کارکنان فرصت های بزرگتری برای اثر گذاری بر کارشان و تشریک مساعی دراثر بخشی کلی سازمان میدهد
کیفیت زندگی کاری را می توان به صورت دو مفهوم زیر تعریف نمود:
الف - تعریف عینی کیفیت زندگی کاری :مجموعه ای ازشرایط واقعی کار ومحیط کار در یک سازمان که شامل میزان حقوق ومزایا، امکانات رفاهی، بهداشتی، ایمنی، مشارکت درتصمیم گیری ، مردم سالاری، سرپرستی، تنوع و چرخش کاری وغنی بودن مشاغل و ... میشود.
ب - تعریف ذهنی کیفیت زندگی کاری : تصور وطرز تلقی افراد از کیفیت زندگی به طور اخص ، به عبارت دیگر کیفیت زندگی کاری برای هر فرد یا گروهی از افراد با فرهنگ و طرزتلقی متفاوت ویژگی خاص خود را دارد
شادمانی :
سالهای بسیاری است که توجه به سلامت جسمی کارمندان مورد توجه بوده است ولی توجه به سلامت روحی آنها چندان مورد توجه قرار نگرفته است. تا اندک زمانی پیش به وضیعت سلامت روحی کارکنان در محیط کار توجه نمیشد و حتی آموزشی هم در زمینه چگونگی ارتقاء سلامت روحی برای کارکنان وجود نداشت و با وجود اهمیت علمی و اخلاقی این موضوع سازمان های کمی بودند که این موضوع را مورد توجه قرار داده باشند. در بهداشت روانی شادمانی عواطف مثبت را افزایش و عواطف منفی را کاهش میدهد و از طرف دیگر به افزایش رضامندی و در نتیجه بهره وری منجر میگردد
شادی احساس مثبتی است که از حس ارضا و پیروزی به دست می آید - ریو 3، - 1381 و یکی از هیجانات اساسی انسان است
شادمانی متشکل از سه جزء اساسی بوده که عبارتند از: هیجانات مثبت، رضایت از زندگی و فقدان عواطف منفی از جمله افسردگی و اضطراب
همچنین به درجه یا میزان قضاوت شخص درباره مطلوبیت کیفیت کل زندگی خود اطلاق میشود که قابل تعلیم وآموزش دادن می باشد
شادی و نشاط از چند جهت حائز اهمیت است: یکی اینکه شادی یک امر مسری است، یعنی شادمانی یک فرد میتواند شادی چند نفر دیگر را نیز فراهم سازد و غبار اندوه را از چهره آنها بزداید، دیگر اینکه بستگیهای فرد را با محیط میگستراند و زندگی را دلپذیرتر می سازد
ضرورت شادی در برنامه ریزیهای اقتصادی و اجتماعی دولت ها خود را نشان میدهد .اگر دولت ها به بالا بردن سطح شادی درجامعه توجه کنند، در اجرای برنامه های خود موفقترند چرا که با شاد و غمگین شدن یک نفر تمامی جامعه تاثیر میپذیرد، یعنی غم و شادی ، فردی نیست و در یک جا باقی نمی ماند بلکه به همه افراد سرایت میکند
رابطه کیفیت زندگی کاری و شادمانی :
تقویت روحیه و افزایش انرژی روانی در محیط کار، کارایی شخصی و سازمانی را افزایش می دهد و وقتی افراد نسبت به کاری که انجام می دهند احساس خوبی داشته باشند، سعی می کنند آن را به بهترین نحو انجام دهند. و مهم تر از آن، تلاش می کنند راه های بهتر و موثرتری برای انجام کار پیدا کنند. در غیر این صورت نمی توان انتظار داشت،که برای انجام یا پیدا نمودن راه حل، تلاش فوق العاده ای از خود نشان دهند.
پس بهتر است مدیران، فرهنگ کاری خود را به سمتی سوق دهند که در جهت تقویت روحیه کارکنان در محیط کار، گام بردارند. دلیلی که باعث میشود افراد کارشان را دوست داشته باشند، این است که مدیریت به آنها فرصت استفاده از شادی را در طول زندگی کاریشان میدهد. شادی به کارکنان امکان میدهد تا موقعیت خود را در کار ارزیابی کنند و احساس خوبی نسبت به مسئولیت ها و وظایفشان داشته باشند. شادی در کار محیطی را برای کارکنان ایجاد می کند که در آنجا کار خود را با عشق و علاقه انجام دهند. وقتی فردی روزانه 8 ساعت و در هر هفته 6 روز صرف کار می کند، کار به عنوان بخش مهمی از زندگی وی محسوب می شود.
تحقیقات نشان می دهد احتمال موفق شدن افراد شاد بیشتر است . این نکته شما را بسیار شگفت زده می کند وقتی که به خاطر می آورید افرادی که سر کارشان بیشتر شاد هستند؛ باانگیزه تر، باانرژی تر، دوست داشتنیتر، خلاق تر و مفیدتر هستند . شاد بودن در کار باید در اولین اولویت کارمندان و مدیران شرکت ها باشد. همیشه به این حقیقت توجه داشته باشید که شاد بودن در محل کار هم نکته بسیار مهمی است و هم رسیدن به آن راحت است و هم واقعا برای شما و شرکت تان خوب است
وضعیت اشتغال با شادمانی مرتبط است، افراد شاغل شادتر از افراد بیکارند، وافرادی که به مشاغل حرفه ای و تخصصی اشتغال دارنداز افرادی که در مشاغل غیر ماهر مشغولند شادترند
کار بالقوه یک سطح بهینه از تحریک را به وجود می آورد که افراد آن را لذت بخش می یابند، همچنین زمینه را برای ارضای سایق کنجکاوی و پرورش مهارتهاو شبکهای از حمایت اجتماعی واحساس هویت و معنا را فراهم میسازد. مشاغلی که ارضا کننده اند از تناسب شخص - محیط خوبی نیز برخوردارند و چنین مشاغلی ویژگی متمایزی دارند
