بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق رابطه بین برخی سازوکارهای حاکمیت شرکتی با مدیریت سود و مدیریت مالیات در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش از ترکیب، تعداد و پاداش اعضای هیئت مدیره شرکت ها به عنوان سازو کارهای حاکمیت شرکتی استفاده شده است همچنین از مدل رگرسیون چندگانه، نرخ سود و نرخ مالیات در طی بازده زمانی 1388الی 1393 مورد بررسی شده است هدف اصلی تحقیق حاضر شناخت ، رابطه بین حاکمیت شرکتی با مدیریت سود و مدیریت مالیات شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد تحقیق حاضر از نظر نحوه گردآوری داده ها جزء تحقیقات علمی پیمایشی بصورت داده کاوی و شیوه انتخاب شرکت های مورد مطالعه از طریق حذف سیستماتیک می باشد در نهایت 101 شرکت در دوره مالی شش ساله انتخاب شد نتیجه کلی در پژوهش حاضر استقرار یک نظام حاکمیت شرکتی موثر در سایه سازوکار، تعداد، ترکیب مناسب و اعضای هیئت مدیره می باشد که موجب مدیریت بهینه سود و مالیات می گردد.
واژگان کلیدی: حاکمیت شرکتی، مدیریت سود، مدیریت مالیات
مقدمه
عواملی همچون مدیریت سود موجب افزایش عدم تقارن اطلاعاتی و تضادهای نمایندگی میشود.به طور کلی، مدیریت سود از دو طریق مدیریت سود مبتنی بر ارقام حسابداری و مدیریت واقعی سود امکانپذیر است. در حالت اول مدیریت از طریق اقلام تعهدی اختیاری به آرایش ارقام حسابداری مطابق با اهداف مطلوب خود میپردازد. اما در حالت دوم، مدیریت با اتخاذ برخی تصمیمات عملیاتی و به عبارت دیگر دستکاری فعالیتهای واقعی به مدیریت واقعی سود روی آورده به سود مورد نظر خویش دست مییابد. دستکاری فعالیتهای واقعی هنگامی رخ میدهد که پیش بینی مدیران حاکی از آن است که سود در برآورده ساختن اهداف مورد نظرشان با شکست مواجه خواهد شد، مگر آن که آنها اعمالی را صورت دهند که از رویه ی عادی شرکت نشأت میگیرد و یا هنگامی که برخی عوامل دیگر - استانداردهای حسابداری سخت گیرانه - مدیریت اقلام تعهدی اختیاری را با محدودیت مواجه میسازند - رویچودهری،. - 12006
از طرفی امروزه درآمدهای مالیاتی یکی از مهمترین منابع بودجه اکثر دولتها به ویژه کشورهای توسعه یافته است و حجم و میزان درآمدهای مالیاتی در قسمت منابع بودجه، معرف سلامت اقتصادی حکومت شناخته میشود و نقطه قوت سیستم اقتصادی هر کشوری، شفافیت و سلامت نظام اقتصادی از طریق اتکا به منابع و درآمدهای مالیاتی میباشد. مالیات شرکتها بخش قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی را تشکیل میدهد و یکی از مسائل پیچیده در مبحث مالیات و گزارشگری مالی این است کهاصولاً سود حسابداری گزارش شده در صورت سود - زیان - شرکتها با سود مشمول مالیات مطابق با قوانین مالیاتی متفاوت است.
`````````با توجه به یکی دیگر از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی که تعداد هیئتمدیره نقش اساسی را در کنترل مسئله نمایندگی ایفا میکند. جایگاه هیئتمدیره شرکت به عنوان نهاد هدایت کنندهای که نقش مراقبت و نظارت بر کار مدیران اجرایی را به منظور حفظ منافع مالکیتی سهامداران بر عهده دارد، دارای اهمیت ویژهای است. بطوریکه باگات و بلک - 1999 - 2 و مینیک و نوگا - 2010 - 3 دریافتند که تعداد اعضای هیئتمدیره منجربه نظارت مطلوبتری میگردد که تمرکز بیشتری بر شایستگی مدیریت برای مدیریت سود و مدیریت مالیات خواهد شد، بطوریه اریکسون4 و همکاران - 2006 - در تحقیق خود به تأثیرگذاری حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود و مدیریت مالیات نیز دست یافتند. از اینرو توجه اصلی و مهم مکانیزم حاکمیت شرکتی بر بهبود کیفیت گزارشگری مالی برای ایجاد هیئتمدیره کارا و موثر است. بطوریکه بر اساس پژوهشهای صورت گرفته در آمریکا و انگلستان، هیئتمدیره شرکت منبعی اصلی برای کنترل دستکاریهای سود و کیفیت صورتهای مالی است.
اما میزان این کنترلها به ویژگیهای هیئتمدیره شرکت شامل پاداش هیئتمدیره، اندازه هیئتمدیره، مالکیت هیئتمدیره، تعداد مدیران و دوگانگی وظایف هیئتمدیره شرکت وابسته است. همچنین، اعتبار گزارشهای مالی به کارایی و استقلال هیئتمدیره شرکت بستگی دارد. این سئوال که چه میزان از این ویژگیها دستکاری سود را تحت تاثیر قرار میدهد، قابل بحث است. علاوه بر ویژگیهای مزبور، مالکیت نهادی نیز یکی از عوامل مهم در کاهش مدیریت سود است. عملکرد و توجه هیئتمدیره شرکت در ارتباط با کاهش مدیریت سود است و زمانی که هیئتمدیره متشکل از مدیران چندگانه باشد، مدیریت سود بیشتری صورت میگیرد - مرادزادهفرد، . - 1391 این پژوهش بر آن است تا رابطه حاکمیت شرکتی با مدیریت سود ومدیریت مالیات را در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بررسی کند. در واقع در این پژوهش سعی شده تا به این سوال پاسخ داده شود که آیا بین برخی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با مدیریت سود و مدیریت مالیات رابطه وجود دارد؟
-2 پیشینه تحقیق
عباس زاده و همکاران - 1394 - در پژوهشی به موضوع فراتحلیل حاکمیت شرکتی و مدیریت سود پرداختند و بدین نتیجه دست یافتند که فرا تحلیل انداره هئیت مدیره و مدیریت سود میان این دو متغیر ارتباط منفی را گزارش می دهد نتایج بدست آمده از فراتحلیل دوگانگی مدیر ارشد اجرایی و مدیریت سود حاکی از ارتباط معنی داری میان دو متغیر وجود ندارد نتایج فراتحلیل مالکیت نهادی و مدیریت سود ارتباط منفی معنی داری میان دو متغیر گزارش داد نتایج فرا تحلیل مالکیت داخلی و مدیریت سود ارتباط معنی داری میان دو متغیر مذکور وجود ندارد بر اساس نتایج بدست آمده از فراتحلیل ارتباط معنی داری میان تمرکز مالکیت و مدیریت سود وجود ندارد. حیدرپور و همکاران - 1394 -
در پژوهشی به تاثیر مدیریت سود بر رابطه حاکمیت شرکتی و کیفیت سود پرداختند واین سوال را مطرح نمودند و بدین نتیجه دست یافتند که هر چقدر مدیریت سود در شرکت کمتر انجام سود از کیفیت بالاتری برخوردار است و رابطه نهایی بین مدیریت سود و کیفیت سود بصورت خطی و معکوس بدست آمده است همچنین نتایج نشان داد که هر چقدر حاکمیت شرکتی در شرکت قوی تر باشد و از چارچوب راهبری به طور بیشتری پیروی شود کیفیت سود گزارش شده بیشتر است و می تواند قابلیت اتکا بالاتری داشته باشد در نتیجه با پیروی از چارچوب ها و قوانین شرکتی ما می توانیم با کنترل موارد مبهم و مدیران اجرایی شرکت سود شفاف تر وقابل اتکاتری را فراهم و گزارش نماییم . رضایی و همکاران - - 1393
در پژوهشی به موضوع رابطه سازوکارهای حاکمیت شرکتی و مدیریت مالیاتی پرداختند و بدین نتیجه دست یافتند که بین میزان مالکیت سهامداران نهادی و متغیرهای نرخ موثر مالیات نقدی بلند مدت و نرخ موثر مالیات تعهدی بلندمدت رابطه معنی دار ومستقیمی وجود دارد اما بین میزان مالکیت سهامداران نهادی با نرخ موثر مالیات نقدی ونرخ موثر مالیات تعهدی رابطه معنی داری وجود ندارد. پورحیدری و همکاران - - 1391 در پژوهشی به موضوع بررسی تاثیر خصوصیات اصول راهبری شرکت ها بر مدیریت مالیات پرداختند و بدین نتیجه دست یافتند که که ارتباط منفی بین اندازه هیئت مدیره و مدیریت مالیات وجود دارد همچنین نتایج نشان می دهد که ارتباط منفی ومعنی داری بین درصد اعضای غیرموظف در هئیت مدیره شرکت بیشتر باشد مدیریت مالیات نیز بیشتر خواهد شد. نخیلی، فا خفاخ، چیو و لاخال - 2015 -
در پژوهشی به تجزیه وتحلیل اثر تعدیلی حاکمیت شرکتی و ویژگی های مالکیت در کاهش مدیریت سود از طریق جریان های نقدی آزاد پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان می دهد مدیران اغلب برای گزارش سود از ابزارهای مدیریت سود استفاده می کنند. مارتین سوریا و یونیتا انور - 2014 - درپژوهشی تحت عنوان حاکمیت شرکتی، مدیریت سود، مدیریت مالیات به بررسی این متغییر ها پرداختند و بدین نتیجه دست یافتند که حاکمیت شرکتی می تواند به صورت محسوسی بر روی مدیریت سود و مالیات اثر بگذارد. همچنین شواهدی مربوط به همبستگی مختلط با مدیریت مالیاتی را بدست آمده و در مورد هیئت مدیره ی مستقل وغرامت های مربوط به آن همواره - در GAAP و - ETR دارای یک رابطه ی منفی با مدیریت مالیاتی می باشد ؛ و با استفاده از ETR GAAP یک رابطه ی مثبت را با مدیریت مالیاتی مشاهده نمودیم ؛ و با استفاده از ETR دارای رابطه ی منفی با مدیریت مالیات می باشد. مولیادی و انوار - - 2014 در پژوهشی تحت عنوان حاکمیت شرکتی، مدیریت سود و مدیریت مالیات پرداختند و بدین نتیجه دست یافتند که حاکمیت شرکتی اثر معناداری بر مدیریت سود و همچنین رابطه معناداری با مدیریت مالیات دارد.
-3 فرضیه و مدل تحقیق
.1 تعداد هیئتمدیره بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با مدیریت سود رابطه دارد.
.2 تعداد هیئتمدیره غیرموظف بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با مدیریت سود رابطه دارد
.3 پاداش هیئتمدیره بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با مدیریت سود رابطه دارد.
.4 تعداد هیئتمدیره بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با نرخ مؤثر مالیاتی GAAP رابطه دارد.
.5 تعداد هیئتمدیره غیرموظف بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با نرخ مؤثر مالیاتی GAAP رابطه دارد.
.6 پاداش هیئتمدیره بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با نرخ مؤثر مالیاتی GAAP رابطه دارد.
.7 تعداد هیئتمدیره بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با نرخ مؤثر مالیاتی جاری رابطه دارد.
.8 تعداد هیئتمدیره غیرموظف بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با نرخ مؤثر مالیاتی جاری رابطه دارد.
.9 پاداش هیئتمدیره بعنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با نرخ مؤثر مالیاتی جاری رابطه دارد.
