بخشی از مقاله
چکیده
سلامت روانی نوجوانان یکی از محورهای ارزیابی سلامتی در جوامع مختلف است. ارتباط میان نوع دلبستگی به والدین و سلامت روانی نوجوانان بر کسی پوشیده نیست. در این بین، دانش آموزان در سنین بلوغ و نوجوانی به دلیل شرایط خاص و تغییراتی که در آنها ایجاد میشود و گرایش به همسالان ، مستعد از دست دادن سلامت روانی هستند. در این راستا پژوهش حاضر به مطالعه رابطه بین دلبستگی به والدین و همسالان با میزان سلامت روانی در دانش آموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهر زابل در سال تحصیلی 92-93 خواهد پرداخت. در این پژوهش، روش نمونهگیری خوشه گیری ساده تصادفی میباشد.
روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است، بعد از انتخاب گروه نمونه از آنها خواسته شد به تکمیل پرسشنامه دلبستگی به والدین و همسالان - IPPA - و پرسشنامه سلامت روان - GHQ - بپردازند و سرانجام به کمک آزمون های آماری و تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون به تجزیه و تحلیل داده ها اقدام شد. با توجه به تعداد متغیرهای مورد بررسی تعداد 200 نمونه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.ماتریس همبستگی میان متغیرها برای هرکدام از مقیاس ها نشان داد که دلبستگی ایمن به والدین، رابطه معناداری در سلامت روان دانش آموزان دختر دارد . - p<0/05 - به همان نسبت در دلبستگی ناایمن و دو سوگرا میزان گرایش به عدم سلامت روان مشهود بود. نوجوانانی که از دلبستگی ایمن نسبت به والدین و همسالان برخوردارند، پاسخ-های عصبی کمتری به حوادث فشارزای محیط میدهند و در برخورد با مسائل و مشکلات راهحلهای مختلف را مورد تحلیل قرار داده وسپس تصمیم میگیرند.
کلمات کلیدی: نوجوانان، دلبستگی، سلامت روان، زابل
مقدمه
سلامت روانی نوجوانان یکی از محورهای ارزیابی سلامتی در جوامع مختلف است. ارتباط میان نوع دلبستگی به والدین و سلامت روانی نوجوانان برکسی پوشیده نیست. در این بین، دانشآموزان در سنین بلوغ و نوجوانی، به دلیل شرایط خاص و تغییراتی که در آنها ایجاد میشود و گرایش به همسالان ، مستعد از دست دادن سلامت روانی هستند. یکی از عوامل مهم که ممکن است بر نحوهی مدیریت تحولی در دوره نوجوانی اثرگذار باشد، تجارب اولیه فرد با والدین و نوع رابطه ی عاطفی وی با آنها و همسالان است. سازمان بهداشت جهانی توجه به سلامت روانی را به عنوان یکی از معیارهای اصلی برای سلامت عمومی افراد در نظر گرفته است و به قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی اشاره دارد.
سلامت روانی نقش مهمی درتضمین پویایی و کارامدی هر جامعه ایفا میکند. طبق گزارشات سازمان جهانی از هر شش نفر، یک نفر در طی دوره زندگی خود از یک یا چند اختلال روانی رنج خواهد برد - کاپلان و سادوک،. - 1383 دلبستگی از دوران کودکی شکل میگیرد، درگستره زمان نسبتا پایدار میماند، رفتارهای خاصی را در افراد برمیانگیزد وروی سلامت و بهداشت روانی فرد تاثیر زیادی میگزارد و به صورت عامل مهمی برای ساختدهی شخصیت فرد در می-آید، ازسوی دیگر تجربه ناامنی دررابطه دلبستگی با مشخصات بی اعتمادی، آسیب پذیری، حساسیت و مشکلات ارتباطی همبستگی دارد بشارت - . - 1380
اهمیت پژوهش
با توجه به مهم بودن موضوع سلامت روان در قشر نوجوان جامعه و اینکه گذر از این دوران اگر همراه با سطح سلامت عمومی همراه نباشد مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیادی را برای خانواده و جامعه بهمراه خواهد داشت نتایج این تحقیق می تواند با ارائه روشی جهت بالا بردن میزان سلامت روان نوجوانان و متعاقب آن نیروی شاد و کارآمد تاثیرگذاشته واز اینکه گروهی مرتکب رفتارهای ضد اجتماعی شوند پیشگیری کند. شرایط اقتصادی و اجتماعی منطقه سیستان که سالهاست متاثر از خشکسالی است و شرایط محیطی تاثیر قابل توجهی بر سلامت روان تمام اقشار جامعه از جمله نوجوانان و والدین آنها و متعاقب آن بر ارتباط متقابل این دو گروه داشته، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چنین پژوهشی با پارامترهای در نظر گرفته شده فوق الذکر در منطقه سیستان که به دلیل همجواری با مرز و شرایط محیطی از ویژگی های خاص اجتماعی و فرهنگی برخوردار است، برای اولین بار انجام می شود، لذا تحقیق درباره آن امری ضروری است.
اهداف
تعیین رابطه بین دلبستگی به والدین و همسالان با میزان سلامت روانی در دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهر زابل
- 1 ارتقای سطح سلامت روانی دانشآموزان
- 2 ارتقای سطح کیفیت آموزشی در سطح مدارس راهنمایی - متوسطه اول - در سایه شناخت سبک های دلبستگی و کیفیت سلامتی دانش آموزان
- 3 شناخت مشکلات غالب روان شناختی دانش آموزان
- 4 شناخت سبک های غالب دلبستگی به والدین و همسالان در دانش آموزان.
دلبستگی
دلبستگی 2 شیوهای است که برای مفهومسازی و سنجش کیفیت روابط دوگانه به کار میرود. به طوری که کاترل3 - 1992 - در این زمینه معتقد است ویژگی بارز دلبستگی پیوند عاطفی بین دو فرد است که یک حس ایمنی روانشناختی را رشد می دهد - کاترل، . - 1992 به اعتقاد ماتوس، بارابوسا، دلمدا و کوستا - 1999 - 4 روابط نزدیک با والدین با رشد طرحواره هایی ارتباط دارد که نوجوان را قادر می سازد تا در کشف دنیای پیرامون به خود اعتماد کند و شرایطی مناسب برای نوجوان فراهم میآورد تا راه های متفاوت برای ارتباط با جهان را جستجو کند و در نتیجه به یک احساس قوی از خود برسد.
در دوره نوجوانی، رفتارهای دلبستگی به سمت چهره هایی غیر از والدین جهت گیری می شود و به خصوص ارتباط با همسالان افزایش می یابد. دلبستگی ایمن نوجوان نسبت به والدین یک عامل موثر در حل فعالانه مسائل می باشد و در افزایش عزت نفس نوجوانان موثر است. سازگاری با برنامه های تحصیلی در مدرسه و سازگاری هیجانی نیز با روابط دلبستگی ایمن والد و نوجوان در ارتباط است - سامولیس، لایبرن و اسکیافینو5، . - 2001 عدم حضور والدین گرم و صمیمی نوجوان را با مشکلاتی در جستجوگری در سوالات مربوط به هویت، تعهد و روابط با افراد همراه خواهد کرد و بیشتر این نوجوانان دارای هویت سردرگم خواهند بود - کارانزا و کیلمن6، . - 2000
نوجوانانی که روابط گرم و صمیمانهای با والدین خود دارند، در مورد خود مفهوم عمیقتری داشته، بیشتر به خود اعتماد دارند، از سازگاری روانی بالاتری برخوردار بوده، با مسائل زندگی و مشکلاتی که بر سر راه شان پیش میآید،درگیر میشوند و از راهکارهای مناسب برای حل مشکلات استفاده میکنند - برترتون و وارتز7، . - 1985 از آنجا که نوجوانان و جوانان امروز مسوولان فردای هر جامعه هستند و همچنین دستیابی به هویت موفق و حل بحران هویت به شیوه موفقیتآمیز و مثبت به استوار شدن شخصیت و رشد فرد کمک میکند، توجه به نوع دلبستگی به والدین و همسالان بسیار مهم میباشد. مطالعات برترتون و وارتز - 1985 - نشان داد که نوجوانانیکه روابط گرم و صمیمی با
